Kwartierverlies

Kwartierverlies of kwartierherhaling of kwartierverdubbeling kan 'n verskynsel in die stamboomnavorsing wees wanneer 'n kwartierstaat opgetrek word. Kwartierverlies is die verskynsel waar dieselfde persoon meer as een keer op 'n kwartierstaat voorkom.

Voorbeeld van 'n kwartierherhaling. Die De Witt-egpaar, heel onder, deel dieselfde voorouers: Johannes Klopper en Gertruida Roelofse. Terselfdertyd is hierdie stamboom 'n voorbeeld van kwartierverlies: daar is minder "blokke" (kwartiere) wat getrek hoef te word. Christiaan Petrus de Witt is hier getroud met sy kleinniggie, Johanna Sophia Smith, wat beteken dat 'n hele "geslag" ouers nie bestaan het nie; terselfdertyd is dit ook onnodig om weer Johannes Klopper en Gertruida Roelofse in te skryf (ook hier is daar minder kwartiere voor nodig).

Begrip

Lombard skryf:

'n Kwartierstaat bied 'n volledige oorsig van die kwartierdraer se voorouers in al die verskillende lyne, bv. sy twee ouers, vier grootouers, agt oorgrootouers ens. Die getal voorouers verdubbel dus met elke geslag wat dit teruggevoer word, nl. 2, 4, 8, 16, 32 ens. Wanneer sommige van die kwartierdraer se voorouers egter bloedverwante was, verminder die aantal werklike voorouers omdat sommige se name twee of meer keer voorkom. 'n Persoon wat uit 'n huwelik tussen 'n neef en 'n niggie gebore is, sal in die vierde geslag slegs 12 i.p.v. 16 en in die vyfde geslag slegs 24 i.p.v. 32 voorouers hê. Hierdie verskynsel heet kwartierverlies. In die kwartierstaat van prof. Christiaan Barnard, die bekende hartchirurg, kom in die vierde geslag drie Standers, drie Koens, twee Barnards en twee De Swardts voor. Dr. J.A. Heese wys daarop dat dit die grootste kwartierverlies is wat hy nog in 'n Suid-Afrikaanse kwartierstaat teëgekom het. In die kwartierstaat van mev. Isabella Margaretha Krige, die eggenote van genl., J.C. Smuts, kom die van De Villiers vier keer in die vierde geslag voor en Joubert drie keer. Hoe verder die voorgeslagte teruggevoer word, hoe groter word die kwartierverlies. Teoreties verdubbel die aantal voorouers met elke geslag, maar in die praktyk sal a.g.v. 'n voortdurende ondertrouery van bloedverwante, 'n stadium bereik word waarin die werklike getal voorouers begin verminder. 'n Persoon wat sy kwartierstaat volledig tot in die jaar 1000 n.C. of ongeveer dertig geslagte kan terugvoer, sal teoreties meer as 'n miljard voorouers hê, maar in daardie tyd was die ganse wêreldbevolking waarskynlik nie meer as ongeveer 300 miljoen nie.

Die benaming kwartierverlies ontlok ook wel kritiek, omdat daar in die werklikheid geen sprake is van wérklike verlies van kwartiere (en sodoende ook voorouers) nie. Selfs al is 'n voorouer ook N.N. (nomen nescio ('ek ken nie die naam nie') of nomen nominandum ('die naam moet nog genoem word')) en loop alle spore dood, het elke kind 'n biologiese vader en 'n biologiese moeder. By 'n kwartierstaat, waar 'n reeks blokke reeds vooraf getrek is (1 blok vir die eggo/proband; 2 blokke vir die ouers; 4 blokke vir die grootouers, ens.) sal dit steeds vereis dat die name wat oorvleuel twee- of meermaal neergeskryf moet word. Om tegniese redes word kwartierherhaling dikwels verkies.