Coert Steynberg: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Guimis (besprekings | bydraes) kNo edit summary |
No edit summary |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Persoon
| naam = Coert Steynberg
| bynaam =
| beeld = Coertsteynberg1.jpg
| onderskrif =
| geboortenaam = Coert Laurens Steynberg
| geboortedatum = 7 Januarie 1905
| geboorteplek = [[Hennopsrivier]], dist. Pretoria
| dood_datum = {{SDEO|1905|1|7|1982|7|28}}
| sterfteplek = [[Pretoria]]
| titel =
| nasionaliteit = Suid-Afrikaans
| beroep = Beeldhouer
| bekend = Bloedriviermonument<br>President Kruger-standbeeld (Krugerwildtuin)
| salaris =
| termyn =
| voorganger =
| opvolger =
| party =
| godsdiens =
| huweliksmaat = Elizabeth Bosman
| kinders = Isa Steynberg (nou Wiechers)
| webwerf =
| handtekening =
}}
'''Coert Steynberg''' (*[[7 Januarie]] [[1905]], [[Hennopsrivier]] - †[[28 Julie]] [[1982]], [[Pretoria]]) was
== Vroeë lewe en studies ==
Steynberg was die oudste van vier kinders van Johannes Lodevikus Steynberg, agterkleinseun van Bart Pretorius (broer van die Voortrekkerleier A.W.J. Pretorius), en sy vrou, Magdalena Susanna Hamman.
[[Lêer:Coertsteynberg2.jpg|thumb|links|Coert Steynberg beitel die Dias-beeld, 1933]]
Steynberg was vier jaar oud toe die gesin na ’n plaas in die distrik [[Bethal]] getrek het en nadat hy sy skoolopleiding op Bethal voltooi het, het hy kuns aan die [[Rhodes-universiteitskollege]] in [[Grahamstad]] bestudeer. Daar ontvang hy die Kunsonderwysersdiploma onder prof. Armstrong Dit is gevolg deur twee jaar se studie (1928-1930) aan die Royal College of Art in [[Londen]], onder [[Gilbert Ledward]], Richard Garb en [[Henry Moore]], waar hy die A.R.C.A. verwerf en die August Spencer-trofee ontvang het as die beste beeldhoustudent aan die Kollege gedurende daardie tyd. Terwyl hy daar gestudeer het, het hy ’n ontwerpmodel ingedien vir ’n standbeeld van [[Jan van Riebeeck]] vir die fassade van die nuwe Suid-Afrikaanse ambassade (Suid-Afrika-huis) by Travalgar-plein in Londen. Hy het die opdrag ontvang maar die onderwerp is verander na [[Bartolomeu Dias]]. Hierdie eerste openbare werk van Steynberg is in 1933 gemaak uit Portland-klip, hoofsaaklik volgens die styl wat in die vroeë dekades van die 20ste eeu vir grootskaalse beeldhouwerk gebruik is. Steynberg was vir ses jaar in die buiteland en het in daardie tyd deur Europa getoer om kunsmuseums te besoek en kunswerke te bestudeer.
== Belangrike werke ==
Kort na sy terugkeer na Suid-Afrika in 1934 het hy opdrag ontvang om die binnepanele en buitenste geweldriehoek vir die nuwe stadsaal in Pretoria te beeldhou. Terwyl hy nog in Engeland was, het hy sy eerste portretopdrag ontvang — van sir [[Arnold Theiler]], stigter van die veeartsenyskool by Onderstepoort. Hierdie werk is in 1937 in graniet voltooi. Steynberg het hoofsaaklik as portretkunstenaar en beeldhouer van openbare monumente bekend gestaan.
Terwyl Steynberg die beste bekend is vir sy groot standbeelde van openbare figure, is sy vele privaatwerke, soos sy beroemde beeldjie van die dansende Mabalel, van sy deurslaggewendste werk. Onder die baie verskillende materiale waarmee hy gewerk het, is klip, marmer, brons, koper, hout, draad, seëllak, gekleurde [[glas]] en [[keramiek]]. In sy latere werke het hy meer tot die abstrakte geneig, en het selfs met maasdraad geëksperimenteer.
=== Bloedriviermonument ===
Die monument wat moontlik as sy grootste werk beskou kan word — die Bloedriviermonument — was ook sy eerste. Dit is tussen 1936 en 1938 ontwerp, maar as gevolg van die [[Tweede Wêreldoorlog]] eers in 1947 onthul. Die monument wat op die terrein van die [[slag van Bloedrivier]] in die distrik van [[Utrecht, KwaZulu-Natal|Utrecht]] geleë is, is in die vorm van ’n ossewa met vyftien trappies wat na die voorkant van die tentwa lei en is uit grys graniet gekap. Die panele beeld [[die gelofte]], die oorwinning en die oprigting van die Geloftekerk uit, en die monument simboliseer die drie funksies van die destydse ossewa: ’n beweeglike huis, ’n fort en ’n kerk.
=== Ander bekende werke ===
Steynberg se Hugenote-meisie vir die Hugenotemonument op [[Franschhoek]] is in 1944 op die terrein opgerig, en die ruiterstandbeeld van genl. [[Louis Botha]] op die grasperk onderkant die [[Uniegebou]] in Pretoria, waaraan hy van 1938 tot 1942 gewerk het, is in 1946 onthul. In opdrag van die stadsraad van Pretoria was hy ook verantwoordelik vir die Pretorius-beelde (1945) in die tuin voor die stadsaal. Hierdie beelde bestaan uit ’n ruiterstandbeeld van kmdt.-genl. A.W.J. Pretorius en ’n vollengte regop beeld van sy seun, pres. [[M.W. Pretorius]], die stigter van Pretoria. Dit is die volgende jaar gevolg deur ’n ruiterstandbeeld van genl. [[C.R. de Wet]] in [[Bloemfontein]] en in 1950 deur die beeld van [[Sarel Cilliers]] wat langs die NG Kerk in [[Kroonstad]] opgerig is. Laasgenoemde beeld staan op ’n kanonwa, die hand hoog opgelig in ’n smeekgebed; dit vingers van die hand, die posisie van die kop en die houding van die figuur is in harmonie met die kerkgebou en -toring.
In 1953 het Steynberg deelgeneem aan die internasionale competitie vir ’n monument van die Onbekende Politieke Gevangenes wat voor die Unesco-gebou in [[Parys]] opgerig sou word. Sy ontwerp model, wat een van die tien gekeurdes was, is tydens die kroningsfeestelikhede in die Tate Gallery in Londen vertoon.
=== Vredesmonument ===
Die Vredesmonument by [[Vereeniging]] (1961) simboliseer die geestelike herlewing van ’n oorwonne volk. Dit is in die vorm van ’n noodlottig verwonde Boeresoldaat uit wie se hart die gees van hoop, geloof en krag omhoog rys na ’n versekerde toekomen. Die leunende figuur, in ligte graniet met ’n staaldolk in sy hart, rus op ’n swaar voetstuk. Die gees, wat slegs deur buitelyne voorgestel word waar dit uit die wond omhoog rys, is van vlekvrije staal en symboliseer sowel geestelijke suiwering deur intense lyding as onbreekbare krag. Hoewel Steynberg dié monument as een van sy beste werke beskou het, het die buitengewone abstraktheid en ongewone symboliek groot meningsverschil veroorsaak, waarna hy in baie van sy latere openbare opdragte teruggekeer het na ’n meer herkenbare voorstelling wat maklik deur die publiek begryp kon word.
=== Glanstoring ===
Soms kon hy egter wel uiting gee aan sy begeerte om in ’n meer gevorderde styl te werk. Die waaghalsige ''Glanstoring'' wat hy vir die Transvaalse Provinsiale Administrasie gemaak het en wat in 1964 in die suid-oostelike binnehof van die Provinsiale Gebou in Pretoria opgerig is, is getuigenis hiervan. Dit was op daardie tydstip die grootste beeldhouwerk wat nog in Suid-Afrika gemaak is en ’n moedige poging is aangewend om nuwe neigings betreffende materiaal, tegniek en uitbeelding van die onderwerp na te volg. ''Glanstoring'' het as baken gedien om die publiek in te lig betreffende moderne denkwyses oor beeldhouwerk.
=== Strijdom en Kruger ===
Ander geleenthede waar Steynberg nie van sy ingeslane weg wou afwyk nie, was toe hy die kolossale kopbeelde van [[J.G. Strijdom]] en [[Paul Kruger]] gemaak het. Strijdom (1966) wat in brons gegiet is, was op ’n voetstuk onder ’n koepel op Strijdom-plein in Pretoria, maar is vernietig toe ’n ondergrondse parkeerterrein ingestort het.<ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.iol.co.za/news/politics/strijdom-s-head-rolls-on-old-republic-day-1.67363#.UCYbPELolyY |title=Strijdom se kop rol op ou ‘Republiekdag’ |format=html |publisher=iol |date=31 Mei 2001 |accessdate=11 Augustus 2012 }}</ref><ref>{{en}} {{cite web |url=http://www.engineeringnews.co.za/article/poor-upkeep-blamed-for-square-collapse-2001-07-13 |title=Swak onderhoud te blameer vir plein se ineenstorting |date=13 Julie 2001 |accessdate=11 Augustus 2012 |format=html |publisher=Engineering News |last=Venter |first=Irma }}</ref> Kruger (in 1975 voltooi) is uit graniet gekap en op suile naby die Kruger-hek van die Nasionale Krugerwildtuin opgerig.
=== Vegkopmonument ===
Die genoemde monumente is die belangrikste van Steynberg se werke, maar as voorste volksbeeldhouer het hy baie meer geskep. Die laaste hiervan was die Vegkopmonument vir [[Heilbron]], wat ten tyde van sy dood onvoltooid was, en eers in 1984 onthul is, nadat sy dogter ses geskiedkundige panele gemaak het om die monument te voltooi.
== Ander werk ==
Steynberg word ook onthou vir sy portrette, waarvan baie opdragte was, soos dié van [[J.B.M. Hertzog]] in die Engelenburg-huis, Pretoria, en van die Staatspresidente vir die Raadsaal, Bloemfontein, en vir die Parlementsgebou, Kaapstad. Ander is van vriende soos [[Maggie Laubser]] in die Pretoriase Kunsmuseum. Verskeie van die portrette van sy vrou, dogter en kleinkinders en sy uitbeeldings van ander kinders is hoogtepunte in die Suid-Afrikaanse oeuvre.
== Werke vir die buiteland ==
Steynberg het ook opdragte van buite die grense van sy eie land ontvang. Nadat sy voortreflike ontwerp van ’n springbok teen ’n Karoo-agtergrond as die sentrale motief vir die 1947-kroon gekies is (dit is ook later vir die silwerrandstuk van 1965 en later gebruik), het hy ontwerpe gemaak vir drie muntstukke vir [[Frans-Kameroen]], [[Frans-Ekwatoriaal-Afrika]] en [[Madagaskar]]. In 1967 het hy ook in opdrag van die Zambiese Wildbeskermingsvereniging ’n lewensgrootte groep van twee basterwaterbokke in brons gemaak vir die nuwe lughawe by [[Lusaka]], en vir Évora in [[Portugal]] het hy die ''Vasco da Gama'' in 1970 gemaak.
== Tentoonstellings ==
Steynberg se beeldhouwwerk was by verskeie uitstallings in sy eie land verteenwoordig. Die opeluguitstalling in sy tuin by sy woning in Pretoria-Noord in 1961 het baie besoekers gelok. In 1949 is vier van sy beeldhouwerke ingesluit in ’n verzameling Suid-Afrikaanse kunsstukke wat deur Europa en die VSA vertoon is; in 1952 is van sy werk by die Internasionale Opeluguitstalling in [[Arnhem]] in [[Nederland]] vertoon, en in 1954 weer by die Biendale in [[Venisië]]. In 1952 het Steynberg ook Suid-Afrika by die Internasionale Kunskonferensie in Venisië verteenwoordig, en was een van tien kunstenaars wat gekies is om ’n Internasionale Komitee vir Beeldende Kunste by UNESCO te verteenwoordig.
== Eerbewyse ==
In 1950 is Steynberg vereer met die toekenning van ''Life Fellowship'' van die Soyal Society of Arts in Londen en in 1953 het die [[Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns]] ’n erepenning aan hom toegeken vir sy bydrae tot die Suid-Afrikaanse kuns. In 1955 het hy in [[Lausanne]], [[Switserland]], genoot van die Internasionale Kunsvereniging geword, en in 1962 is hy vereer met lewenslange lidmaatskap tot die Suid-Afrikaanse Kunsvereniging. In 1970 het die Portugese Admiraliteit tydens hul herdenking van die vroeë Portugese seevaarders ’n medalje aan hom toegeken, en op 25 Maart 1972 het die [[Universiteit van Pretoria]] hom vereer met ’n D.Phil.-graad (''honoris causa''). Benewens die groot kunsmuseums in Suid-Afrika is daar ook van sy werk in [[New York]], [[San Francisco]], Londen, [[Parys]] en [[Sydney]].
==Verwysings==
{{Verwysings}}
* Mieliestronk.com, ''Coert Steynberg, SA beeldhouer van faam.''
* {{cite book |last=Harmsen |first=Frieda |coauthors=Wiechers, Isa |editor=Beyers, C.J. |title=Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek |origdate= |origyear=1987 |format=Hardeband |publisher=Chris van Rensburg nms. die RGN |location=Pretoria |language=Afrikaans |isbn=0796904197 |pages=962 }}
==Eksterne skakels==
*[http://www.mieliestronk.com/steynberg.html Coert Steynberg - Mieliestronk Artikel]
*[http://
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse kunstenaars]]
[[en:Coert Steynberg]]
| |||