Kreatiwiteit en humor in 'n Afrikaanse prenteboek

'n Prenteboek is teks, illustrasies, totale ontwerp: … 'n sosiale, kulturele, historiese dokument; en in die eerste plek 'n ondervinding vir 'n kind. As kunsvorm draai dit om die interafhanklikheid van prente en woorde, op die gelyktydige uitleg van twee teenoorstaande bladsye en op die drama van omblaai.

Die styl van 'n prenteboek kan betekenis oordra deur gebruik te maak van konvensies wat alreeds konnotasies het. Selfs kinders wat maar min literêre ondervinding het, het geleer om te verwag dat prente in strokiesprentstyl of oordrewe karikature snaaks sal wees.

Kinders hou van prente en kinders het prente nodig. Prente trek ons aandag en wek ons belangstelling. Prenteboeke het 'n merkwaardige vermoë om te put uit dinge wat 'n diep emosionele betekenis vir kinders het. Hierdie boeke vereis die deelname van warm, lewende grootmense (ouers, onderwysers of versorgers) met skote om op te sit, skerp oë en ore, arms wat jou kan vashou terwyl daar omgeblaai word en miskien 'n dramatiese aanleg.

Die boek wat in hierdie artikel bespreek word, is Hinkel en Pinkel: die muise wat die verkeerde tande gevat het (hierna Hinkel en Pinkel genoem), geskryf deur Cecily van Straten en geïllustreer deur Joy Pritchard. Volgens die inhoud van die verhaal is hierdie prenteboek ideaal gerig om veral kinders tussen 5 en 7 jaar te vermaak.

Prenteboeke en ouers/onderwysers

Vir die ouer of onderwyser wat prenteboeke benader met 'n bietjie bewustheid van hoe dit werk, kan die voorlees van 'n prenteboek baie meer betekenisvol wees as intellektuele prikkeling saamloop met estetiese genot, soms met emosionele weerklank en dikwels met 'n bietjie humor daarby. Niks kom by die opwekkingskrag van die visuele beeld nie.

Die vermoë om humor in 'n situasie te sien voeg 'n dimensie by die ondervinding; as jy iets snaaks in 'n ding sien, raak jy ontslae van die bedreiging wat dit inhou; die vermoë om te lag gee aan jou 'n manier om pyn weg te stoot.‘

'n Prenteboek moet 'n goeie storie vertel, visuele stimulasie verskaf en die aanhoorder in 'n verbeeldingswêreld intrek.

“Prenteboeke kan kinders se verbeelding en kreatiwiteit fasiliteer ...dikwels het dit 'n klugtige element. Die karakters in hierdie humoristiese en verbeeldingryke boeke kan diere, speelgoed of vermenslikte voorwerpe wees … hulle praat, het menslike gevoelens en bevriend natuurlike vyande”.

Kinders en humor

Kinders teen die ouderdom van 5-7 het al geleer om hulle wêrelde perseptueel te organiseer en te klassifiseer deur dinge bymekaar te voeg wat hulle as dieselfde ervaar. Hulle verstaan alreeds verhoudings en kan dinge klassifiseer volgens sekere gedeelde eienskappe soos kleur, grootte, vorm en gebruik. Hierdie klassifikasies is sintuiglik. Kinders van hierdie ouderdom het dus 'n vermoë om om voorwerpe volgens die versterking van belangrike eienskappe te groepeer, maar hulle baseer nog steeds hulle reëls op hoe dit vir hulle lyk. Hulle baseer nog steeds hulle reëls op onmiddellike waarneming en hulle leer deur regte situasies. Dit is hierdie ontwikkelingseienskap wat dit vir kinders moontlik maak om ongerymdhede in vir hulle bekende situasies te geniet.

In hulle persoonlikheidsontwikkeling besef kinders op hierdie stadium dat hulle hulle eie identiteit het wat verskil van ander lede van die gesin; hulle het 'n taamlik konstante selfbeeld ontwikkel; hulle identifiseer hulleself as “ek” en het 'n stel gevoelens oor hulleself. Omdat hulle minder selfgesentreerd word, kan hulle met ander simpatiseer en word meer sosiaal.

Op sosiale gebied het hulle geleer dat ander mense gevoelens het en hulle kan ander se gevoelens identifiseer deur na hulle gesigsuitdrukkings te kyk. Vrese van onbekende situasies veroorsaak soms dat kinders vertroue en beheer oor hulle gevoelens verloor. Om dié rede het hulle steeds warm en veilige omgewings nodig. Hulle voel steeds dat hulle beredenering oor en oplossings van probleme dieselfde moet wees as dié van ander. Hulle word nou ook bewus van hulle kultuurerfenis, want die groep word vir hulle belangrik.

Die humor van leerders in die grondslagfase kan beskou word as 'n weerspieëling van die hoogs fisieke aard van hierdie kinders. Soos die geval is met kleuters het graad 1-leerders 'n neiging om byna alles snaaks te vind. Snaakse stories, foute wat ander maak (dit wys dat hulle weet watter gedrag sosiaal aanvaarbaar is), skewebekke of gesigsuitdrukkings is alles vir hulle snaaks. Hulle hou nog vas aan die konkrete, maar het tog 'n vermeerderde vermoë om abstraksie te hanteer. Verleenthede van ander is snaaks, sowel as poetse bak en lawwe grappies (graad 3). Reëls wat in die teenwoordigheid van die onderwyser oortree word, is 'n bron van humor.

Die herkenning van eienaardighede in situasies is veral effektief tussen die ouderdomme van 6-7 jaar. Suiwer en oplosbare ongerymdhede word waardeer van 4-6 jaar. Die vermoë om te differensieer groei vanaf omtrent die ouderdom van sewe jaar en die kinders word verruk deur poetse. Absurditeit en stereotipe vergeetagtigheid word goed aanvaar. Kinders van 7-8 jaar wat konkreet-operasioneel dink word bewus van die feit dat menslike gedrag dikwels teenstrydig is en dit gee hulle die vermoë om meer ingewikkelde tipes humor te verstaan.

Dierekarakters in stories wat leef en praat soos mense en ook menslike eienskappe het, kan nou personifikasie verskaf waarmee kinders kan assosieer en hulle help om hulle eie krag te ervaar. Humoristiese stories kan die leser help om bo sy onmiddellike daaglikse persoonlike probleme uit te styg en die grappigheid daarin te sien. Dit help die individu om die menslike swakhede van homself en ander te hanteer (Gordon 1996:205). Menslike simpatie word afgelei van empatie met ander, en humor is die gevolg van persepsies wat afgelei word van die aansteeklikheid van gevoelens waarna verwys word as “primitiewe passiewe simpatie”.

Spel en humor

In watter mate is humor 'n integrale deel van spel? Die vraag is kompleks en kontroversieel. Humor is net so vlugtig en moeilik om te definieer, en net so kultureel gekondisioneer as spel. Albei word egter as genotvolle aktiwiteite ervaar, en albei kan as reaksie 'n glimlag of hardop lag uitlok. Die skeidslyn tussen humor en spel is dus baie fyn. Dit is moeilik om eenvormig toepaslike kriteria te verskaf om die twee te onderskei as gevolg van die aanmerklike kruis-kulturele en intrakulturele kontekstuele variasies in hulle gedrags- en kognitiewe aspekte.

Geleerdes verskil in hulle siening oor die verhouding tussen spel en humor.

Huizinga:

• Beide is die teenoorgestelde van erns;
• Beide weerstaan alle pogings om dit te reduseer tot ander terme;

• Hulle logiese begronding en onderlinge verhouding moet in 'n baie diep laag van ons gees ingebed lê.

Norbeck:

• Spel hou dikwels verband met geestigheid en humor, maar is tog nie sinoniem daarmee nie.

Apte:

• Humor is enige spel wat saamgaan met, of 'n glimlag of lag tot gevolg het;
• Humor is grootliks deel van ongestruktureerde spel en van spele wat nie kompetisie inhou nie;
• Albei word gewillig onderneem.

Die konteks van spel is essensieel vir alle humor. Speelse aktiwiteite word uitgevoer ter wille van hulleself of ter wille van genot. Hulle staan in teenstelling met ernstige aktiwiteite wat te doene het met maklik identifiseerbare liggaamlike behoeftes of eksterne bedreigings of andersins, spesifiseerbaar praktiese doeleindes. Humor en spel is albei nie die primêre lewensproses nie, tog maak dit belangrike bydraes tot die lewensproses. In sowel humor as spel is daar fases van spanning, opwinding, dan verligting van spanning en ontspanning. Dit is welbekend dat spel die humorvaardigede van kinders kan voed en versterk.

Kreatiwiteit en humor

Daar is geen probleem om humor te laat konformeer met die basiese definisie van kreatiwiteit nie. Koestler spits hom daarop toe om die verband te trek tussen humor en kreatiwiteit. Daarby vestig die meeste omskrywings van humor die aandag op elemente van kreatiwiteit, naamlik teenstrydigheid, onverwagtheid, verrassing, onsekerheid of onaanpasbaarheid wat daaruit voortkom as 'n mens die komponente bymekaarbring waaruit 'n grappie bestaan, of wat ookal die humorrespons gestimuleer het.

• Beide het sosiale waarde en uitermatige praktiese gebruiksmoontlikheid;
• Beide hou verband met spel. 'n Sleutelfaktor wat saam met humor gaan, is fantasie wat self deel is van kreatiwiteit. Humor verskaf die moontlikheid om die werklikheid deur verbeelding met meer kreatiwiteit en minder verwondbaarheid te benader.

• Humor stimuleer kreatiwiteit en maak die leser se horisonne wyer deur te ontsnap aan lineêre, logiese, praktiese denke.
• Stories is 'n produk van 'n skrywer se vrugbare verbeelding, en maak dikwels die onmoontlike 'n werklikheid. Verbeelding wek innerlike moontlikhede op – die bevrediging van (soms onmoontlike) begeertes en die voorlopige deurwerking en beheersing van basiese vrese deur middel van fantasie, gedagte-avonture en magiese transformasies.

Prenteboeke … kan die verbeelding in hierdie sin prikkel en jong kinders innerlik versterk in hulle voortgaande ontdekking van die beperkinge van die regte wêreld. Prenteboeke is vol magiese elemente wat maklike uitweë vir die oplossing van moeilike probleme verskaf … Al die beeldende aspekte van uitstaande illustrasies besit oorspronklikheid en kunstige kreatiwiteit. Ekspressiewe illustrasies versterk en verbeter die storielyn. Kinders visualiseer en verstaan dan woorde deur middel van illustrasies. Die oorspronklike en eksperimentele tegnieke van illustrasies dra by tot onderskeidende denke en kreatiwiteitsontwikkeling.

Prenteboeke as kuns

Soos kunswerke vir volwassenes berus prenteboeke op aanvaarde konvensies van narratiewe styl en ontwerp om betekenisvolle ondervindings aan hulle lesers te verskaf … mag dit angstigheid sowel as pret en plesier uitlok – vonke van spanning wat normaalweg opgelos word in bevredigende sluitingsoomblikke.

Wanneer kunstenaars prente vir 'n boek skep, verbind hulle prente en woorde. Die visuele teks vul die geskrewe teks aan, brei dit uit en verbeter dit sodat die leser eindig met 'n indruk wat baie meer is as die som van die dele van die boek.

Die illustrasiekode as semi-konkrete uitbeelding is 'n meer direkte kommunikasiemiddel as die abstrakte verbale skryfkode. Om gedagtes oor te dra is die hart en siel van die prenteboek. Prente het die vermoë om 'n emosionele impak op lesers uit te lok. Hulle dien as 'n belangrike prikkel vir die aktivering, verhoging en uitbreiding van empatiese vermoëns. Prente ondersteun die boeke en gee geleentheid om te pouseer en vir dagdrome wat so belangrik is in kreatiewe lees.

Die verhouding tussen woord en beeld is altyd dialogies en in die leer uit teks en prente is die kognitiewe funksies wat hulle vervul veral betekenisvol. Die spanning tussen die teks en prente is die sentrale onderwerp van prenteboeke. Visuele ontdekking, isolasie van dinge en disrupsie van tradisionele konteks lei na transformasie en vereis hoër kognitiewe bewustheid aan die kant van die kyker … die prente verander die betekenis van die woorde.

Die meeste van die sleutelelemente van gesofistikeerde verhale is in eenvoudiger vorm teenwoordig in prenteboeke. Hierdie stellings suggereer dat moderne prenteboeke as 'n kunsvorm nou gereed is om sy eie gebied af te baken, beide as kunsvorm en as 'n navorsingsveld.

Die prenteboek is ideaal geskik vir die taak om die wêreld te absorbeer en te herinterpreteer vir, en te verteenwoordig by 'n gehoor vir wie dit 'n daaglikse taak is om nuutheid te verdiskonteer. Arizpe & Styles bevind dat die meeste kinderkykers van prenteboeke kan deelneem aan Parsons se ontwikkelingsmodel van vier stadia van estetiese repons op kuns:

• Gunstelingskap: intuïtiewe vreugde aan die meeste skilderye, 'n sterk aangetrokkenheid tot kleur en 'n ongebonde assosiatiewe reaksie op die stof •
• Skoonheid en realisme: erkenning van die gesigspunte van ander mense sowel as die van die kyker •
• Ekspressief: gevoelens uitgelok deur die kunswerk word meer betekenisvol en die kyker word meer geïnteresseerd in die kunstenaar se bedoeling •
• Medium, styl en vorm: 'n nuwe insig by die kyker dat die betekenisvolheid van 'n prent eerder 'n sosiale as 'n individuele prestasie is. Dit bestaan in 'n tradisie wat deur 'n aantal mense saamgestel word wat oor 'n tydperk na 'n aantal werke kyk en daaroor gesels.

Die oordrag van die boodskap is nie die voorreg van die geskrewe taal alleenlik nie; prentetaal vertel ook 'n verhaal. Uitbeeldings is vensters op die wêreld vir kinders; dit is belangrik dat ons hulle help begryp hoe om akkurate uitbeeldings te herken en visueel geletterd te word.

Visuele geletterdheid

Prenteboeke verskaf aan 'n verrykte verbeelding gereedskap om die gemeenskap te beskou, te beskryf en nuut te skep met empatie vir die slagoffers. Illustrasies dien om die geskrewe teks uit te brei, te verduidelik, te interpreteer of te versier. Daarby verskaf die illustrasie 'n eie “teks” wat altyd 'n effens ander verhaal skilder.

Illustrasies het betekenislae, baie lae met bewuste en onbewuste betekenis – 'n leërskare emosies en herinneringe. Die prent moet “gelees” word; die verhaal moet gekonstrueer word deur die kontekswenke wat in die prenterame gevind kan word; noukeurige opmerking van besonderhede binne die visuele teks is nodig.

Lesers het visuele geletterdheid nodig om hulle in staat te stel om visuele boodskappe te begryp, te interpreteer en te skep (Considine 1986). Illustrasies in kinderboeke voorsien 'n verbasend diverse middel om visuele geletterdheid te ontwikkel. Stil beelde is maklik om te beskou, hulle is 'n ryk en lonende aanvanklike stap op die weg na die bereiking van visuele geletterdheid.

Raney se navorsing het haar daartoe gelei om 'n raamwerk van verskillende soorte visuele geletterdheid op te stel wat vyf verskillende dimensies identifiseer:

• Perseptuele sensitiwiteit: basiese visuele ontvangs wat beskikbaar is vir alle mense wat kan sien, maar die vlak van sensitiwiteit verskil en kan verdiep deur opvoeding wat deur kulturele faktore gevorm word.
• Kulturele gewoonte verwys na die variasies wat verklaar kan word uit die verskillende kulturele gebruike en historiese tydperke.
• Kritiese kennis verwys na die begrip van hoe visuele uitbeelding histories, kultureel en artistiek gevorm en bemiddel word en in watter verhouding die kyker daarteenoor staan.
• Estetiese openheid beskryf ons vermoë tot visuele genieting: emosionele en sensoriese response op visuele ondervinding wat toegang tot betekenis onmiddellik maak … dit is die ondervinding wat ons opvattings kleur.•
• Visuele veelseggendheid waarin al die bogenoemde geïntegreer word in die handeling waarin dinge gemaak word waarna gekyk word … dit vereis 'n komplekse mengsel van perseptuele sensitiwiteit, kulturele gewoonte, kritiese kennis en estetiese openheid.

Kulturele geletterdheid

In navorsing wat Spitz gedoen het, het hy bevind dat verskeie anekdotes getuig van die formatiewe krag van vroeë kulturele ondervinding en sy rol in die vasstelling van die houdings en gedrag van volwassenes. Prenteboeke verskaf aan kinders sommige van hulle vroegste ondervindings van en response op moraliteit, smaak en basiese kulturele kennis.

Prenteboeke is 'n betekenisvolle middel waardeur ons kinders in die ideologie van ons kultuur inlyf. Soos die meeste verhale rig prenteboekverhale lesers op die kragtigste manier tot kultureel aanvaarbare opvattings oor wie hulle is deur die bevordering van die gesigspunt waaruit hulle oor die gebeurtenisse wat hulle beskryf kommentaar lewer, met ander woorde om gebeurtenisse en mense te beskou en te verstaan soos die verteller ons uitnooi om dit te doen.

Illustrasies en teks in boeke vir kinders … dra geldende kulturele ideologieë en stereotipes oor, maar kan dit ook uitdaag ...Lesers leer om die dubbelsinnighede wat inherent in hulle is te hanteer, dubbelsinnighede in die betekenisse van spesifieke beelde en tekste sowel as die verhoudings waarin hulle tot mekaar staan.

Kulturele aannames stel ons in staat om inligting af te lei uit die gebare en houdings van karakters. Ons verstaan dat koppe wat regop gehou word geluk beteken en geboë koppe op wanhoop dui. Ons het ook opvattings oor die verbande tussen fisiese voorkoms en emosies. Een so 'n prenteboek word nou bespreek wat bou op sulke konvensionele aannames en dit openbaar.

Hinkel en Pinkel: die muise wat die verkeerde tande gevat het

Hierdie mooi prenteboek is in vyf tale uitgegee: Afrikaans, Engels, Xhosa, Zulu en Tswana. Dit is tipies Afrikaans omdat die tandemuis 'n karakter daarin is – Engelse kinders word groot met 'n tandefeetjie.Kulturele mites in die Afrikatale oor hierdie ontwikkelingsaspek van die lewens van kinders word nie hier bespreek nie.

Inligting oor die skrywer en illustreerder

Cecily van Straten skryf boeke vir kinders van alle ouderdomme, van 8-80 jaar oud. Sy glo dat kinders vandag die regte soort fantasie benodig om hulle denke en verbeelding te stimuleer. Haar skryfwerk getuig van 'n deeglike mensekennis, liefde vir die natuur en diere en 'n onstuuitbare lewenslus.

Joy Pritchard hou daarvan om kinderboeke te illustreer wat mooi en digterlik is, vol verbeelding, fantasie en betowering. Sy glo dat 'n gesonde verbeelding die sleutel is daartoe om ons medemens beter te verstaan.

Die verhaal

"Het julle geweet dat die musiek wat julle in julle drome hoor muisemusiek is? Nie? Dan moet julle regtig Hinkel en Pinkel leer ken, want hierdie twee muise maak pragtige klaviere! Dit doen hulle bedags, en snags wanneer die kinders slaap, speel hulle die pragtigste musiek op hulle klein muisklaviertjies.

Smôrens baie vroeg, wanneer dit nog donker is, maak hulle blink wit tandjies uit die kinders se skoene bymekaar en neem dit na hulle werkswinkel. Daar kap en beitel en poleer hulle met alle mag.

Een nag maak hulle egter 'n verskriklike oordeelsfout waarin Pietman se hele gesin betrokke is … veral sy oupa wat sy valstande nêrens kan kry nie en dus weier om Pietman dieretuin toe te neem en daar roomys te koop met die geld wat die muise vir hom gelos het." (Flapteks, Hinkel en Pinkel).

Ontwikkeling van verbeelding en kreatiwiteit

Die voorblad nooi lesers alreeds uit om in die boek te loer sodat hulle kan sien wat in daardie tonnel gebeur. Dit stimuleer hulle verbeelding, want hulle wil graag verder ondersoek instel na die ander kant van die prent. Dit word 'n avontuurlike reis, vol verwagting. Die storie belowe 'n antwoord op die vraag: “Wat doen muise met my tande?” Die leser se kreatiewe en abstrakte denkprosesse word gestimuleer en ontwikkel om verder te dink as die alledaagse, normale omstandighede deur voorspellings te maak as hulle in hierdie drama inklim deur om te blaai.

Deur die titelblad te lees kan die leser amper die musiek hoor as sy die dowwe beelde van musieknote wat deur die lug vlieg, sien. Selfs die liggaamshoudings van die muise word deel van die musiek, veral die twee by die klavier en die tjello. Die muis wat op die fluit speel dui die ritme aan en help om 'n harmoniese atmosfeer te skep.

Die vraag aan die begin van die storie nooi lesers uit om te wonder of hulle al ooit musiek in hulle drome gehoor het. Met hierdie vraag in die woordteks word lesers onmiddellik deel van 'n misterieuse fantasiewêreld en visualiseer 'n 'n hele muisdorp. Verskillende gevoelens raak betrokke as hulle hulle eie roetes kan volg in hierdie doolhoftonnel waarin 'n hele muisgemeenskap uitgebeeld word. Deur personifikasie leer die leser die lewens van muise ken, waar die kinders skoolgaan en studeer, 'n pa sy pyp rook en ander klaviere maak, 'n ma brei terwyl die kinders speel. Die leser word dus oortuig dat hierdie betowerende verbeeldingswêreld werklik bestaan.

Kreatiwiteit word selfs later in die storie ontwikkel as die leser in Pietman se skoene staan en hom help in sy soektog na Oupa se tande. Behalwe dat hulle onder die bed en stoele kyk, in Oupa se skoene, sakke en in die wasgoedmandjie, begin die leser ook in sy verbeelding soek en kyk deur al die verskillende plekke in die muisgemeenskap.

Humoristiese illustrasies

Humor word ook in die prente uitgebeeld deur komiese situasies in die verhaal. Die leser se aandag word op 'n kreatiewe manier deur humor getrek en behou. Dit bied aan die leser 'n ontsnappingsroete uit die normale regte leefpatrone, reëls en regulasies.

Hierdie visuele fantasiewêreld word bewoon deur regte persoonlikhede wat loop en aantrek soos mense, gebare en gesigsuitdrukkings soos regte mense het, een staan selfbewonderend voor 'n spieël en nog een val in 'n klavier. Visuele woordspelings hou nie net verband met die tema van 'n duidelike of verbeelde poets in die teks nie, maar skep ook 'n spookagtige atmosfeer wat suggereer dat alles normaal is (vgl. Nodelman).

Die karakters het name wat rym en aangenaam klink – Hinkel en Pinkel. Die woorde impliseer dat die muise iets verkeerds gedoen het, wat dadelik weer die aandag van die lesers trek. Hulle kan die situasie herken waar 'n klein seuntjie se tand getrek word en hulle kan met hom identifiseer, want dit is iets wat werklik in hulle leefwêreld gebeur. Die situasie het egter nou ook 'n ander gesigpunt – diè van Oupa se probleem en die verlies van sy tande.

Die storie spreek tot die affektiewe domein – aan die een kant is dit vol opwinding en verwondering, en aan die ander kant help dit die leser om deur sy eie angstigheid oor die verlies van tande te werk. In die proses ontspan die leser oor sy eie verlies omdat hy Oupa herken en kan lag oor die ongerymdhede in die situasie met die muise. Die herstellende mag van humor en die kreatiewe krag van verbeelding is aan die werk (vgl. Braude). Die leser is ook in 'n posisie van baasskap, want hy weet iets wat Pietman nie weet nie en hy weet ook iets wat Oupa en die muise nie weet nie.

Oupa is 'n tipiese karikatuur in 'n komiese situasie. Die oordrywing van sy plooie, stereotiep gestreepte nagklere en pantoffels, sy hele liggaamstaal en gesigsuitdrukking, sy oë, mond en hare – alles impliseer verwarring en verbystering. Selfs sy posisie aan die regterkant bo in die prent skep spanning en ongemak (vgl Nodelman).

Die prent van die muisgemeenskap naas Oupa se probleem skep verwagting en nooi die leser om te voorspel wat die uitslag kan wees. Hy kan ook probeer dink hoe Oupa sonder sy tande sal kan eet – op sigself alreeds 'n komiese situasie. Die omruiling van situasies dra by tot verrassing en dramatiese ironie waar Oupa tevergeefs na sy tande in die glas soek. In teenstelling met Oupa – 'n vaak en knorrige ou man, lamgelê deur sy situasie – is die leser bewus van die interne, aktiewe sosiale stelsel van die muise.

Aan die een kant word 'n onskuldige poets op Oupa gebak en aan die ander kant weet die leser dat daar 'n verrassing op die muise wag – want dis nie regte tande nie en kan nooit opweeg teen hulle wonderlike en idealistiese verwagtings nie. Weer het die leser 'n posisie van baasskap, want hy sien albei scenario’s. Tog het die leser simpatie met albei kante, wens dit kan anders wees en sou graag wou help om die probleme op te los.

Ten slotte

Humor in Hinkel en Pinkel: die muise wat die verkeerde tande gevat het is 'n suiweringsinstrument waardeur grootmens en kind hulle eendersheid kan deel en saamlag. Die kind word in sy binneste kreatief gekonfronteer met sy of haar vrese en fantasieë deur middel van humor en woed hom/haar intens en eerlik uit met behulp van hierdie prenteboek (vgl. Dubow).

Die artikel is gebaseer op navorsing gedoen deur Kruger.