Eppur si muove
E pur si muove of Eppur si muove Italiaanse uitspraak: [epˈpur si ˈmwɔːve] ("En tog beweeg dit") is 'n frase wat volgens oorlewering deur die Italiaanse wiskundige, fisikus en filosoof Galileo Galilei (1564-1642) gesê is nadat hy gedwing is om sy bewering terug te trek dat die Aarde rondom 'n onbeweeglike[1] Son beweeg, en nie omgekeerd nie, tydens sy verhoor in 1633.[2]
In hierdie konteks, is die implikasie van die frase dat, ten spyte van sy terugtrekking, die Kerk se proklamasies tot die teendeel, of enige ander oortuiging of leerstelling, die Aarde in werklikheid wel rondom die Son beweeg, en nie andersom nie. As sulks word die frase vandag gebruik as 'n teregwysing met die implikasie "dit maak nie saak wat jy glo nie; dit is die feite."
Oorsig wysig
Volgens Stephen Hawking, glo sommige geskiedkundiges dat hierdie episode kon gebeur het tydens Galileo se oordrag van huisarres onder die toesig van Aartsbiskop Ascanio Piccolomini na 'n ander huis in die heuwels bo Florence.[3] Hierdie ander huis was ook sy eie, die Villa Il Gioiello, in Arcetri.[4]
Die vroegste biografie van Galileo, geskryf deur sy dissipel Vincenzo Viviani in 1655-1656, maak geen melding van hierdie frase nie, en rekords van sy verhoor noem dit ook nie. Dit sou vir Galileo nie raadsaam gewees het om so iets voor die Inkwisisie te sê nie.[5][6]
In 1911 is die woorde "E pur si muove" op 'n spaanse skildery gevind wat toe pas gekoop is deur 'n kunsversamelaar, Jules van Belle, van Roulers, België.[7] Hierdie skildery is binne 'n jaar of twee van Galileo se dood voltooi, want dit is gedateer as 1643 of 1645 (die laaste syfer is gedeeltelik onleesbaar). Die skildery is natuurlik nie histories korrek nie, omdat dit vir Galileo in 'n kerker uitbeeld, maar nietemin toon dit dat 'n weergawe van die "Eppur si muove" anekdote onmiddellik na sy dood reeds gesirkuleer het, toe baie mense wat hom geken het steeds lewendig was om daarvan te getuig, en dat dit vir meer as 'n eeu bekend was voordat dit gepubliseer is.
Die geleentheid is in 1757 vir die eerste keer in Engels deur Giuseppe Baretti in sy boek The Italian Library gepubliseer:[8]:357
- "The moment he was set at liberty, he looked up to the sky and down to the ground, and, stamping with his foot, in a contemplative mood, said, Eppur si muove, that is, still it moves, meaning the Earth.[9]:52"
Die boek is 124 jaar na die vermeende insident geskryf, en is wyd gepubliseer in Querelles Littéraires in 1761.[10]
Verwysings wysig
- ↑ Sedley Taylor, 'Galileo and Papal Infallibility' (Dec 1873), in Macmillan's Magazine: November 1873 to April 1874 (1874) Vol 29, 93.
- ↑ New Scientist, April 7, 1983. p25.
- ↑ Hawking, Stephen (2003). On the Shoulders of Giants: The Great Works of Physics and Astronomy. Running Press. pp. 396–7. ISBN 9780762416981.
- ↑ Magrini, Graziano (1 Desember 2010). "Villa Il Gioiello" (in Engels). Vertaal deur Victor Beard. Institute and Museum of the History of Science, Florence. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 21 Mei 2015. Besoek op 14 Mei 2015.
- ↑ Simons, Jay. "Did Galileo Really Say: “And Yet It Moves”?", Retrieved on 1 January 2014.
- ↑ Hayton, Darin. "Toward a history of “eppur si muove”", Retrieved on 28 May 2017.
- ↑ Fahie, J.J. (1929), Memorials of Galileo (1564–1642), Leamington and London: the Courier Press, pp. 72–4
- ↑ Drake, Stillman (2003). Galileo at Work: His Scientific Biography (Facsim. uitg.). Mineola (N.Y.): Dover Publications Inc. ISBN 0486495426.
- ↑ Baretti, Giuseppe (1757). The Italian Library. Containing An Account of the Lives and Works of the Most Valuable Authors of Italy. With a Preface, Exhibiting The Changes of the Tuscan Language, from the barbarous Ages to the present Time. London: Printed for A. Millar, in the Strand. p. 52.
Text preceded by: "This is the celebrated Galileo, who was in the inquistion for six years, and put to the torture, for saying, that the Earth moved."
- ↑ A. Rupert Hall, "Galileo nel XVIII secolo," Rivista di filosofia, 15 (Turin, 1979), pp. 375–78, 83.