Poolster

Die poolsterre is die sterre wat die naaste aan die verlengde as van die Aarde by die noordelike en die suidelike hemelpool lê. In die nag lyk dit vanweë die rotasie van die Aarde of alle sterre om die pole draai; die poolsterre draai egter nie en bly op een plek staan. Dit was voor die ingebruikneming van elektroniese stelsels soos GPS baie belangrik vir navigasie.

Baan van die noordelike hemelpool tussen die sterre.

Presessie van die Aarde se draai-as.

Baan van die suidelike hemelpool tussen die sterre.

Tans is Polaris (Alfa Ursae Minoris) in die sterrebeeld Klein Beer die noordelike poolster. In die suide is geen ster helder genoeg om ’n poolster te wees nie. Sigma Octantis is die naaste ster aan die suidelike hemelpool wat met die blote oog gesien kan word, maar met ’n skynbare magnitude van 5,45 is dit op ’n helder nag net-net sigbaar. Dit is dus onbruikbaar vir navigasiedoeleindes. Dit is ’n geelreus 275 ligjare van die Aarde af. Die Suiderkruis is ver van die suidelike hemelpool af, maar sy vertikale as wys na die suidelike hemelpool en hy is dikwels as rigtingwyser na die Suidpool gebruik.

Vanweë sy beweging (presessie) beskryf die Aarde se as in 25 770 jaar ’n groot draaiende keël aan die hemel, sodat die twee hemelpole in ’n sirkel beweeg. Daarom vervul verskillende sterre op verskillende tye die rol van poolsterre.

Polaris is tans minder as 1 graad van die pool af, of een en ’n half keer die skynbare deursnee van die maan, en is steeds besig om al hoe nader aan die pool te beweeg.

Noordelike poolsterre

• Vega, Alpha Lyrae (c. 12000 v.C.)
• Thuban, Alpha Draconis (c. 2800 v.C.)
• Kocab, Beta Ursae Minoris (c. 1000 v.C.)
• Polaris, Alpha Ursae Minoris (2100 n.C.)
• Gamma Cephei (c. 4145 n.C.)
• Alderamin, Alpha Cephei (c. 7530 n.C.)
• Vega, Alpha Lyrae (c. 14000 n.C.)

Suidelike poolsterre

• Geen ster word tans as die suidelike poolster beskou nie.
• Omega Carinae (c. 5770)
• Upsilon Carinae (c. 6850)
• Turais, Iota Carinae (c. 8075)
• Delta Velorum (c. 9240).

Verwysings

Hierdie artikel is vertaal uit die Nederlandse Wikipedia