Morabaraba

Morabaraba is 'n tradisionele twee-speler strategie bordspel. Dit staan ook as Mlabalaba, Mefuvha, Tsoro, Mbau en Mhele bekend en word oral in Afrika gespeel. Morabaraba is soortgelyk aan die Europese bordspel Nine Men's Morris, met die byvoeging van diagonale en meer stukke.

Reëls en speelwyse

Morabaraba is toeganklik, maklik om te leer en spelle kan vinnig gespeel word – maar die spel behels diepgaande strategiese en taktiese aspekte. Alhoewel Morabaraba op spesiaalvervaardigde borde (of op rekenaars) gespeel kan word is dit eenvoudig genoeg dat 'n bord maklik op 'n rots of in die sand gekrap kan word en muntstukke of klippies kan as stukke gebruik word, of enige ander voorwerp wat tot die doel sal tree. Die spel word as volg gespeel:

Plaas van die koeie

Wanneer die spel begin het elke speler 12 koeie (stukke); een speler het swart koeie en die ander wit koeie. Die bord is aanvanklik leeg.
Die speler wat wit speel skuif eerste.
Elke beurt bestaan daaruit om 'n koei op die bord te plaas. Die koeie word op die kruising van die rooi lyne in die bostaande diagram geplaas. Koeie kan net op leë plekke geplaas word.
Die doel is om 'n gelid van koeie te skep – drie koeie wat in 'n reguit lyn verbind is. 'n Gelid kan horisontaal, vertikaal of diagonaal wees.
As 'n speler 'n gelid vorm kan hy een van die opponent se koeie skiet. Die koei wat geskiet is word van die bord verwyder en nie weer gebruik nie. 'n Koei wat in gelid is mag nie geskiet word nie, behalwe as al die opponent se koeie gelede is - in welke geval enige koei gekies kan word. Selfs al word meer as een gelid in een skuif voltooi kan slegs een koei geskiet word in 'n enkele skuif.

Skuif van die koeie

Nadat al die koeie op die bord geplaas is, bestaan elke beurt uit die skuif van 'n koei na 'n oop spasie. Die koeie skuif langs die rooi lyne na 'n spasie wat reg langs hulle beginpunt is.
Soos te vore laat die voltooiing van 'n gelid 'n speler toe om een van die ander speler se koeie te skiet. Soos te vore moet dit 'n koei wees wat nie in 'n gelid is nie, behalwe as al die opponent se koeie gelede is.
Spelers kan hulle eie gelede breek – of om koeie te herposisioneer, of om nuwe gelede te maak.
'n Gelid kan herhaaldelik gebreek en weer herstel word deur een van die koeie heen en weer te skuif. Elke keer as die gelid herskep word, word een van die opponent se koeie geskiet. Uit die aard van die saak stel die speler sy koeie bloot deur die gelid te breek terwyl koeie in gelid geen risiko het om geskiet te word nie.

Vlieg van die koeie

As 'n speler slegs drie koeie oor het, is meer drastiese maatstawwe nodig. So 'n speler se koeie word toegelaat om na enige leë spasie te vlieg sonder om haar oor rooi lyne te bekommer.
As een speler drie koeie het en die ander speler meer as drie koeie het, kan *slegs* die speler met drie koeie vlieg.

Eindspel

'n Speler wen as die speler se opponent nie op sy beurt geen skuif kan maak nie.
'n Speler wen as sy opponent slegs twee koeie oor het.
As elke speler slegs drie koeie oor het en nie een speler slaag daarin om binne tien beurte 'n koei te skiet nie, eindig die spel gelykop.

Kyk ook

Nine Men's Morris

Eksterne skakels

Adam se Morabaraba-bladsy (insluitend 'n rekenaarweergawe) Geargiveer 1 November 2006 op Wayback Machine
Mind Sports South Africa