Midgegooroo

Midgegooroo (geb. onbekend - † 22 Mei 1833) was 'n Australiese inboorling uit die Noongar volk, wat 'n belangrike rol gespeel het in die inboorlinge se weerstand teen blanke besetting in die Perth gebied in Wes-Australië. Hy is veral bekend as die vader van Yagan en is tereggestel deur blanke setlaars in 1833.

Vroeë lewe

Daar is niks bekend oor Midgegooroo se lewe voor die aankoms van die blanke setlaars in 1829 nie. Op daardie tydstip was hy alreeds 'n ou man en 'n belangrike leier in sy familiegroep. Hy is beskryf met lang hare en 'n kenmerkende knop op sy voorkop en het twee vroue gehad: 'n ouer tandelose vrou en 'n jonger vrou genaamd Ganiup. Hy het vier seuns gehad sover bekend naamlike Yagan, Narral, Billy en Willim.

Midgegooroo se familie het gebruiksreg gehad op 'n groot gebied wat nou die suidelike metropolitaanse gebied van Perth uitmaak en kon vryelik rondtrek oor 'n nog groter gebied, waarskynlik vanweë familiebande met naburige stamme.

Konflik met blanke setlaars

In Desember 1830, het Midgegooroo by Lake Monger uitgekamp toe twee blanke werkers wat daar verbygereis het gestop het om met 'n groep inboorlingvroue te praat. Toe die twee mans later daardie dag teruggekeer het, het Midgegooroo hulle afgeskrik deur te dreig om een van hulle met sy spies te steek.

Die volgende maand het Midgegooroo sy verskyning in Fremantle gemaak. 'n Winkeleienaar, Lionel Samson het vir hom beskuitjies gegee maar hy het meer geëis. Samson se bediende het hom uit die winkel gejaag met 'n byl maar Midgegooroo het dit by hom afgeneem en hom daarmee gedreig en dit uiteindelik in 'n put afgegooi voordat hy geloop het.

Die eerste betekenisvolle weerstand deur inboorlinge teen blanke besetting in Wes-Australië het in Julie of Desember 1831 plaasgevind toe 'n boer se bediende 'n hinderlaag gelê het vir sommige van die inboorlinge wat 'n aartappelland kom besteel het en sodoende 'n lid van Midgegooroo se familie doodgeskiet het. Kort daarna het Midgegooroo 'n aanval op die plaashuis uitgevoer en die bewoner en 'n ander bediende met spiese doodgesteek. In reaksie hierop is Midgegooroo en sy seun Yagan tot misdadigers verklaar, met 'n beloning van £20 vir sy gevangeneming.

In Mei 1832 is daar verdere oortredings deur Midgegooroo aangemeld. Eers het hy by die huis van 'n setlaar, Charles Bourne, in Fremantle ingebreek en twee spiese gegooi. Later is daar ook aangemeld dat hy probeer het om voorrade by Thomas Hunt langs die Canningrivier te steel en laastens is daar beweer dat hy sy dingo op 'n setlaar se vark losgelaat het.

Midgegooroo het weer in April 1833 sy verskyning gemaak. 'n Familielid genaamd Domjun is geskiet toe hy probeer het om meel by 'n winkel in Fremantle te steel en het drie dae later in 'n tronk omgekom. Midgegooroo het wraak gesweer en het saam met sy seun Yagan 'n groep van sestig Noongars bymekaargemaak by Bull Creek. Die volgende dag het die groep twee blanke setlaars aangeval en vermoor wat meel op die pad vanaf Fremantle na Kelmscott vervoer het. Midgegooroo, Yagan en 'n ander Noongar genaamd Munday is toe weer tot misdadigers verklaar en is daar weereens 'n £20 beloning deur Goewerneur Frederick Irwin uitgeloof vir die gevangeneming van Midgegooroo hetsy dood of lewend.

Gevangeneming en teregstelling

Later in daardie selfde maand is Midgegooroo gevange geneem in die Belmont gebied en in Perth in die tronk gestop. 'n Paar dae later is hy tot die dood veroordeel, al wil dit voorkom asof daar nooit 'n formele hofsaak was nie. Hy is daardie selfde dag aan die buitedeur van die tronk vasgebind en toe deur 'n vuurpeleton doodgeskiet.

Midgegooroo se grondregte is deur sy seun Yagan geërf en toe deur sy ander seun Narral. Munday het verantwoordelikheid geneem vir sy ouer vrou en sy jonger vrou, Ganiup het die vrou van 'n Noongar genaamd Dommera geword.

Nalatenskap

In Junie 2008 het die Australiese Departement van Omgewing en Bewaring die naamverandering van Canning National Park na Midgegooroo National Park goedgekeur.

Verwysings

• The Perth Gazette and Western Australian Journal, 4 Mei 1833
• Green, Neville (1995). Broken spears: Aborigines and Europeans in the Southwest of Australia. Perth: Focus Education Services. ISBN 0-9591828-1-0.
• Hallam, Sylvia J. and Tilbrook, Lois (1990). Aborigines of the Southwest Region, 1829–1840 (The Bicentennial Dictionary of Western Australians, Volume VIII). Nedlands, Western Australia: University of Western Australia Press. ISBN 0-85564-296-3.{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link)