Edward Bellamy

Edward Bellamy (Chicopee, 26 Maart 1850 – aldaar 22 Mei 1898) was 'n Amerikaanse skrywer wat veral bekend was vir sy boek Looking Backward: 2000–1887. Hy is ook bekend vir sy utopiese idees oor 'n harmonieuse wêreld. Die Bellamy-familie is een van die eerste setlaars in die Verenigde State.

Edward Bellamy
Edward Bellamy, ca. 1889
Gebore	(1850-03-26)26 Maart 1850 Chicopee, Massachusetts
Sterf	22 Mei 1898 (op 48) Chicopee, Massachusetts
Nasionaliteit	Verenigde State
Beroep	Skrywer
Eggenoot	Emma Augusta Sanderson (1882–1898; sy dood)
Kinders	Paul (* 1884) Marion (* 1886)
Ouer(s)	Rufus King Bellamy en Maria Louisa Putnam
Handtekening

Lewensloop

Jeug

Bellamy is gebore as die seun van Rufus King Bellamy, 'n Baptis, en Maria Louisa Putnam. Hy het drie broers, twee ouer en een jonger. Die oudste sterf op 25-jarige ouderdom in 1868 tydens 'n familiebesoek wat hy self nie teenwoordig was nie.

Hy gaan na laerskool en geniet sekondêre onderwys in Chicopee, voordat hy na die Universiteit in Schenectady, New York, gaan. Hier bly hy twee semesters, want hy wou 'n reis na Europa onderneem. Hy bly 'n lang tyd in Duitsland, waar hy regte studeer, maar sou nooit 'n prokureur word nie. Hy verkies joernalistiek, maar na die dood van sy broer wil hy meer op die literatuur fokus. Tydens sy verblyf in Duitsland kom hy in kontak met die idees van Karl Marx; ondanks die feit dat hy bewus is van die klassestryd, het hy dit verwerp. Hy sien die politieke noodsaaklikheid daarvan, maar nie die ekonomiese sin nie.

Hy het ook die militêre organisasie bewonder, maar hierdie droom word verydel toe hy toelating by West Point geweier is.

Literêre loopbaan

Sy eerste werke is nie so 'n sukses nie: boeke soos Six to one (1877), Dr. Heidenhoff's Process (1880) en Miss Ludington's Sister (1884) word nie besverkopers nie. Hy behaal egter sukses met Looking Backward: 2000-1887, gepubliseer in Januarie 1888. 'n Miljoen kopieë is oor tien jaar verkoop. Sy boek het gewildheid behaal onder 'n publiek wat steeds onder die depressie van 1883 gely het en was onder die indruk was van ekonomiese opstande, soos die Haymarket onrus in Chicago in 1886. Die boek lei tot die stigting van die Populist Party. Om sy beginsels verder te versprei, naamlik om al die hulpbronne van die staat tot die bevolking se voordeel aan te wend en gelykheid tussen die mense, vestig hy The New Nation tydskrif en skryf 'n opvolger van sy besverkoper na 'n kort tydperk van politieke aktivisme, Equality (1897). Dit sal sy finale werk wees, hy sterf 'n jaar later op 22 Mei 1898.

Looking Backward: 2000-1887 gaan oor Julian West. Hy woon in Boston en is welgesteld. Hy sukkel om te slaap en het 'n hipnotiseur laat kom om sy probleem op te los. Op die vooraand van sy huwelik met Edith Bartlett, gebeur die weer: in die ondergrondse slaapkamer laat die hipnotiseur hom slaap. Hierdie keer slaap hy baie vas. Bo hom, tydens sy diep slaap, brand die huis af en word aanvaar dat hy gesterf het. 'n Nuwe huis word op dieselfde plek gebou. In die jaar 2000 woon 'n sekere dokter Leete in die huis en as hy 'n laboratorium in sy tuin wil bou, word die verborge kelder ontdek tydens die opknappingswerk, waarin Julian nog steeds in 'n soort koma-agtige toestand was. Die dokter lig hom in dat dit nou die jaar 2000 is en neem hom in sy gesin aan. Dit skep dan 'n spel van vraag en antwoord, wat die grootste deel van die boek uitmaak, oor hoe dit was en veral hoe dit nou 'is'. Hoe armoede opgelos is, hoe ekonomiese ongelykheid verdwyn het , hoe die agterstand van vroue opgehef is, ensovoorts. Dokter Leete artikuleer Bellamy se eie kritiek op die samelewing van die laat negentiende eeu en beskryf die 'nou' as die Utopia van die jaar 2000. Sommige utopiese dele van die boek het die waarheid geword, soos die Europese eenwording. Ander idees, soos die afskaffing van gevangenisse of die verdwyning van werkloosheid, het nie plaasgevind nie.

Politieke invloed

Alhoewel dit nie sy oorspronklike bedoeling is nie, het sy boek politieke impak. Waar Karl Marx die oplossing in die klassestryd sien, sien Bellamy die oplossing in samewerking tussen die verskillende klasse. Volgens hom moet almal gelyk wees, geld afgeskaf word en die mense werklik in beheer wees van die land. In baie lande was daar Bellamy-partye, een van die eerste in Boston in 1888, en later ook in Europa.

Werke

• Six to One (1877)
• Dr. Heidenhoff's Process (1880)
• Miss Ludington's Sister (1884)
• To Whom This May Come (1888)
• Looking Backward, 2000-1887 (1889)
• How I Came to Write Looking Backward, The Nationalist (Boston), vol. 1, nr. 1 (Mei 1889), pp. 1–4.
• The Programme of the Nationalists. Philadelphia: Bureau of Nationalist Literature, 1894 — Eerste gepubliseer in The Forum, Maart 1894.
• Equality (1898)
• The Duke of Stockbridge (1900)

Bron

• Hierdie artikel is vertaal vanuit die Nederlandse Wikipedia