|
🌊
'n '''Puntdeeltjie''' (ook '''puntpartikel''', '''ideale deeltjie'''<ref>H. C. Ohanian, J. T. Markert (2007), p. 3</ref> of '''puntagtige deeltjie''') is 'n idealisering van deeltjies wat volop gebruik word in [[fisika]]. Sy kenmerk is dat dit nie grootte besit nie: nul-dimensioneel, betekenende dat dit nie ruimte in beslag neem nie.<ref>F. E. Udwadia, R. E. Kalaba (2007), p. 1</ref> 'n Puntdeeltjie is 'n gepaste voorstelling van enige voorwerp wie se grootte, vorm en struktuur irrelevant is in 'n gegewe konteks. Byvoorbeeld, van ver genoeg weg, sal 'n voorwerp van enige vorm lyk en optree soos 'n puntagtige voorwerp.
In die teorie van [[swaartekrag]], bespreek fisici dikwels 'n '''puntmassa''', wat beteken 'n puntdeeltjie met 'n nie-nul [[massa]] en geen ander eienskappe of struktuur nie. Net so in [[elektromagnetisme]], bespreek fisici 'n '''puntlading''', 'n puntdeeltjie met 'n nie-nul elektriese lading.<ref>R. Snieder (2001), pp. 196-198</ref>
Soms, as gevolg van spesifieke kombinasies van die eienskappe, sal verlengde voorwerpe optree soos puntagtig selfs in hul onmiddellike omgewing. Byvoorbeeld, sferiese voorwerpe in 3-dimensionele ruimte wie se interaksies beskryf word deur die inverse kwadraat wet gedra hulle op so 'n wyse as of al hulle materie gekonsentreer is in hul [[Massamiddelpunt|massasenters]]. In [[Newton se Swaartekragwet|Newton gravitasie]] en klassieke [[elektromagnetisme]], is byvoorbeeld die onderskeie velde buite 'n ronde voorwerp identies aan dié van 'n puntdeeltjie van gelyke lading/massa geleë op die middelpunt van die sfeer.<ref>I. Newton, I. B Cohen, A. Whitmann (1999), p. 956 (Proposisie 75, Stelling 35)</ref><ref name="NewtonMotteMachin1">I. Newton, A. Motte, J. Machin (1729), p. 270-271</ref>
In [[Kwantummeganika|kwantum meganika]], word die konsep van 'n puntdeeltjie gekompliseer deur die [[Onsekerheidsbeginsel|Heisenberg se onsekerheidsbeginsel]], want selfs 'n [[elementêre deeltjie]], met geen interne struktuur, beslaan 'n nie-nul volume. Byvoorbeeld, die atomiese wentelbaan van 'n [[elektron]] in die waterstofatoom beslaan 'n volume van ~10<sup>-30</sup> m<sup>3</sup>. Daar is nogtans 'n onderskeid tussen elementêre deeltjies soos [[elektron]]e of [[kwark]]e, wat geen bekende interne struktuur het nie, teenoor [[Lys van deeltjies|saamgestelde deeltjies]] soos [[proton]]e, wat wel interne struktuur het: 'n proton bestaan uit drie kwarke. Elementêre deeltjies word soms "puntdeeltjies" genoem, maar dit word bedoel in 'n ander sin as wat hierbo bespreek is.
== Puntmassa ==
|
