Ontlasting
Ontlasting of feses (Latyn: faeces) is die naam vir die onverteerbare reste van die voedsel wat met gereelde tussenposes via die anus uit die derms na die buitewêreld verwyder word (stoelgang). Alle diere met 'n dermstelsel produseer ontlasting. By soogdiere en die mens bestaan die ontlasting behalwe vir onverteerbare voedselreste grotendeels uit bakterieë (ongeveer die helfte van die massa), afgeskilferde dermwandselle (tot 10 g per dag) en enkele stowwe wat deur die liggaam in die derm afgeskei word, soos galkleurstowwe. Sonder galkleurstowwe sou die ontlasting gryswit van kleur wees.
Ekologie
wysigNadat 'n dier gevrete materiaal verteer het, word die oorblyfsels van daardie materiaal as afval uit sy liggaam gestort. Alhoewel dit laer in energie is as die kos waaruit dit afkomstig is, kan ontlasting 'n groot hoeveelheid energie behou, dikwels 50% van dié van die oorspronklike voedsel. Dit beteken dat van alle voedsel wat geëet word, 'n aansienlike hoeveelheid energie oorbly vir die ontbinders van ekosisteme.
Baie organismes voed op ontlasting, van bakterieë tot swamme tot insekte soos miskruiers, wat reuke van lang afstande kan aanvoel. Sommige spesialiseer in ontlasting, terwyl ander ander kosse kan eet. Ontlasting dien nie net as 'n basiese voedsel nie, maar ook as 'n aanvulling tot die gewone dieet van sommige diere. Hierdie proses staan bekend as koprofagie, en vind plaas by verskeie dierspesies soos jong olifante wat die ontlasting van hul ma's eet om noodsaaklike dermflora te verkry, of deur ander diere soos honde, hase en ape.[1][2][3]
Ontlasting en urine, wat ultravioletlig weerkaats, is belangrik vir roofvoëls soos toringvalke, wat die nabye ultraviolet kan sien en dus so hul prooi vind.
Saad kan ook in ontlasting gevind word. Diere wat vrugte eet staan bekend as frugivore. 'n Voordeel vir 'n plant om vrugte te hê, is dat diere die vrugte sal eet en onwetend die saad daardeur versprei. Hierdie manier van saadverspreiding is hoogs suksesvol, aangesien sade wat rondom die basis van 'n plant versprei is, onwaarskynlik is om suksesvol te wees en dikwels onderhewig is aan swaar predasie. Mits die saad die pad deur die spysverteringstelsel kan weerstaan, is dit nie net waarskynlik ver van die ouerplant af nie, maar word selfs van sy eie kunsmis voorsien.
Organismes wat op dooie organiese materiaal of afval bestaan, staan bekend as detritivore, en speel 'n belangrike rol in ekosisteme deur organiese materiaal terug te herwin in 'n eenvoudiger vorm wat plante en ander outotrofe weer kan absorbeer. Hierdie siklus van materie staan bekend as die biogeochemiese siklus. Om voedingstowwe in grond in stand te hou is dit belangrik dat ontlasting terugkeer na die gebied waaruit dit kom, wat nie altyd die geval is in die menslike samelewing nie waar voedsel van landelike gebiede na stedelike bevolkings vervoer word en die ontlasting dan in 'n rivier of see gestort of verwerk word.
Sien ook
wysigVerwysings
wysig- ↑ Cummings, Benjamin; Campbell, Neil A. (2008). Biology, 8th Edition, Campbell & Reece, 2008: Biology (8th uitg.). Pearson. p. 890.[dooie skakel]
- ↑ Heinrich B, Bartholomew GA (1979). "The ecology of the African dung beetle". Scientific American. 241 (5): 146–56. Bibcode:1979SciAm.241e.146H. doi:10.1038/scientificamerican1179-146.
- ↑ "Document: Krestel". City of Manhattan, Kansas. Besoek op 11 Februarie 2012.[dooie skakel]