Genex

Die Geschenkdienst- und Kleinexporte GmbH (kort Genex; later bekend as Genex Geschenkdienst GmbH) was 'n sakeonderneming wat op 20 Desember 1956 deur die regering van die Duitse Demokratiese Republiek (DDR) gestig is. Dit was een van die grootste verdieners van buitelandse valuta vir die Kommerzielle Koordinierung ("Kommersiële Koördinasie"), 'n afdeling van die Departement van Buitelandse Handel van die DDR. Sy hoofkwartier was in Mauerstraße 86/88 in Oos-Berlyn gesetel.

'n Vorraf-vervaardigde huis (katalogus van 1986)

Oorspronklik het die onderneming slegs geskenkpakkies vir kerkgemeentes saamgestel. Eers ná die bou van die Berlynse Muur in 1961 is sakebetrekkinge uitgebou om selfs filiaalmaatskappye in Denemarke (Jauerfood AG in Kopenhagen-Valby) en Switserland (Palatinus GmbH in Zürich) in te sluit.

Katalogus

Die onderneming het 'n katalogus met die titel Geschenke in die DDR versprei wat deur burgers van die Bondsrepubliek Duitsland (Wes-Duitsland) gebruik kon word om 'n groot verskeidenheid koopware te bestel en met Deutsche Mark (DM) te betaal. Die ware is dan regstreeks aan hul familielede en kennisse in die DDR afgelewer.

Beskikbare koopware

Negentig persent van die produkte in die katalogus is in die DDR vervaardig. Naas voedsel en verbruiksgoedere soos meubels, kosmetika, klere, werktuig en hoëtroustelle kon Wes-Duitse klante ook motorfietse, motors (sonder lang wagtye wat in die DDR anders aan die orde van die dag was), karavane en selfs vooraf-vervaardigde huise bestel.

Naas motorfietse van inheemse Oos-Duitse vervaardigers soos MZ en Simson en Japannese aanbieders soos Yamaha (wat in 1986 beskikbaar was) is Oos-Duitse motors soos Trabant en Wartburg en Oos-Europese motorfabrikate soos Škoda, Polski Fiat en Lada aangebied wat in die DDR by die luukse mark gereken is. Daarnaas was ook 'n aantal uitgesoekte modelle van Wes-Europese vervaardigers beskikbaar. Die katalogus van die jaar 1986 het 'n Fiat Uno Super 60, 'n Renault 9 GTL, 'n Ford Orion, 'n VW Golf, 'n VW Passat en 'n VW-mikrobus ingesluit. Ook modelle van Mazda en Volvo was tydelik beskikbaar. Vir sommige Japannese of Wes-Europese was onderdele slegs vir 'n tydperk van vyf jaar plaaslik beskikbaar teen Oos-Duitse Mark van die DDR en moes daarna in Wes-Duitse DM betaal word.

Vir Oos-Duitsers, wat die geskenke ontvang het, was geen koste aan hierdie geskenk-diens verbonde nie, en terwyl die wagtyd vir 'n nuwe motor dikwels tien jaar en langer beloop het, is Genex-motors binne vier tot ses weke afgelewer.

Genex het in die Oos-Duitse handelsektor hoogste prioriteit geniet sodat spesifieke koopware in die geval van 'n tekort soms vir ander handelsondernemings nie meer verkrygbaar was nie.^[1]

Klasverskille

Tot die misnoeë van talle burgers van die DDR het slegs mense met familielede of vriende in die weste voordeel uit die Genex-diens getrek. Hierdie burgers was al bevoordeel deur die feit dat hulle pakkette met gewilde Westerse verbruiksgoedere van hul familielede kon ontvang. Mense met toegang tot Westerse buitelandse valuta was daarnaas in staat om inkopies in die sogenaamde Intershop-winkels te doen waar Westerse produkte teen DM verkoop is. Alle ander burgers het danksy die Genex-katalogusse net 'n indruk van gewilde verbruiksgoedere se waarde in buitelandse valuta gekry terwyl hulle elf soms jare lank moes wag voordat hulle byvoorbeeld 'n motor kon koop. Net in die jaar 1973 is 6 800 Wartburg-motors per Genex-katalogus verkoop.

Die amptelike 1:1-wisselkoers van Mark van die DDR teenoor DM is nie vir produkte in die Genex-katalogus toegepas nie. 'n Trabant-motor was hier byvoorbeeld vir DM 8 000 verkrygbaar en 'n Wartburg-motor vir DM 9 000. Hierdie motors het in die DDR gewoonlik respektiewelik meer as 10 000 en 20 000 Mark van die DDR gekos.

Sommige werkers in die DDR, byvoorbeeld mense wat by die gaspyplyn-trajek Drusjba in die Sowjetunie werksaam was, het die geleentheid gekry om 'n beperkte bedrag van hul loon (sowat 270 Mark van die DDR) in 'n Genex-rekening in te betaal en sodoende Westerse koopware te bestel.^[2]

Statistieke gegewens

Volgens statistieke van die Bundesbank, die sentrale bank van Duitsland, het die Genex-maatskappye se totale omset in die periode tussen 1967 en 1987 3,3 miljard DM beloop.^[3] Volgens 'n artikel van 14 Junie 1990 in die dagblad Neues Deutschland het die totale bates van Genex op 31 Desember 1989 44,1 miljoen DM beloop. In 1990 is die Genex-diens deur die Treuhandanstalt orgeneem, 'n federale instelling wat die staatsbeheerde DDR-maatskappye beheer het.

Verwysings

Hierdie artikel, of gedeeltes daarvan, is uit die volgende Wikipedia-artikel vertaal: Genex

↑ Schneider, Franka: Jedem nach dem Wohnsitz seiner Tante. In: Wunderwirtschaft. DDR-Konsumkultur in den 60er Jahren. Ausstellungskatalog. Keulen, Weimar, Wene 1996, bl. 223
↑ Privaat webwerf van Burkhard Klier
↑ Wolle, Stefan: Die heile Welt der Diktatur. Econ (sagteband), 2001, ISBN 3-548-75067-2, bl. 121

Eksterne skakels

„Da kriegst du alles, was es nicht gibt“ (Der Spiegel nommer 41/1985, 7 Desember 1985, bl. 131–140)

[1] Schneider, Franka: Jedem nach dem Wohnsitz seiner Tante. In: Wunderwirtschaft. DDR-Konsumkultur in den 60er Jahren. Ausstellungskatalog. Keulen, Weimar, Wene 1996, bl. 223

[2] Privaat webwerf van Burkhard Klier

[3] Wolle, Stefan: Die heile Welt der Diktatur. Econ (sagteband), 2001, ISBN 3-548-75067-2, bl. 121

[1]

[2]

[3]