Ekostad

’n Ekostad of volhoubare stad is ’n groot woongebied wat met die oog op die omgewingsimpak ontwerp is en wat bewoon word deur mense wat hulself daarop toespits om die hoeveelheid energie-, water- en voedselverbruik, sowel as hitte-, lug- en waterbesoedeling te verminder. Richard Register het die woord ecocity die eerste keer in sy 1987-boek, Ecocity Berkeley: building cities for a healthy future, gebruik. Paul F. Downton, ’n argitek, is ’n ander hooffiguur wat ’n volhoubare stad voor oë gestel het, en later Ecopolis (Edms.) Bpk. gestig het. Die industriële ekologie-veld word partykeer ingespan om die uitleg van hierdie stede te beplan.

Ekostede kan hul inwoners met gemeenskapstuine onderhou.

’n Volhoubare stad kan sy inwoners met min afhanklikheid van die omliggende platteland (plase) van voedsel voorsien, en elektrisiteit met plaaslike hernubare energiebronne verskaf. Die spil waarom alles draai, is om die kleinste moontlike ‘ekologiese voetspoor’ (ecological footprint) agter te laat en om die minste besoedeling moontlik te veroorsaak, deur grond doeltreffend te gebruik, om gebruikte materiaal na kompos te verwerk, te herwin, hergebruik of na energie om te skakel, sodat die algehele bydrae tot klimaatsverandering tot die minimum beperk kan word.

Na raming is sowat 50% van die wêreldbevolking verstedelik. Hierdie groot gemeenskappe is veral onvolhoubaar, maar terselfdertyd verskaf hulle beide geleenthede en uitdagings aan omgewingsbewuste ontwikkelaars. Om stede meer volhoubaar te maak, moet die bouplanne en –praktyke, sowel as die mens se lewenswyses en wêreldbeskouings, meer in die rigting van volhoubaarheid begin dink.

Dit is nie slegs die ekologie wat beskerming geniet nie, maar ook die maatskaplike sy van die mensdom wat uit hierdie stede voordeel put. Die ekonomie in hierdie betrokke gebiede bevoordeel die hele samelewing, deurdat die verbeterde lewensgehalte binne elke inwoner se bereik is. Elke individu is deeglik bewus van sy of haar plig teenoor die gemeenskap en die omgewing; elkeen se regte word wederkerig beskerm. Misdaad is afwesig.

Kenmerke

Daktuine in ekostede kan help om die hitte-eiland-effek teen te werk

Ekostede word op verskeie wyses tot stand gebring, soos:

• Verskillende landboustelsels, byvoorbeeld landbougrond binne-in die stad self (voorstede of kern). Dit verminder die afstand wat voedsel tussen die boord tot die bord moet aflê. Om so ’n praktyk deur te voer, kan kleinskaal/privaat gemeenskapstuine/landbouplotte of grootskaalse landbou (soos plaaskrabbers (farmscrapers)) in werking gestel word.
• Hernubare energie, soos windturbines, sonpanele of biogas wat uit rioolvuil omgeskakel word. Hierdie stede beskik oor die nodige plaaslike ekonomiese vermoëns om sulke duur energiebronne te onderhou.
• Verskeie metodes wat ingestel word om die behoefte aan lugversorgers (wat met ontsaglike hoë energieverbruik en hittevrystelling gepaard gaan) te verminder, soos bome wat aangeplant word, geboue se oppervlakkleure wat ligter skakeer word, natuurlike ventilasiestelsels wat in werking gestel word, die vermeerdering van waterverfraaiings, sowel as die daarstelling van groen ruimtes wat ten minste 20% van die stadsoppervlak beslaan. Hierdie maatreëls werk die hitte-eiland uitwerking teë, wat veroorsaak word deur die hitte wat binne die volop teer en beton vasgevang word en die stedelike gebiede ’n etlike paar grade warmer as die omliggende landelike gebiede maak – daar kan ’n temperatuurverskil van tot 6ºC gedurende die nag wees.
• Verbeterde openbare vervoer om die hoeveelheid voetgangers aan te moedig, om sodoende die motoruitlaatgasse te verminder. Stadsbeplanning word uit ’n nuwe oogpunt benader om hierdie doel te bereik, deur die onderneming-, industriële en woonbuurte aaneen te skakel. Paaie kan só ontwerp word dat motorbestuur bemoeilik word; dit sal die gebruik van motorvervoer ontmoedig.
• Optimale geboudigtheid om openbare vervoer gangbaar te maak, maar die ontstaan van stedelike hitte-eilande te vermy.
• Oplossings om stedelike uitbreiding te stuit, en so die ongerepte omliggende natuur te beskerm, deur mense nader aan hul werk te laat woon. Omrede die werkplek neig om in die stad, middestad of die sakekern geleë te wees, word daar gepoog om die bevolkingsdigtheid van hierdie gebiede te verhoog deur die voorstedelinge se verouderde opvattings jeens die middestedelike gebiede te verander. Een van die nuwe maniere om hierdie doel te bereik is om die oplossings te volg wat deur die Smart Growth Movement uiteengesit is.
• Daktuine (Green roofs)
• Nulpunt-uitlatingsvervoer (Zero-emission transport)
• Nulpunt-energiegeboue (Zero-energy buildings)
• Volhoubare stedelike afwateringstelsels (Sustainable urban drainage systems/SUDS)
• Energiebesparingstelsels/toestelle
• Droëtuinbeplanning (Xeriscaping) – die ontwerp van tuine en landskappe om waterbeparingsdoeleindes

Internasionale voorbeelde

Australië

• Moreland. Aan die noorde van die stad is voorstelle aan die dag gebring om die gebied koolstofneutraal te maak, bekend as 'Zero Moreland', en maak staat op bestaande patente en voorstelle om hierdie doel te bereik.
• Melbourne. Oor die afgelope tien jaar is verskeie maatreëls toegepas om openbare vervoer te verbeter; motorvry-gebiede en enkelstrate is ook tot stand gebring.

Brasilië

Die suidelike stede, Porto Alegre en Curitiba, word dikwels as voorbeelde van stedelike volhoubaarheid genoem.

Denemarke

Die industriële park by Kalundborg word dikwels as ’n model vir die industriële ekologie bestempel.

Ecuador

Loja, Ecuador, het drie internasionale toekennings ingepalm deur die volhoubare pogings wat deur burgemeester Dr. Jose Bolivar Castillo onderneem is.

Ierland (Ierse Republiek)

Die Suid-Dublinse Distriksraad het teen die einde van 2007 aangekondig dat hulle beplan om Clonburris, ’n nuwe voorstad van Dublin, te ontwikkel, wat tot 15 000 nuwe wonings oor sal beskik en so ontwerp sal word dat dit die hoogste internasionale standaarde sal ewenaar. Volgens Clonburris se bouplanne sal tallose ekovriendelike nuwighede ingesluit word, soos hoë vlakke van energiedoeltreffendheid, verpligte hernubare energie vir verhittings- en elektrisiteitsdoeleindes, die gebruik van herwonne en volhoubare boumateriale, ’n wyksverhittingstelsel vir hitteverspreiding, die voorsiening van grond om voedsel te kweek en selfs die verbod op tuimeldroërs, deur met natuurlike droogareas vervang te word.

Indië

Indië is tans besig om die Gujarat International Finance Tec-City of GIFT, ’n wêreldklasstad in die Goedjarat-staat, op te rig. Dit sal tot 500 akker (2.0 km²) beslaan.Dit sal die eerste ten volle volhoubare stad van sy soort wees.

Kenia

Hacienda – Mombasa, Kenia. Dit is die grootste ontwikkeling van omgewingsvriendelike woonbuurterwe in Oos-Afrika; dit is tans in aanbou, en sal in die afsienbare toekoms een van Afrika se eerste selfonderhoudende landgoed wees.

Nieu-Seeland

Waitakere, die westelike gedeelte van die Auckland stedelike gebied, is Nieu-Seeland se eerste Ekostad, wat volgens die Greenprint (’n riglyndokument wat deur die stadsraad in die vroeë 1990’s bedink is) ontwikkel is.

China

• China werk nou saam met die beleggings en tegnologie wat deur die Singapoerse regering verskaf word om ’n Ekostad naby Tianjin in Noord-China te bou, bekend as die Sino-Singapoerse Tianjin-ekostad.
• Die Dongtan-ekostad is ’n projek wat op die derde grootste eiland van China, by die mond van die Jangtserivier naby Sjanghai in aanbou is. Die projek was eens teen 2010 vasgestel om 50 000 inwoners te huisves, maar die ontwikkelaars het tans die bouwerk opgeskort.
• Huangbaiyu is nog ’n groot ekodorp in wording.

Vanaf April 2008 is hierdie ekostad-samewerkingsprojek vir ’n distrik in Nanjing, die hoofstad van die Jiangsu-provinsie op die Jangtserivier, aan die weste van Sjanghai, voorgestel.

• Rizhao gebied sonwaterverwarmers vir huishoudelike gebruik en is deur die Ministerie van Omgewingsbeskerming van die Chinese Volksrepubliek as die omgewingsmodelstad aangewys.

Swede

• Gotenburg, en veral Älvstaden (middestad by die Göta Älv-rivier) is voorbeelde van volhoubare stede in Swede. Hierdie gebiede het ’n minimale omgewingsimpak en beskik oor passiewe wonings en ’n goeie afvalherwinningstelsel.
• Hammarby Sjöstad, Stockholm.

Verenigde State van Amerika

• Arcosanti, Arizona
• Treasure Island, San Francisco: nog ’n projek wat beoog om ’n klein ekostad op die been te bring.
• Coyote Springs (nuwe stad) in Nevada word vir 240 000 inwoners beplan.
• Destiny (nuwe stad) in Florida word vir 240 000 inwoners beplan.
• Babcock Ranch (nuwe stad) in Florida word vir 50 000 inwoners beplan, en sal hoofsaaklik van sonkrag gebruik maak.

Verenigde Koninkryk

St. Davids, die kleinste stad in die Verenigde Koninkryk, beoog om die eerste koolstofneutrale stad ter wêreld te word.

Sien ook

• Ekodorp

Verdere leesstof

• Richard Register (2006) Ecocities: building cities in balance with nature, New Society Publishers. ISBN 0-86571-552-1.
• Shannon May (2008) "Ecological citizenship and a plan for sustainable development", City,12:2,237 — 244
• Timothy Beatley (2000) [dooie skakel (1997) Eco-city dimensions : healthy communities, healthy planet, New Society Publishers. ISBN 0-86571-353-7.
• Richard Register (1987) Ecocity Berkeley: building cities for a healthy future, North Atlantic Books. ISBN 1-55643-009-4.
• Sim Van der Ryn and Peter Calthorpe (1986) Sustainable communities : a new design synthesis for cities, suburbs, and towns, Sierra Club Books. ISBN 0-87156-629-X.
• Paolo Soleri (1973) Arcology : the city in the image of man, MIT Press. ISBN 0-262-19060-5.
• Ian L. McHarg (1969) Design with nature, vir die American Museum of Natural History deur die Natural History Press gepubliseer."

Eksterne skakels

• (en) Ecocity Summit 2009 ISTANBUL – TURKIYE
• (en) ECOPOLIS
• (en) Werkswinkel vir Volhoubare Stede by die Universiteit van Harvard Geargiveer 8 Julie 2010 op Wayback Machine
• (en) Sustainable Cities, Terrain.org
• (en) Ecocity Builders
• (en) Ecocity Summit 2008, April 22-26, San Francisco, Kalifornië.
• (en) Which way China? Herbert Girardet, 2 Oktober 2006, chinadialogue. Bespreek die noodgevalle van ekostede binne Sjina.
• (en) Eco Cities in China Publikasies deur antropoloog Shannon May oor die herskepping van Huangbaiyu, Sjina na ’n ekostad.
• (en) Los Angeles: A History of the Future Geargiveer 25 Junie 2007 op Wayback Machine
• (en) Resource Guide on Sprawl and the New Urbanism onder redaksie van Deborah Sommer, Environmental Design Library, Universiteit van Kalifornië, Berkeley.
• (en) Die Barbara Hardy Sentrum vir Volhoubare Stedelike Omgewings Geargiveer 2 April 2010 op Wayback Machine

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.