Skedel en doodsbeendere

’n Skedel en doodsbeendere (Engels: skull and crossbones) bestaan uit ’n doodshoof, of skedel van ’n mensgeraamte,^[1] met twee lang bene wat ’n kruis daaronder of daaragter vorm. Dit is ’n simbool wat dikwels as waarskuwing teen gevaar gebruik word. Die ontwerp het in die Middeleeue ontstaan as ’n simbool van die dood, veral op grafstene.

In moderne tye word dit gewoonlik gebruik om teen elektrisiteit of dodelike chemikalieë te waarsku.^[2]

Geskiedenis van die simbool

Die simbool is baie oud en het in die Middeleeue algemeen geraak saam met die dodedans-simboliek. Van minstens die 12de eeu af is dit vir militêre vlae gebruik en as ’n waarskuwing van die felheid van die eenheid wat dit gebruik het. Dit is van die 14de eeu of vroeër met seerowery verbind. Teen die 15de eeu het dit tot sy huidige vorm ontwikkel.

Die simbool word gebruik om die ingang tot baie begraafplase aan te dui,^[3] veral in Spanje, en ook sedert die 19de eeu as waarskuwing op houers met gif en ander gevaarlike vloeistowwe en poeiers.

Die kopbeen en doodsbeendere was ook in die 18de en 19de eeu gewild op kruise en as muurbehangsels in Noord-Europa, omdat dit Christus se oorwinning oor die dood gevier het. Die kruise is ook tydens begrafnisse op die oorledene se kis geplaas en agterna aan die familie gegee.^[4]

Vanaf die middel van die 18de eeu word doodskopsimbole amptelik in die Europese militêre diens vertoon en op uniforms gedra. Een van die eerste regimente was Frederik die Grote se husare in 1741, wat ook bekend gestaan het as die "Doodskophusare". Uit hierdie tradisie het die doodskop 'n belangrike simbool in die Duitse en later die internasionale militêre magte geword. Dit is in die Pruisiese leër gebruik, en ná die Eerste Wêreldoorlog deur die vrykorps en in Nazi-Duitsland deur die Wehrmacht en die SS.

As gevolg van die gebruik in militêre kontekste en die semantiek van onverbiddelikheid, krag en avantgardisme, is die doodskopsimbool ook 'n belangrike teken van opstand in sub- en jeugkulture. As gevolg van hierdie gebruike het die doodskopsimbool ook 'n deel van die mode geword.^[5]