Feniks

In die Griekse mitologie is 'n feniks (/ˈfiːnɪks/; Ancient Greek: φοῖνιξ, phoînix), phoînix) 'n legendariese voël met 'n hoë leeftyd wat siklies hergroei of andersins hergebore word. Geassosieer met die son, kry 'n feniks nuwe lewe deur voort te spruit uit die as van sy voorganger. Sommige verhale sê dat dit in 'n vlamvertoning sterf, ander sê dat dit eenvoudig sterf en ontbind voordat dit weer gebore word. Die meeste verhale noem dat dit 500 jaar voor die wedergeboorte leef. Herodotus, Lucan, Plinius die ouere, Pous Clemens I, Lactantius, Ovidius, Isidore van Sevilla en vermoedelik Henog, is onder diegene wat bygedra het tot die hervertelling en verkondiging van die feniksmotief

'n Feniks uitgebeeld in 'n boek met mitiese diere deur die Duitse kunstenaar Friedrich Justin Bertuch (1747-1822)

Die feniks "kon vernuwing simboliseer vernuwing sowel as die son, tyd, die Romeinse Ryk, metempsigose, gewyding, opstanding, lewe in die hemelse Paradys, Christus, Maria, maagdelikheid, die buitengewone man en spesifieke eienskappe van die Christelike lewe".

Egiptiese oorsprongshipotese en die Bennu

Klassieke lesings oor die feniks verwys na 'n moontlike oorsprong van die feniks in antieke Egipte. In die geskrifte van Herodotus uit die 5de eeu vC maak die feniks 'n verskyning. Byvoorbeeld, in sy aanhaling:  

[Die Egiptenare] het ook 'n ander heilige voël genaamd die feniks wat ek self nog nooit gesien het nie, behalwe op foto's. Dit is inderdaad 'n groot seldsaamheid, selfs in Egipte, wat slegs een keer in vyfhonderd jaar daarheen kom (volgens die verhale van die mense van Heliopolis), wanneer die ou feniks dood is. Die grootte en voorkoms daarvan, as dit op die foto's is, is soos volg: - Die verekleed is gedeeltelik rooi, gedeeltelik goue, terwyl die algemene merk en grootte amper presies dié van die arend is. Hulle vertel 'n verhaal van wat hierdie voël doen, wat nie vir my geloofwaardig is nie: dat hy die hele pad van Arabië af kom, en die ouervogel, almal met pleister oorgetrek, na die tempel van die son bring, en daar begrawe die liggaam. Om hom te bring, sê hulle, vorm hy eers 'n mirrebal so groot soos wat hy vind dat hy kan dra; dan hol hy die bal uit en plaas sy ouer binne, waarna hy met vars mirre oor die opening bedek, en die bal is dan presies dieselfde gewig as aan die begin; daarom bring hy dit na Egipte, gepleister soos ek gesê het, en plaas dit in die tempel van die son. Dit is die verhaal wat hulle vertel oor die handelinge van hierdie voël.

Gedurende die 19de eeu het geleerdes vermoedens bevestig dat die Egiptenare in Heliopolis die Bennu vereer het, 'n sonvoël wat in baie opsigte soortgelyk aan die Griekse feniks was. Egiptiese bronne wat die bennu in ag neem, is egter dikwels problematies en is op verskillende maniere geïnterpreteer.

Sien ook

• Chalkudrai

Skakels

• Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.