Proteïensintese

Proteïensintese is die proses waartydens nuwe proteïne in die selle vervaardig word om ensieme, hormone en nuwe selstrukture te vorm. Die proses bestaan uit twee stadiums, naamlik transkripsie en tanslasie. Transkripsie vind in die selkern plaas, en translasie vind in die sitoplasma, by die ribosome, plaas. Proteïene is komplekse molekule wat belangrike prosesse in selle beheer. Die boustene van proteïne is aminosure. Hierdie aminosure word uit vrydrywende nukleotiede in die selle opgebou. Nukleotiede is ook die boustene van DNS en RNS, die genetiese materiaal.

Transkripsie

Transkripsie is die eerste stadium van proteïensintese en speel in die selkern af. Tydens transkripsie breek die waterstofbindings wat 'n bepaalde streek van die DNS-molekuul bymekaarhou. Om hierdie proses te verstaan, is dit belangrik om vertroud te wees met die struktuur van die DNS-molekuul. DNS is 'n dubbelheliks wat met 'n "gedraaide leer" vergelyk kan word. Die boustene van DNS is nukleotiede. Elke nukleotied bestaan uit een stikstofbasis, 'n fosfaatgedeelte en 'n suikergedeelte. Die suiker wat in DNS aangetref word, is deoksiribose. Die stikstofbasisse is adenien, timien, sitosien en guanien. Hierdie stikstofbasisse vorm die "sporte" van die DNS-leer. Wanneer die sporte van mekaar losgerits het (waterstofbindings gebreek het), vind komplementêre basisafparing van die stikstofbasisse plaas. Tydens komplementêre basisafparing bind vrydrywende nukleotiede in die kern met die basisse wat op die DNS-templaat aangetref word om 'n komplementêre string te vorm. Die komplementêre string rits weer los van die DNS en nuwe waterstofbindings ontstaan tussen die stikstofbasisse van die DNS om die oorspronklike dubbelheliks-vorm te herstel. Hierdie nuwe komplementêree string word die mRNS genoem. Die "m" staan vir "messanger" aangesien die mRNS die boodskap, of te wel "kode", van die DNS na die ribosoom (in die sitoplasma) sal oordra. Elke drietal van basisse op die mRNS word 'n kodon genoem. Let wel dat RNS slegs 'n enkelstringmolekuul is en nie 'n dubbelheliks soos DNS nie. RNS bevat ook nie die stikstofbasis "timien" nie, maar dit word met 'n nuwe basis, "urasiel" vervang. Die suikergedeelte in RNS word ribose genoem. Die mRNS beweeg deur die selektief deurlaatbare membraan van die selkern na die sitoplasma, waar dit met die ribosoom sal kontak maak vir translasie.

Translasie

Translasie is die tweede stadium van proteïensintese, en speel in die sitoplasma (op die ribosome) af. 'n Nuwe soort RNS, naamlik tRNS, kom nou ter sprake. tRNS is die draers van die aminosure, en is nie 'n lang string soos die mRNS nie - in teendeel, elke tRNS bevat slegs drie stikstofbasisse en elke drietal van stikstofbasisse op die tRNS word 'n antikodon genoem. Komplementêre basisafparing kom nou weer ter sprake, wanneer elke kodon op die ribosoom met die gepaste antikodon afpaar: elke tRNS bring 'n spesifieke aminosuur (drietal van basisse) na die mRNS. Die tRNS word na elke afparing vrygestel om nog aminosure van die vrydrywende stikstofbasisse in die kern op te tel. Peptiedbindings vorm tussen die aminosure om 'n bepaalde proteïen te vorm. Die proteïen hang tydens translasie soos 'n string krale aan die antikodon, en met elke afparing word 'n nuwe "kraletjie" (aminosuur) tot die proteïen toegevoeg. Let op dat die proses van translasie by 'n beginkodon begin, en sal voortduur totdat 'n stopkodon bereik word.