Luik (stad)

Luik (Frans: Liège [ljɛːʒ], Duits: Lüttich) is die vierde grootste stad van België en die amptelike ekonomiese asook die kulturele sentrum van die Franssprekende administratiewe gewes Wallonië met sowat 193 000 inwoners (2010). Luik is daarnaas ook die hoofstad van die gelyknamige provinsie Luik, setel van die Conseil économique et social de la Région Wallonie ("Ekonomiese en Sosiale Raad van die Gewes Wallonië") en setel van die bisdom Luik. Die Bekken van Luik is die derde grootste metropolitaanse gebied van België met 'n bevolking van sowat 600 000.

Luik Liège ♦ Lîdje ♦ Lüttich
Kaart	Wapen
	Vlag
Land	België
Gewes (deelstaat)	Wallonië
Provinsie	Luik
Koördinate	50°38′N 5°34′E
Stigting	6de eeu
Oppervlakte:
- Totaal	69,39 vk km
Bevolking:
- Totaal (1 Januarie 2017)	196 767
- Bevolkingsdigtheid	2 836/vk km
- Metropolitaanse gebied	600 000
Tydsone	UTC +1 (MET)
Burgemeester	Willy Demeyer (PS)
Amptelike Webwerf	liege.be

Luik is die setel van 'n universiteit, die Université de Liège, en ander tersiêre onderwysinstellings en beskik daarnaas oor 'n teater, die Koninklike Opera van Wallonië (Opéra royal de Wallonie) en ander kulturele instellings. Baie geboue in die stadsentrum weerspieël die geskiedenis van Luik wat meer as duisend jaar teruggaan na die vroeë Middeleeue. Die stad het later ook kunstenaars, skrywers en uitvinders soos Zénobe Gramme, Eugène Ysaye, Georges Simenon en César Franck geïnspireer.

Etimologie

Die eerste geskrewe verwysings na Luik dateer uit die jaar 558 toe die nedersetting as Vicus Leudicus bekend gestaan het. Volgens sommige deskundiges het die naam Luik dieselfde oorsprong soos dié van Parys, Lutèce (Latyns: Lutetia) - ook die Duitse naam vir Luik, Lüttich, dui in hierdie rigting. Volgens hierdie - omstrede - teorie is sowel Luik asook Lutetia afgelei van lucotaetia ("moerasgebied").

Ander etimologiese oorspronge is moontlik Lætica ("kolonie") en Lug (wat net soos Lyon van die gelyknamige godheid afgelei is. 'n Meer waarskynlike etimologie is egter Leudico, 'n Frankiese benaming wat in 'n dokument uit die jaar 718 voorkom en afgelei is van die Oud-Germaanse terme leudika en leudi ("volk").

Die oudste vorm van die huidige Franse naam, Luga, het in die 12de eeu tot Lyge [lidʒ] ontwikkel, waarvan ook die huidige naam in die Waalse taal, Lîdje, afgelei is. Tot in 1946 was die amptelike Franse spelling Liége (met accent aigu). Die oorskakeling na die skryfwyse met accent grave kom ooreen met die plaaslike uitspraakgewoonte en is in die tyd van die agteruitgang van Luik se tradisionele industriële basis van mynbou en swaar nywerhede ingevoer.

Benaming in ander Belgiese en buitelandse taalgebiede

In die Duitssprekende gedeelte van Wallonië asook in Duitsland, Oostenryk en in die Alemanniese Switserland word na die stad gewoonlik as Lüttich verwys. In Vlaandere en Nederland is die stad Luik en in Luxemburg Léck genoem. Die tradisionele naam in die Waalse streektaal is Lidje.