Izikhothane

Izikhothane (ook genoem “Skothane” of “Ukukhothana”) verwys na 'n Suid-Afrikaanse dansstryd wat deur individuele of groepe uitgevoer word om te bepaal watter deelnemer die rykste is. Hierdie kompetisies word uitgevoer met behulp van duur items soos kontant, selfone, klere en alkohol. In die meeste gevalle word die kompetisie gewen deur die deelnemer wat sy welvaart kan demonstreer deur die duur items te mors of te vernietig. Hoe duurder die items is wat vernietig word, hoe beter is die kans dat die deelnemer die kompetisie sal wen.

Oorsprong

Die word “Izikhothane” is 'n kombinasie van twee Zulu woorde: “Izikhotha” wat beteken “om te lek”, en “Ukukhothana” wat beteken “om te spot”. Die woord word informeel in townships gebruik om te verwys na “die een met die duur klere”. Die verwysing na lek simboliseer die lek van vingers wanneer 'n rol banknote getel word. Dit kan ook verwys na die lek van 'n luukse nagereg soos vla wat in Izikhothane-kompetisies gebruik word. Izikhothane het in die vroeë 2000's ontstaan in die Suid-Afrikaanse townships van Soweto en Diepsloot. 'n Soortgelyke tendens, “uSwenka” het ontstaan in die 1950's toe immigrante hulle beste pakke en skoene aangetrek het om in kompetisies deel te neem. Die wenner van hierdie kompetisies het geld, huishoudelike items of vee gewen wat hulle dan terug gestuur het na hulle tuisdorpe en families.

Praktyke

Die Izikhothane-deelnemers kom gewoonlik van 'n arm agtergrond en spandeer bo hulle finansiële vermoëns om ontwerpers klere, alkohol en ander duur items soos sellulêre telefone en juweliersware aan te koop. Hierdie items word dan vernietig om 'n persepsie van welvaart te skep en daarby sosiale status te verkry. Die vermoë om duur klere te koop is belangrik vir 'n Izikhothane-deelnemer se reputasie. Soms sal 'n Izikhothane-deelnemer twee pare skoene koop van 'n duur handelsmerk, elk in 'n ander kleur. Die deelnemer sal dan een skoen van elke kleur dra om aan te dui dat hy twee pare skoene kan bekostig. Nog 'n taktiek in hierdie kompetisies is om 'n paar lae duur klere aan te trek, en dan een laag op 'n slag te vernietig. Sodoende kan die deelnemer meer klere vernietig as sy opponent. Die prys-etikette word soms aan die klere gelos sodat die deelnemer met die prys daarvan kan spog.

Kompetisies

Hoekom

Die doel van die dansstryd is vir die deelnemer om meer welvaart te toon as sy opponent en dit bepaal ook die wenner van die kompetisie. Daar is geen tasbare prys vir die wenner van die Izikhothane-kompetisie nie, slegs die erkenning en aansien van die publiek wat die kompetisie waarneem.

Waar

Izikhothanekompetisies neem plaas in oorwegend swart townships in Suid-Afrika. Die kompetisie vind plaas in publieke areas soos parke, of enige oop spasie wat groot genoeg vir die skare wat bymekaarkom om die kompetisie waar te neem.

Wie

Oorwegend swart mans tussen die ouderdom van 12 en 25 jaar oud wat van lae-inkomste huishoudings kom. Die gewildheid van Izikhothane-kompetisies het ook begin om vroue te lok. Die Izikhothane-groepe kompeteer teen mekaar deur deel te neem in inter- of intra-township kompetisies. 'n Groep se identiteit word gehandhaaf deur hulle lede se uitspattige vermorsing en spandabelrigheid.

Hoe

Om in 'n Izikhothane-stryd deel te kan deelneem, moet die deelnemer buitensporige duur uitrusting koop soos klere, skoene en alkohol. Kleurvolle en duur handelsmerke is 'n vereiste. Hoe meer die deelnemer se uitrusting kos, hoe meer dominant sal hy in die kompetisie kan wees. Die deelnemer kan sy opponent uitroep sodra hy by die geleentheid arriveer. Die twee deelnemers dans dan rond en spog met hulle duur klere en items. Om die stryd te wen mag daar van 'n deelnemer vereis word om hulle items te vernietig. Daar word gewoonlik banknote vernietig, klere opgeskeur of gebrand, duur alkohol op die grond uitgegooi en sellulêre telefone in water gedompel. Die skare sal die deelnemer toejuig wat hulle die meeste beïndruk het deur die vernietiging van hulle duur items, en sodoende word die wenner van die Izikhothane-kompetisie bepaal.

Kultuur

Daar word beskou dat jeug wat aan Izikhothane-kompetisies deelneem 'n gebrek aan toekomsbeplanning en finansiële verantwoordelikheid het, asook 'n hoë graad van ekstremisme en materialisme besit. Hulle het 'n sterk behoefte vir roem en erkenning. Daar word ook beskou dat die Izikhothane-kultuur ontstaan het as gevolg van die behoefte om van armoede en diskriminasie te ontsnap.

Verwysings

• Wende, Hamilton (7 Februarie 2013). "Burning with a destructive desire". The Star Newspaper. Independent Online.
• Unknown (6 Augustus 2012). "Brash bling and ghetto fabulous". City Press Newspaper. City Press Online. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 24 Oktober 2013. Besoek op 8 Desember 2013.
• Unknown (13 November 2012). "'Izikhothane' tear up R100 notes – report". City Press Newspaper. City Press Online. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 November 2013. Besoek op 8 Desember 2013.

Eksterne Skakels

• Izikothane op Facebook amptelike facebook-blad
• Izikothane op 3rd Degree – Deel 1 youtube video van aktuele sake en ondersoekende joernalistiek op eNCA se nuuskanaal
• Izikothane op 3rd Degree – Deel 2 youtube video van aktuele sake en ondersoekende joernalistiek op eNCA se nuuskanaal
• Izikothane op 3rd Degree – Deel 3 youtube video van aktuele sake en ondersoekende joernalistiek op eNCA se nuuskanaal