Aarde se atmosfeer: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Xqbot (besprekings | bydraes)
k Robot: yo:Ojúọ̀run ayé is 'n goeie artikel
k Skoonmaak, replaced: |right| → |regs| using AWB
Lyn 1:
[[Lêer:Full moon partially obscured by atmosphere.jpg|thumb|rightregs|300px|Die Aarde se atmosfeer, met die volmaan in die agtergrond. Die foto is in 1999 deur ruimtevaarders aan boord van die pendeltuig ''[[Ruimtependeltuig Discovery|Discovery]]'' geneem]]
 
Die '''atmosfeer''' is die gaslaag wat om die [[aarde]] voorkom. Die aantrekkingskrag van die aarde hou die atmosfeer in posisie sodat dit saam met die aarde om sy eie as en om die son roteer. Lewe op aarde sou sonder die atmosfeer nie moontlik wees nie - dit verskaf die lug wat ons asem, die water wat ons drink en vorm daarnaas 'n natuurlike beskerming teen gevaarlike sonstrale en selfs meteoriete.<ref>John Farndon: ''Kompaktwissen Geografie''. Starnberg: Coventgarden bei Dorling Kindersley 2003, bl. 138</ref>
 
Line 22 ⟶ 23:
 
== Dikte van die atmosfeer ==
Die aarde se atmosfeer strek tot so hoog as 1&nbsp;000km000&nbsp;km en hoër. Dáárom is dit moontlik om atmosferiese wrywing op satelliete waar te neem.
 
* 57,8% van die atmosfeer, volgens massa, is benede die hoogste piek van [[Berg Everest]].
* 72% van die atmosfeer, volgens massa, is benede die algemene hoogte waarop passasiersvliegtuie vlieg (10km10&nbsp;km).
* 99,99999% van die atmosfeer, volgens massa, is benede die hoogte van die Noord-Amerikaanse X-15-vliegtuig se hoogste vlug, wat op 'n hoogte van 108km108&nbsp;km plaasgevind het. Daaruit kan ons aflei dat die meeste van die atmosfeer (99,9999%), volgens massa, benede 100&nbsp;km lê. Daar is wel rare atmosferiese verskynsels, bv. [[Aurora (astronomie)|Auroras]], bo hierdie hoogte.
 
== Lugbesoedeling ==
Line 35 ⟶ 36:
=== Natuurlike oorsake ===
* Oseaniese soutdeeltjies: seewater is sout, en wanneer die soutwater verdamp, word die soutdeeltjies saam met die water na die atmosfeer verplaas
* Vulkaniese uitbarstings: met die uitbarsting van [[Krakatoa]] in 1883 in [[Indonesië]] het 'n aswolk tot op 'n hoogte van 80km80&nbsp;km opgestyg en die stof is verskeie kere om die aarde deur die wind versprei
* Moerasgasse: dit is gasse wat in moerasse ontstaan wanneer plante ontbind
* Organiese ontbinding: gasse wat vrygestel word wanneer organiese materiaal of lewende wesens soos plante en diere ontbind
Line 70 ⟶ 71:
|valign="top"|'''Kenmerk'''
|valign="top"|Kleur- en reuklose vloeistof in sy suiwerste vorm, bruin gas met 'n knoffelreuk wanneer met ander chemikalieë gemeng word.
|valign="top"|Hoogs giftige gas wat die sentrale senuweestelsel aanval - 100mg100&nbsp;mg is dodelik.
|valign="top"|Dodelik giftige gas - 10mg10&nbsp;mg is 'n dodelike dosis.<br />Kleur- en reuklose vloeistof wat in gas verander wanneer dit met suurstof in aanraking kom.<br />Kan deur lug of water versprei word.
|-
|valign="top"|'''Simptome'''
Line 144 ⟶ 145:
{{Link GA|lv}}
{{Link GA|yo}}
 
[[hu:Homoszféra]]