Don-gedenkbiblioteek

Die Don-gedenkbiblioteek bestaan uit een van die beste versamelings van Africana in Suid-Afrika. Dit word gehuisves in die openbare biblioteek van Durban.

Geskiedenis

David Don (1840-1906) was ‘n bankamptenaar wat uit Skotland na Natal gekom het. Hier ontwikkel hy tot ‘n suikermagnaat en politikus. Don was ‘n geesdrifitige versamelaar van antieke meubels en boeke, pamflette, koerante, landkaarte, prente, foto’s en manuskripte. Sy weduwee, Mary Nightingale (met wie hy maar sedert 1895 getroud was), skenk sy hele biblioteek aan die stad Durban en dit vorm die kern van die biblioteek se huidige Africana-versameling. Don maak ook Killie Campbell, die dogter van sy vriend en vennoot Marshall Campbell, in sy stokperdjie geïnteresseerd.

Boeke

‘n Groot aantal van die boeke handel oor die Zulu-volk, die Zulu-oorloë en die vestiging van Natal as Britse kolonie. Anders as die meeste ander versamelaars van Africana het Don ook belanggestel in die natuurwetenskappe. Daarom is daar in die biblioteek o.a.

• John Herschel se boeke Outlines of Astronomy en Results of Astronomical Observations made during the years 1834 to 1838 at the Cape of Good Hope
• F.H. Hatch se The Report on the Mines and Mineral Resources of Natal (other than coal) van 1910
• The Report on Natal Forests van 1888.
• verskeie verslae en wetenskaplike studies oor die ontwikkeling van Durban se hawe.

Die uniekste boeke in die versameling is waarskynlik

• Strabo se Geographica. Dit is in 1523 in Latyn gepubliseer en is een van die oudste boeke in die biblioteek
• Leo Africanus (±1494-±1554) se The History and Description of Africa, sowel die Italiaanse uitgawe van 1550 en die Franse uitgawe van 1556
• Jan Huyghen van Linschoten (±1563-1611), ‘n Nederlandse sakeman, reisiger en skrywer se boek Itinerario, gepubliseer 1595-6. Hy was die eerste Hollander wat oor Afrika geskryf het.
• Al-Masudi (±896-956), ‘n Arabiese historikus, aardrykskundige en reisiger se boek van ±950 n.C. Meadows of Gold and Mines of Gems. Die eerste deel is in 1841 uit Arabies in Engels vertaal en gee ‘n beeld van die vroeë Oos-Afrika.
• Francois le Vaillant se Historie Naturelle des Oiseaux d’Afrique, 6 dele, gepubliseer in 1779.
• Nathaniel Isaacs (1808-1872), ‘n Natalse pionier en sakeman se Travels and Adventures in Eastern Africa, 2 dele, eerste uitgawe, 1836.
• Jules Verne se The Vanished Diamond: a Tale of South Africa van 1896.

Ander materiaal

Ander belangrike en unieke inligtingsbronne is

• vir studente in die antropologie die versameling foto’s deur Duggan Cronin wat die Zulus se alledaagse lewe uitbeeld.
• die volledige reekse van die koerante De Natalier, The Natal Witness, The Natal Times en The Natal Mercury.
• onvervangbare landkaarte deur onder andere Blaeu, Mercator en Hondius
• tekeninge, sketse en skilderye deur Samuel Daniell, William Cornwallis Harris en George French Angas.

Lees ook

• Duggan-Cronin-versameling
• Killie Campbell-Africana-biblioteek

Bronne

• Roberts, Esther: The Don Memorial Library. In: Lantern. Tydskrif vir Kennis en Kultuur. Jaargang 16, nr. 1, September 1966.