Higgsboson: Verskil tussen weergawes

Die bestaan van die Higgs-boson is op [[14 Maart]] [[2013]] tentatief deur die [[Europese Organisasie vir Kernnavorsing]] (CERN) bevestig.

 

[[Lêer:Standard Model of Elementary Particles af.svg|thumb|250px|Die Standaardmodel met al die [[elementêre deeltjie]]s.]]

In deeltjiefisika gee elementêre deeltjies en [[fundamentele wisselwerking]]s vorm aan die wêreld om ons. Die [[Standaardmodel]] is ’n teorie wat hierdie deeltjies, waaruit alle [[materie]] en [[straling]] bestaan en wat dus die basiese boublokke van die heelal is, beskryf. Dit verduidelik feitlik alles wat ons waarneem behalwe [[swaartekrag]].<ref>Heath, Nick, [http://www.techrepublic.com/blog/european-technology/the-cern-tech-that-helped-track-down-the-god-particle/815?tag=nl.e101/ ''The Cern tech that helped track down the God particle''], TechRepublic, 4 Julie 2012</ref>

Die boson is genoem na die [[Britse]] [[fisikus]] [[Peter Higgs]] wat die bestaan daarvan voorgestel het. Volgens hom en ander wetenskaplikes was die heelal in die eerste biljoenste van ’n sekonde ná die [[Groot Knal]] gevul met deeltjies sonder enige massa wat teen die spoed van lig deur die lug geblits het. Vanweë hul interaksie met die Higgs-veld het die deeltjies massa verkry en eindelik die heelal gevorm. Die Higgs-veld is ’n teoretiese en onsigbare energieveld wat deur die hele heelal voorkom. Deeltjies kry massa deur ’n voortdurende wisselwerking met dié veld. Sommige deeltjies, soos die [[foton]]e wat lig vorm, word nie daardeur geraak nie en hulle het dus geen massa nie.

 

Eksperimente om die bestaan van die boson te bevestig en die aard daarvan vas te stel het eers in die 1980's in alle erns begin en in 2010 momentum gekry met die ingebruikneming van die CERN se [[Groot Hadronversneller]] (GHV).<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/07/04/SK/2/ebhiggs.html Die Burger], 5 Julie 2012</ref>

 

Die enorme hoeveelheid inligting word deur talle [[rekenaar]]s ontleed. Van al die triljoene botsings, is baie min net reg om die Higgs-deeltjie te vertoon. Dit maak die proses uiters langsaam.

 

Op 4 Julie 2012 is in twee afsonderlike eksperimente die bestaan van ’n voorheen onbekende deeltjie bevestig met ’n massa van sowat {{val|125|u=MeV/c2}} (sowat 133 protonmassas) en dit val binne die massa wat voorspel is die Higgs-boson sou wees.

 

Teen Maart 2013 was dit steeds onseker of die ontdekte boson se eienskappe presies met die Standaardmodel se voorspellings sal ooreenstem en of daar nog Higgs-bosone bestaan, soos in sommige teorieë voorspel word.<ref name="Huffington 14 March 2013" />

 

{{Verwysings}}

 

* [http://www.youtube.com/watch?v=vXZ-yzwlwMw Video (04:38)] – [[CERN]] Aankondiging van die ontdekking van die Higgs-boson (4 Julie 2012)

* [http://cms.web.cern.ch/news/about-higgs-boson Op soek na die Higgs-boson by CERN]

* [http://www.higgsboson.nl/ ''Why the Higgs particle is so important!'']

{{deeltjie}}

 

[[Kategorie:Fisika]]