North American F-100 Super Sabre

Die North American F-100 Super Sabre was die wêreld se eerste supersoniese gevegsvliegtuig. Dit was ontwikkel deur North American Aviation vanaf 1949 as 'n opvolger van die North American F-86 Sabre. Die vliegtuig het sy nooiensvlug op 25 Mei 1953 voltooi. North American het na die sukses van die F-86 gekyk na metodes om die vliegtuig in gelyk vlugte teen supersoniese snelhede te laat vlieg. Hulle het toe begin met die Sabre 45, 'n ontwerp waar die vlerke 'n 45 grade hoek met die romp van die vliegtuig maak, die model was later die F-100 Super Sabre genoem.

North American F-100 Super Sabre
'n F-100D Super Sabre oor Rogers Dry Lake
Tipe	Vegvliegtuig
Vervaardiger	North American Aviation
Nooiensvlug	25 Mei 1953
Status	Uit diens gestel
Hoofgebruiker	Amerikaanse Lugmag
Vervaardig	1953 - 1959
Aantal gebou	2 294
Ontwikkel van	North American F-86 Sabre

Die vliegtuig was vinnig ontwikkel en dit was die eerste vliegtuig waar hittebestande titaan gebruik is. Dit het reeds vinniger as die spoed van klank gevlieg op sy nooiensvlug. Op 29 Oktober 1953 het die F-100, met Luitenant-Kolonel Pete Everest as vlieënier, 'n nuwe wêreld spoed rekord op gestel deur 'n snelheid van 1215 km/h te bereik oor 'n 15 km baan teen 'n hoogte van slegs 30 m.

In 1954 word die Amerikaanse Lugmag se 479 Vegter Eenheid toegerus met die nuwe F-100, die eerste sodanige eenheid ter wêreld. Ongelukkig word die vliegtuig verbied om tot vroeg 1955 te vlieg na 'n paar fatale invlug falings van toerusting. Die vlerke en stertvin word verbeter om stabiliteit's probleme uit te skakel en die nuwe vliegtuig staan bekend as model F-100A. Daar was 200 modelle M afgelewer aan die Amerikaanse Lugmag. Op 26 Februarie 1955 word toetsvlieënier George F. Smith die eerste persoon om teen supersoniese snelheid 'n uitskietstoel te gebruik.

Die Amerikaanse president Dwight D. Eisenhower was vasbeslote om sy kernkrag magte uit te bou en die Amerikaanse Lugmag se Tactical Air Command was ook belas om kernwapens te kan ontplooi wat tot op daardie stadium die verantwoordelikheid van Strategic Air Command was. Op daardie stadium was die F-100 die enigste vliegtuig wat moontlik vir so 'n rol gebruik kon word en daar is in 1954 begin met die ontwerp van die vegter-bomwerper, die F-100C.

Die verbeterde en meer kragtiger F-100C en die later D-vegter-bomwerper het die frontlinie van die Koue Oorlog in 1956/7 bereik. Die C-model kon in die lug hervul word en sy reeds indrukwekkende tog afstand verbeter. Die C-model het ook oor 'n kragtiger motor beskik. Op 20 Augustus 1955 het kolonel Horace Hanes die wêreld se eerste supersoniese spoed rekord van 1,323 km/h daar gestel in 'n F-100c.

Die F-100D word beskou as die eerste volwaardige vegter-bomwerper; die C-model word beskou as 'n vegter wat slegs aangepas is om die taak te kan verrig. Die F-100D het sy nooiensvlug voltooi op 24 Januarie 1956 en daar is meer getalle gebou van die model as van enige ander modelle. Dit is ook met ECM (Electronic Counter Meausures) en 'n lae-hoogte bombarderingstelsel toegerus om kernwapens te kan gebruik. Dit het ook oor die eerste outomatiese-vliegstelsel beskik vir 'n supersoniese vliegtuig. Daar was altesaam 1274 D-modelle gebou.

Operasionele diens

Die F-100 het van 1964 tot 1971 diens gedoen in die Viëtnamoorlog vir die Amerikaanse Lugmag waar dit gebruik is in vegvliegtuig-, verkennings- en grondaanval rolle. Dit het meer missies gevlieg as die North American P-51 Mustang in die Tweede Wêreldoorlog. Die F-100 se eerste missie was op 9 Junie 1964 in Viëtnam. Die vliegtuie se basis was op Da Nang in Suid-Viëtnam en hulle het 'n teiken in Plaines des Jarres in Laos aangeval.

Die F-100 Super Sabre het hoofsaaklik vier moderne basisse gebruik: Bien Hoa, Phan Rang, Phu cat en Tuy Hoa. Die basisse was spesiaal gebou vir die doel. Die F-100 was nie ontwerp om werklik lae-hoogte, hoë spoed bombardering te doen nie, dit het groot struktuele spanning op die vliegtuig geplaas, tog het die F-100 360,283 missies voltooi tussen 1964 en 1971. Slegs 186 vliegtuie was verloor deur anti-vliegtuig vuur en geeneen deur luggevegte nie. Die vliegtuig was hoofsaaklik in Suid-Viëtnam gebruik weens sy relatiewe kort tog afstand vermoë.

Die vliegtuig is in 1972 deur die Amerikaanse Lugmag uit diens onttrek maar nog deur die Air National Guard gebruik tot 1980. Die F-100 was ook uitgevoer na Denemarke, Frankryk, Taiwan en Turkye. Turkye het hulle vliegtuie eers in die middel van die 1980's uit diens gestel.

Daar was ook twee sitplek en verkennings modelle gebou en toe produksie gestaak word in 1959 was 2,300 F-100 Super Sabre's gebou.

Tegniese besonderhede

Besonderhede van die North American F-100D Super Sabre:

Item	Statistiek
Aantal motors	1
Tipe motor	Straalmotor
Vervaardiger	Pratt & Whitney J57-P21 turbostraler met nabrander
Kraglewering per motor	7 718 kg stukrag
Vlerkspan	11,81 m
Lengte	15,09 m
Hoogte	4,95 m
Vlerkoppervlakte	35,77 m2
Maks. opstygmassa	15 813 kg
Maks. snelheid	1 309 km/h
Operasionele hoogte	13 725 m
Togafstand	3 210 km met eksterne tenks
Klimvermoë	4 877 m per minuut
Bewapening	Vier 20 mm kanonne groot verskeidenheid wapens tot 3405 kg onder vlerke

Bron

• Crosby, Francis: THE WORLD ENCYCLOPEDIA OF FIGHTERS & BOMBERS. 2015. ISBN 978-1-84476-917-9