Rynromantiek

Die Rynromantiek was 'n kuns- en kultuurstroming binne die Romantiek waarin die rivierlandskap en die sages en mites, wat rondom die geskiedenis van die Duitse Rynvallei ontstaan het, die middelpunt van belangstelling geword en groot invloed op die Duitse Romantiek uitgeoefen het. Vanaf die laat 18de tot die laat 19de eeu het die Rynromantiek in alle kunsgenres uitdrukking gevind en van riviervaarte op die Ryn 'n gewilde toeriste-aantreklikheid gemaak – en die prototipe van georganiseerde toerisme. Dit was die kombinasie van 'n ongerepte rivier, die lig van die Rynvallei, die steil rotswande langs sy oewers, die middeleeuse karakter van die nedersettings langs die rivier en die bouvalle van kastele waardeur kunstenaars en besoekers gefassineer is.

In Karl Christian Köhler se litografie Der Rhein (omstreeks 1870) word die oorsteking van die Ryn as kunsmotief ook 'n allegorie van die Rynromantiek

Die kasteel Katz en die Loreley-rots

In die 19de eeu is die bouvalle van middeleeuse Rynkastele soms heropgebou. Die eerste herboude kasteel was Rheinstein naby Trechtingshausen

Die 19de eeuse kasteel Stolzenfels is deur die Rynromantiek geïnspireer

Antieke en middeleeuse rivierervarings

Die middelloop van die Ryn tussen Rüdesheim en Bingen in die suide en Remagen in die noorde word vanweë sy landskapformasies as die mooiste deel van die Ryn beskou. Van oudsher was die Ryn 'n belangrike waterweg wat die noordelike en suidelike gebiede van Sentraal-Europa met mekaar verbind het. So het reeds vanaf die Romeinse tydperk groot skare soldate, koopmanne, reisigers en pelgrims die Ryn bevaar. Maar vir hulle was dit meestal 'n gevaarlike riviertog deur 'n soms baie noue vallei waar hulle die rotse moes vermy.

In die laat middeleeue was die Ryn een van die vernaamste handelsroetes noord van die Alpe, en net langs die kort riviergedeelte tussen Bingen en Koblenz was daar in die 14de eeu meer as tien doeanegrense. Kastele is opgerig om die betaling van doeanegelde te verseker, en min reisigers of koopmans het hul tog as plesiervaart ervaar. Nogtans was daar enkele stemme soos dié van Pero Tafur, 'n Spaanse adellike wat die Ryn in 1438 bevaar en sy reiservaring beskryf het:

Die oewers van die Ryn is van die mooiste wat 'n mens in die wêreld kan aanskou; van die een einde tot die ander is daar só 'n groot aantal beduidende stede, só baie besienswaardighede, só 'n groot reeks kastele dat dit ongelooflik is; hulle is dig bymekaar geleë en 'n indrukwekkende gesig met hul hoë loopgange, hul windwysers en vergulde appels.