NG gemeente Welkom

Die NG gemeente Welkom is die moedergemeente van die Nederduitse Gereformeerde Kerk in die Vrystaat se goudstad, Welkom.

Ds. D.W. Krynauw, Welkom se eerste NG predikant.

Stigting

Die gemeente Welkom is op 17 Maart 1950 afgestig en wel van Odendaalsrus. Op 20 Augustus 1950 is die eerste leraar, ds. D.W. Krynauw, hier bevestig. Die gemeente het as gevolg van die ontwikkeling van die goudmyne in die Oranje-Vrystaat ontstaan. Die eerste van hierdie myne was St. Helena, of Eerstemyn, wat in 1951 die produksiestadium bereik het, en vyf ander myne wat aan die Anglo-American Corporation behoort.

Uitdagings

Die NG kerk Dagbreek.

Die NG kerk Bedelia.

Die besonderse wyse van ontstaan het vir die nuwe gemeente ook besonderse probleme meegebring, onder meer: Dit was geen gevestigde wyk van 'n bestaande gemeente wat afgestig is nie, maar 'n aantal mense wat uit verskillende gemeentes hierheen gekom het en in 'n groot mate vreemd vir mekaar was. Trouens, baie het hulle ná 'n paar jaar nog as vreemdelinge beskou en geweier om hul attestate hierheen te laat oorkom omdat hulle nie van plan was om vir altyd hier te bly nie.

Rondom die ses goudmyne het verskillende “dorpe" hul ontstaan gehad. Elke myn het voorsiening vir ongeveer 500 huise gemaak om hul eie mynwerkers te huisves. Dit het die aanbou van ongeveer 3 000 mynhuise beteken. Hierdie huise is egter nie bymekaar gebou nie, maar in verskillende wyke of dorpe, met baie ruim voorsiening tussenin vir privaat persone om grond te bekom en huise te bou, sakepersele, parke ens. Teen 1951 was die volgende dorpe in aanbou: St. Helena, Welkom, Bedelia, Dagbreek en Rheederpark.

Die werknemers van die groot bothaannemers is in drie tydelike uitbreidings op St. Helena, Western Holdings en Uitsig-kamp gehuisves. Die blanke inwoners is reeds in 1951 op ongeveer 7 000 na 8 000 beraam, en elke dag het nog mense ingestroom. Met die stigting van die gemeente was daar nog geen hoërskool nie, maar wel twee laerskole met ongeveer 1 000 leerlinge.

Die lidmate van die nuwe gemeente was nie net vreemdelinge vir mekaar nie, maar ook was die dorpe so geleë dat daar geen sprake was van 'n gemeentelike eenheid nie. Die gevolg was dat in elke uitbreiding daar kerk- en pastoriepersele vir die afstigting van toekomstige gemeentes aangekoop moet word. Sodanige persele is binne ’n jaar of wat reeds op St. Helena, Welkom en Dagbreek aangekoop, waar binne afsienbare tyd selfstandige gemeentes ontstaan het. Totdat afgestig is, was dit onmoontlik om 'n kerk te bou. Intussen is 'n kerksaal op Welkom gebou, en kort daarna op St. Helena. 'n Saal op Dagbreek was ook 'n dringende behoefte, waar voorlopig eers gebruik gemaak is van 'n gemonteerde saaltjie.

Die ouderlinge en diakens is feitlik almal verbonde aan die myne, en as gevolg van moeilike werkure was dit nie altyd moontlik om die wyke te besoek en nuwe intrekkers op te spoor nie. Die gevolg was dat nie alleen die geestelike bearbeiding skade gely het nie, maar ook die insameling van geld.

Predikante

Aanvanklik het die leraar alleen gestaan in die gemeente en moes elke week twee bidure waarneem en elke Sondag drie dienste op die verskillende dorpe. Met behulp van die Armesorg is toe proponente H.J. van Niekerk en L.A.D. Roux aangestel, wat veral sekere wyke met die oog op afstigting moes bearbei. In 1952 berig Ons gemeentelike feesalbum: “(Daar) word gevoel dat die uitbreidinge hier sulke geweldige afmetinge aanneem, dat dit die taak geword het van ons hele Kerk om hierdie instromende menigtes vir ons Kerk te behou. Die Roomse en verskeie sektes is geweldig bedrywig. Hier is nie net 'n proses van wording nie, maar ook verwording en dikwels godsdienstige en sedelike agteruitgang.”

Afstigtings en inlywings

Mettertyd het die verwagting van al bogenoemde afstigtings waar geword met die stigting van die gemeentes Welkom-Noord, Welkom-Suid, Welkom-Wes, Reitzpark (ontbind in 2011), Welkom-Wespark (ingelyf by Welkom-Wes), St. Helena, Dagbreek en Bedelia. Later het ook Riebeeckstad en Riebeeckstad-Erfdeel in die voorstad Riebeeckstad aan die beurt gekom.

Enkele leraars

• D.W. Krynauw, 1950 – ?

Bronne

• (af) Olivier, ds. P.L., 1952. Ons gemeentelike feesalbum. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.

Sien ook

1. Gereformeerde kerk Welkom

Eksterne skakels

• (en) Besonderhede van die kerkgebou op Artefacts.co.za. URL besoek op 28 Augustus 2015.
• (en) Die moederkerk Welkom soos te sien op Google Maps. URL besoek op 28 Augustus 2015.