Garden-eiland

Garden-eiland is 'n smal eiland ongeveer tien kilometer lank en een en 'n half kilometer breed wat sowat vyf kilometer van die Wes-Australiese kus af geleë is.(32°11′36″S 115°40′16″E)

Garden-eiland en Cockburn Sound vanuit die ruimte waargeneem.

Net soos Rottnest-eiland en Carnac-eiland is dit 'n kalksteen dagsoom wat bedek is met 'n dun laag sand wat opgehoop het tydens 'n tydperk toe die seevlakke laer was. Die Noongar inboorlinge se oorvertellinge sluit verhale in toe hulle na die eilande kon stap in hulle Droomtyd.

Teen die einde van die laaste ystydperk het die seevlakke gestyg en die eiland van die res van die vasteland afgesny. Vir die laaste sewe duisend jaar het die eiland in relatiewe isolasie bestaan.

Die Australiese vloot se grootste vlootbasis, Fleet Base West, ook genoem HMAS Stirling, is op die oewer van Careening Bay op die suidoostelike kant van Garden-eiland geleë oorkant Cockburn Sound.

Geskiedenis

Die eiland is op Hollandse kaarte van 1658 aangedui maar nie 'n naam gegee nie, ten spyte daarvan dat daar drie Hollandse skepe in daardie jaar daar aangedoen naamlik: die Waekende Boey onder bevel van Kaptein S. Volckertszoon, die Elburg onder bevel van Kaptein J. Peereboom en die Emeloort onder bevel van Kaptein A. Joncke. Die buitelyne van die eiland is uitgemerk op kaarte van die 'Suiderland' wat gepubliseer is na Willem de Vlamingh die streek in 1697 besoek het.

Jacques Felix Emmanuel, Baron Hamelin was die kaptein van die Naturaliste een van drie Franse skepe wat 'n besoek in 1801 tot 1803 besoek afgelê het. Hy het die eiland "Ile Buache" genoem na Jean Nicolas Buache, 'n mariene kartograaf in Parys. Die eiland is herdoop tot "Garden-eiland" in 1827 deur Kaptein James Stirling, wat 'n tuin daar anagelê het en 'n paar veediere daar gevestig het. Daar word algemeen geglo dat die eiland sy naam gekry het omdat Stirling 'n tuin daar aangelê het, maar Statham-Drew (2003) wys daarop dat hy die naam reeds gebruik het voordat enigiets daar geplant is. Sy beweer dat die eiland sy naam gekry het vanweë die ooreenkomste van die ligging van die eiland ten opsigte van Cockburn Sound met 'n ander bekende eiland, die Isle of Wight (wat toe algemeen bekend gestaan het as "Garden Isle") se ligging ten opsigte van Portsmouth.

Stirling het in 1829 weer na die gebied teruggekeer en Garden-eiland as deel van sy toedeling van 100 000 akker (405 vierkante kilometer) opgeëis saam met al die vee wat met die vorige besoek daar agtergelaat is. Die eerste nedersetting van 450 mense is Sulphur Town genoem. Sulphur Bay en Careening Bay was belangrike vasmeer- en ontskepingsplekke gewees tot in 1897 toe Fremantle se binneste hawe voltooi is.

Na die Eerste Wêreldoorlog het die eiland 'n vakansie-oord geword met houthuisies wat by die baai opgerig is. Tydens die Tweede Wêreldoorlog is kanonbatterye op die eiland opgestel. Hierdie kanonne was deel van 'n geïntegreerde verdedigingstelsel om Fremantle hawe te beskerm. Die geheime eenheid (Z-Force) het opleiding op die eiland ondergaan het vir hulle klandestiene operasies teen die Japannese. Na die oorlog het dit weer 'n vakansie-oord geword asook die tuiste van die Australiese reserwevloot.

Huidige gebruik

Garden-eiland soos gesien vanaf die Kwinana Graansilos

in 1966 is 'n lewensvatbaarheidstudie geloods na die vestiging van 'n vlootondersteuningsbasis op die eiland, wat daarna deur die Federale Regering goedgekeur is in 1969. Bouwerk aan die 4,3km lange toegangspad wat Garden-eiland met die vasteland verbind het in 1971 begin en is in 1973 voltooi. Die fasiliteit is voltooi in 1978 en is as HMAS Stirling geopen as 'n eenheid van die Australiese vloot in daardie selfde jaar.

Met ingang 2008 is Stirling die basis vir ses fregatte en al die duikbote van die Australiese Duikbootdiens wat ook sy hoofkantoor by die basis het. 'n Duikspan is ook gebaseer te Stirling.

Sedert die voltooiing van die basis is openbare toegang tot die eiland beperk tot die dag en die gebiede wat oop is tot die publiek is slegs toeganklik vanaf die see met 'n private boot onder aandklokreël voorwaardes. Die eiland is geklassifiseer as 'n A-klas natuurreservaat en daarom het die Australiese vloot verskeie suksesvolle programme onderneem om uitheemse diere te verwyder en word alle inheemse diere op die eiland beskerm.

Verdere leeswerk

• Statham-Drew, Pamela (2003). James Stirling: Admiral and Founding Governor of Western Australia. Nedlands, Wes-Australië: University of Western Australia Press. ISBN 1-876268-94-8.

Eksterne skakels

• http://www.globalsecurity.org/military/facility/stirling.htm Globalsecurity.org, Artikel oor die vlootbasis - HMAS Stirling