Cetshwayo: Verskil tussen weergawes

Soos Mpande ouer geword het, het hy egter bekommerd begin raak dat Cetshwayo te veel invloed begin kry het. Mpande het gevolglik Cetshwayo se broer, Mbuyazi, aangemoedig met die moontlikheid van troonopvolging. In die somer van [[1852]] en [[1853]] het droogte en hongersnood die [[Zoeloe-koninkryk]] getref en het verskeie faksies burgeroorlog gesien as 'n geleentheid om beeste te wen. Soos die situsasie versleg het, het Mpande sy ondersteuning vir Mbuyazi duidelik gemaak. In November [[1856]] het Mpande 'n groot stuk grond aan Mbuyazi toegeken in Suidoos-Zoeloeland. Terselfdertyd het hy geweier om met Cetshwayo te ontmoet om die opvolgingsvraagstuk te bespreek. Konflik het onvermydelik geraak toe Mbuyazi en sy ondersteuners, die iziGqoza, in die gebied net Noord van die Thukela-rivier beset het en ontslae geraak het van enige en al Cetshwayo se ondersteuners.

 

 

Ondanks die voordeel wat die vuurwapens van John Dunn se iziNqobo gebied het, het die getalle oormag van die uSuthu (tussen 15&nbsp;000 en 20&nbsp;000 soldate) verkry en in die geveg wat op [[2 Desember]] [[1856]] plaasgevind is Mbuyazi se iziGqoza na die Thukela-rivier verdryf. Slegs 2000 van Mbuyazi se 7000 soldate het die kruising oorleef met soortgelyke verliese onder vrouens en kinders wat die vlug moes meemaak.<ref name = "AH" />

In [[1877]] is Sir [[Henry Bartle Frere]] as Britse Hoëkommissaris vir [[Suid-Afrika]] aangestel deur [[Lord Carnarvon]] wat gehoop het dat Frere binne twee jaar die goewerneur van 'n Suid-Afrikaanse dominion sou wees. Frere moes uitvoering geen an 'n nuwe Britse beleid teenoor suidelike Afrika, genaamd ''Confederation'', waarvolgens die gebied se uiteenlopende Britse besittings, [[Boererepublieke]] en Swart-koninkryke byeengebring sou word onder een sentrale Britse owerheid. Die beleid is gemotiveer deur die begeerte om Britse beheer oor die minerale rykdom in Suid-Afrika te vekry na die ontdekking van [[goud]] en [[diamant]]e in die gebied. Frere was oortuig dat die Zoeloekoninkryk in die pad van die beoogde Konfederasie gestaan het en hy wou daarvan ontslae raak as deel van 'n breër program van onderdrukking van swart weerstand. In [[1878]] gebruik hy 'n aantal grensskendings en 'n ou grensgeskil met die [[Transvaal]], wat Brittanje kort te vore as deel van dieselfde program geannekseer het, om die Zoeloekoning, Cetshwayo kaMpande, in Desember [[1878]] 'n ultimatum te gee. Die ultimatum het vereis dat Cetshwayo die stelsel beëindig waarvolgens die koning militêre en sosiale diensplig van sy jong manlike onderdane kon opeis, en dat hy praktiese outoriteit aan 'n Britse amptenaar oorhandig. Dit was 'n eis waaraan geen onafhanklike heerser met enige selfrespek sou kon voldoen nie - wat presies is wat Frere in gedagte gehad het.

 

[[Lêer:Isandlwanazulumem.JPG|thumb|right|250px|Isandlwanamuseum]]

Na aanvanklike teëspoed het die Britte die oorhand begin kry. Teen die middel van April het versterkings Natal bereik en kon Chelmsford sy magte herorganiseer. Voor hulle finaal sou sukses behaal, sou een van die Britse ongevalle egter skokgolwe deur [[Europa]] stuur. Die aangewese opvolger tot die [[Frankryk|Franse]] troon, Prins [[Napoléon Eugène Louis Bonaparte]], wat op vrywillige grondslag in die Britse leër gedien het, het op [[1 Junie]] [[1879]] gesterf toe 'n verkenningsgeselskap deur Zoeloes aangeval is. Dit het 'n einde gebring aan enige gedagtes vir 'n dinastiese restourasie van die Bonapartes tot die Franse troon.

== Ontmoeting met Koningin Victoria, herinstallering as Zoeloekoning en Sterfte ==

[[Lêer:Queen Victoria bw.jpg|thumb|upright|Koningin Victoria]]

 

 

 

Cetshwayo het in Februarie [[1884]] as die laaste koning van 'n onafhanklike Zoeloe nasie gesterf. Sy seun [[Dinuzulu]] is as troonopvolger op [[20 Mei]] [[1884]] tot koning verklaar.