Kryt-Paleogeen-uitwissing: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
kNo edit summary
sjabloon
Lyn 39:
So ’n groot impak sou [[fotosintese]] beperk het deur ’n stofwolk te veroorsaak wat die sonlig vir ’n jaar of minder sou blokkeer, en deur ’n sproei van [[swaelsuur]] die [[stratosfeer]] in te stuur. Dit sou sonlig verder verminder het – met 10 tot 20%. Dit sou minstens 10 jaar neem om te verdamp, wat die uitwissing van plante en [[fitoplankton]] verduidelik, asook van organismes wat van hulle afhanklik is (insluitende plantvreters en roofdiere). Klein diere waarvan die voedselketting op [[detritus]] (dooie organiese materiaal) berus, sou ’n redelike kans gehad het om te oorleef.<ref name="springerlink.com">{{cite book |last=Ocampo|first=A|coauthors=Vajda V, Buffetaut E |chapter=Unravelling the Cretaceous–Paleogene (K–T) turnover, evidence from flora, fauna and geology in biological processes associated with impact events |editor=Cockell C, Gilmour I, Koeberl C |title=Biological Processes Associated with Impact Events |publisher=SpringerLink |year=2006 |pages=197–219 |isbn=978-3-540-25735-6|url=http://www.springerlink.com/content/vw75014157p2p278/}}</ref>
 
Brande het ook waarskynlik wêreldwyd voorgekom weens die hitte en brandende brokstukke wat deur die impak veroorsaak is. Onlangse navorsing het getoon die wêreldwye puinlaag wat deur die impak gevorm is, bevat genoeg roet om te kan aflei die hele biosfeer het gebrand.<ref>Robertson, D.S., Lewis, W.M., Sheehan, P.M. & Toon, O.B. (2013) K/Pg Extinction: Re-evaluation of the Heat/Fire Hypothesis.Journal of Geophysical Research: Biogeosciences</ref> Die hoë {{chem|link=suurstof|O<sub>|2</sub>}}-vlak tydens die laat-Kryt sou ontbranding aangehelp het. Die {{chem|O<sub>|2</sub>}}-vlak het in die vroeë Kanosoïkum skerp gedaal. As wydverspreide brande voorgekom het, sou dit die {{chem|link=koolstofdioksied|CO<sub>|2</sub>}}-inhoud van die atmosfeer verhoog het en ’n tydelike kweekhuiseffek veroorsaak het sodra die stof gaan lê het, en dit sou die kwesbaarste organismes wat die tydperk net ná die impak oorleef het, uitgewis het.<ref>{{cite journal|title=Energy, volatile production, and climatic effects of the Chicxulub Cretaceous/Tertiary impact |author=Pope KO, Baines KH, Ocampo AC, Ivanov BA |year=1997 |journal=Journal of Geophysical Research |volume=102 |issue=E9 |pages=21645–21664 |url=http://www.agu.org/pubs/crossref/1997/97JE01743.shtml |doi=10.1029/97JE01743|pmid=11541145 |bibcode=1997JGR...10221645P}}</ref>
 
Die vorm en ligging van die krater dui ook aan dat groot verwoesting aangerig is benewens die stofwolk. Die asteroïde het in die see geland en sou enorme tsoenami's veroorsaak het, waarvoor bewyse gevind is op verskeie plekke in die Oos-VSA en om die Karibiese See – seesand op plekke wat toe in die binneland geleë was, en plantoorblyfsels en aardrotse in see-sedimente wat dateer uit die tyd van die impak.