Kantaantekening

'n Kantaantekening was oorspronklik 'n handgeskrewe opmerking of 'n ander vorm van kommentaar wat in die marge van 'n geskrif of boek gemaak is. Vir handgeskrewe tekste is glos en marginalia die meer gebruiklike terme hiervoor. Gedrukte kantaantekeninge kan ook gemaak word, veral by uitgawes van die Bybel. Die woord kantaantekening word teenswoordig meer figuurlik gebruik.

Gedrukte kantaantekeninge

In sommige gevalle is kantnotas by 'n teks gedruk, wat dieselfde funksie as die latere voetnotas vervul het. Dit het veral in Bybeluitgawes voorgekom, met die aantekeninge by die Statenvertaling van 1637 as die bekendste voorbeeld in die Nederlandse taalgebied. Hierdie opmerkings is gemaak op uitdruklike versoek van die Sinode van Dordrecht in hul plan vir die maak van 'n nuwe Bybelvertaling: Dat zij eenige korte verklaringen er bij voegen, waarmede reden gegeven wordt van de overzetting in de duistere plaatsen; maar de waarnemingen der leerpunten daar bij te voegen, is geoordeeld noch noodig, noch raadzaam te zijn.^[1] Die kantaantekeninge was dus veral taalkundig van aard en het nie 'n kort uiteensetting van die Gereformeerde dogmatiek verskaf nie. Hulle is in die teks gemerk met nommers vir algemene toeligting en letters vir verwysings na ander Bybelgedeeltes met dieselfde teks of strekking.^[2]'n Weergawe van die vertaling van die Nederlandse Bybelgenootskap uit 1951 is ook gepubliseer met kantaantekeninge wat gemaak is volgens dieselfde beginsel as dié van die Statenvertaling: om verantwoording t.o.v. die vertaalkeuses wat gemaak is te gee en om 'n verduideliking van passasies te bied wat moeilik is om te verstaan.

Betekenisverskuiwing

Terwyl die woord kantaantekening oorspronklik verwys het na die plek waar 'n opmerking gemaak is - die kant van 'n bladsy - het die betekenis mettertyd verskuif na dié van 'n aanmerking, opmerking of kommentaar in 'n algemene sin, wat onafhanklik is van die boekteks.

Sien ook

Verwysings

↑ J.H. Donner en S.A. van den Hoorn (red.), Acta of Handelingen der Nationale Synode .. te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619 (Leiden: Donner, 1885; herdruk: Houten: Den Hertog, 1987), p. 20.
↑ Geskandeerde weergawe van die Statenvertaling van 1637.

Bronnelys

"Kantteekening" in: Woordenboek der Nederlandsche Taal (1919).

[1] J.H. Donner en S.A. van den Hoorn (red.), Acta of Handelingen der Nationale Synode .. te Dordrecht in de jaren 1618 en 1619 (Leiden: Donner, 1885; herdruk: Houten: Den Hertog, 1987), p. 20.

[2] Geskandeerde weergawe van die Statenvertaling van 1637.

[1]

[2]