Jean de La Fontaine
Jean de La Fontaine (8 Julie 1621 – 13 April 1695) was 'n Franse skrywer wat wêreldbekend geword het vanweë sy fabels, waarmee hy sy tyd op satiriese wyse uitgebeeld en gestalte gegee het aan algemeen menslike eienskappe. Hy was ook 'n groot bewonderaar van die klassisisme en word self as een van die belangrikste verteenwoordigers van die Franse klassisisme beskou.
Jean de La Fontaine | |
|---|---|
 17de-eeuse portret van Jean de La Fontaine | |
| Gebore | 8 Julie 1621 Château-Thierry, Champagne, Frankryk |
| Sterf | 13 April 1695 (op 73) Neuilly-sur-Seine, Île-de-France, Frankryk |
| Nasionaliteit |  Frankryk |
| Beroep | Digter, moralis, dramaturg, librettist, romanskrywer en fabeldigter |
| Bekend vir | Les Fables (1668–1694) |
| Ouer(s) | Charles de La Fontaine en Françoise Pidoux |
| Handtekening | |
 | |
Jean de La Fontaine is op 8 Julie 1621 op Château-Thierry in 'n woudagtige streek in Frankryk gebore en het sy jeug daar deurgebring. Hoewel hy hom in omstreeks 1641 tot 'n geestelike amp geroepe gevoel het, het hy later besluit om in die regte te studeer en 'n advokaat geword. La Fontaine is in 1647 getroud, maar dié huwelik het op die rotse geloop en in 1658 het hy hom in Parys gevestig. Van toe af het hy hom ten volle aan die letterkunde gewy terwyl hy deur 'n beskermheer of -vrou onderhou is. Eers was dit die kunsbeskermheer Nicolas Fouquet, daarna die hertogin van Orléans, toe ene mevrou De La Sablière en laastens die egpaar d'Hervart. In Parys het hy ook met ander skrywers soos Molière en Racine kennis gemaak. La Fontaine is op 13 April 1695 in Parys oorlede.
Voordat sy fabels gepubliseer is, het La Fontaine al bekendheid verwerf met sy eerste "Contes" (verhale), wat tussen 1665 en 1674 verskyn het. Die redelik libertynse inhoud van dié verhale en sy onkonvensionele optrede het sy verkiesing tot die Franse Akademie (1684) lank vertraag.
La Fontaine het 'n omvangryke poëtiese oeuvre nagelaat, onder meer 'n groot aantal geleentheidsgedigte wat hy in opdrag van sy verskillende beskermers geskryf het. Wat prosa betref, het hy Die liefdes van Psyche en Cupido (1669) en talle literêre briewe en verhandelings oor uiteenlopende onderwerpe geskryf.
Dit is egter sy fabels, bekend as Die fabels van La Fontaine (1668, 1678, 1694), wat hom beroemd gemaak het. In sy eerste ses boeke (1668), wat hy aan die Franse kroonprins opgedra het, het La Fontaine geskryf: "Ek maak van diere gebruik om mense te onderrig." Die vertelings is ondergeskik aan die moraliserende strekking daarvan en dit is nie duidelik of La Fontaine dit werklik bedoel het en of hy net die tradisie dat 'n fabel 'n sedeles moet hê, gerespekteer het nie.
In sy eerste bundel, waarin hy die tradisie van Aesopus (6de eeu v.C.) voortgesit het, is daar enkele fabels.wat wêreldberoemd geword het, onder meer Die haas en die skilpad en Die kriek en die mier.
Sy tweede bundel (1678/79) was omvattender deurdat hy onder meer kennis geneem het van fabels uit Indië. Sosiale en politieke kwessies kom hier duideliker na vore, terwyl die toon van die fabels meer satiries is. In sy fabels het hy sy persoonlike siening van toestande (en wantoestande) soos hy dit aan die hof en in die stads- en buitelewe ervaar het, weergegee. In die individuele diere het hy egter universele en tydlose karakters uitgebeeld.
Die stof vir sy fabels het La Fontaine aan sy klassieke voorgangers ontleen. Die "imitatio" (nabootsing van die klassici) het egter nie beteken dat hy geen persoonlike stempel op sy werk geplaas het nie: "nabootsing, maar geen slaafsheid", was sy slagspreuk. Weens dié imitatio, gehoorsaamheid aan die eis van waarskynlikheid in sy fabels en die uitbeelding van algemeen-menslike eienskappe, was La Fontaine by uitstek die verteenwoordiger van die Franse klassisisme. Hy het dié stroming hartstogtelik verdedig en 'n belangrike rol gespeel in die sogenaamde "stryd tussen die oue en die nuwe". Dit was 'n literêre twis tussen aanhangers van die klassisisme en 'n groep skrywers wat hulle verset het teen die kritieklose verering en navolging van die klassieke.
La Fontaine se grootsheid lê veral in die meesterlike wyse waarop hy bekende stof op 'n heel eie manier verwerk het. In 1694 het die laaste van twaalf dele fabels die lig gesien. Die fabels het met die verloop van eeue talle uitgawes beleef wat dikwels van deur beroemde kunstenaars soos Gustave Doré geïllustreer is. Vertalings daarvan het in byna alle Europese tale, asook in Afrikaans, verskyn.
Bronnelys
wysig- Wêreldspektrum, Vol. 16, 163, ISBN 0 908409 57 5
Eksterne skakels
wysig| Wikimedia Commons bevat media in verband met Jean de La Fontaine. |
- (en) "Jean de La Fontaine". Encyclopædia Britannica. Besoek op 11 September 2019.
- (en) Jean de La Fontaine by Find a Grave