Adolf Hitler: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
No edit summary Etikette: Selfoonbydrae Wysiging op selfoonwerf |
kNo edit summary |
||
Lyn 1:
{{Inligtingskas Ampsbekleër
| naam = Adolf Hitler
| beeld = Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler retouched.jpg
| beeldonderskrif = Adolf Hitler in 1937
| orde = Führer van Nazi-Duitsland
| termynaanvang = [[2 Augustus]] [[1934]]
| termyneinde = [[30 April]] [[1945]]
| vise = [[Rudolf Hess]] ''(1933–1941)''<br />''Posisie vakant''
| voorganger = [[Paul von Hindenburg]] (as President)
| opvolger = [[Karl Dönitz]] (as President)
| geboortedatum = [[20 April]] [[1889]]
| geboortejaar =
| geboortemaand =
| geboortedag =
| geboorteplek = [[Braunau am Inn]], [[Oostenryk-Hongarye]]
| sterftedatum = [[30 April]] [[1945]]
| sterfteplek = [[Berlyn]], [[Nazi-Duitsland]]
| party = [[Nazi-party|Nasionaal-Sosialistiese Duitse Arbeidersparty]]
| orde2 = Kanselier van Duitsland
| termynaanvang2 = [[30 Januarie]] [[1933]]
| termyneinde2 = [[30 April]] [[1945]]
| president2 = [[Paul von Hindenburg]] ''(tot 1934)''
| vise2 = [[Franz von Papen]] ''(1933–1934)''<br />''Posisie vakant''
| voorganger2 = [[Kurt von Schleicher]]
| opvolger2 = [[Joseph Goebbels]]
| orde3 = Reichsstatthalter van Pruise
| termynaanvang3 = [[30 Januarie]] [[1933]]
| termyneinde3 = [[30 April]] [[1945]]
| eersteminister3 = [[Franz von Papen]]<br />[[Hermann Göring]]
| vise3 =
| voorganger3 = ''Amp geskep''
| opvolger3 = ''Amp afgeskaf''
| eggenoot = [[Eva Braun]] (29–30 April 1945)
| kinders =
| alma_mater =
| religie =
| handtekening = Hitler Signature2.svg
| militer = Militêre Diens
| lojaliteit = {{vlagland|Duitse Keiserryk}}
| tak = {{vlagikoon|Duitse Keiserryk|vloot}} Reichsheer
| diensjare = 1914–1920
| rang = Gefreiter
| eenheid = 16de Beierse Reserwe-Regiment
| oorloe = [[Eerste Wêreldoorlog]]
| toekennings = Yster Kruis (1ste en 2de klas)
}}
'''Adolf Hitler''' (* [[20 April]] [[1889]] in [[Braunau am Inn]], [[Opper-Oostenryk]], † [[30 April]] [[1945]] in [[Berlyn]]) was tussen 1933 en 1945 diktator van die [[Nazi-Duitsland|Duitse Ryk]].
Hitler, wat vanaf Julie 1921 as voorsitter van die Nasionaal-Sosialistiese Duitse Werkersparty gedien het, het in November 1923 'n poging aangewend om die demokraties verkose regering van die [[Republiek van Weimar]] deur 'n staatsgreep vanuit [[Beiere]] omver te werp. Met die eerste boekdeel van sy afhandeling ''[[Mein Kampf]]'', wat in 1925 gepubliseer is, het hy die programmatiese grondslag vir die antisemitiese en rassistiese ideologie van die Nasionaal-Sosialisme geformuleer.
Op 30 Januarie 1933 is Hitler deur die Duitse rykspresident Paul von Hindenburg as rykskanselier benoem. Binne enkele maande het sy bewind, waarin naas Nasionaal-Sosialiste ook ver-regse ministers van die Duits-Nasionale Volksparty verteenwoordig was, deur middel van terreur, noodtoestandswetgewing, wette oor gelykskakeling en verbode, wat op opposisionele partye en groeperings geplaas is, die pluralistiese demokratiese en federale regeringstelsel net soos die regstaatlike bedeling omvergewerp. Politieke teenstanders is in hegtenis geneem en in konsentrasiekampe aangehou, gemartel en vermoor. Ter geleentheid van die sogenaamde Röhm-staatsgreep het hy ook van potensiële mededingers binne sy eie partygeledere ontslae geraak. Hindenburg se afsterwe op 2 Augustus 1934 was vir Hitler 'n welkome geleentheid om die ampte van rykskanselier en -president te verenig.
Teen die Joodse bevolking in Duitsland is vanaf 1933 toenemend gediskrimineer. Duitse Jode is gaandeweg van hul burgerregte ontneem, veral deur die sogenaamde Neurenbergse Wette wat in September 1935 afgekondig is, en die pogrome van November 1938. Met sy bevele om die Duitse weermag te herbewapen en die Rynland te beset, het Hitler in 1936 bepalinge van die Vredesverdrag van Versailles verbreek. Die Nasionaal-Sosialistiese propaganda het sy ekonomiese, sosiale en buitelandse beleid as 'n groot sukses voorgestel en sodoende tot en met 1939 sy enorme gewildheid onder groot dele van die Duitse bevolking verseker.
In 1938 het Hiler homself tot opperbevelhebber van die weermag verklaar en Oostenryk se aansluiting by die Duitse Ryk bewerkstellig. Die Ooreenkoms van München, wat op 30 September 1938 onderteken is en waarin ander Europese moondhede die inlywing van die Duitssprekende Sudeteland in Tsjeggoslowakye by die Duitse Ryk aanvaar het, het Hitler reeds op 15 Maart 1939 verbreek deur die res van Tsjeggoslowakye binne te val. Sy bevel om Pole in September 1939 binne te val het tot die uitbreek van die [[Tweede Wêreldoorlog]] in [[Europa]] gelei.
Op 31 Julie 1940 het hy sy besluit om ook die Sowjetunie aan te val aan die opperkommando van die Duitse weermag bekend gemaak. Die oorlog teen die Sowjetunie, wat op 22 Junie 1941 begin het, het Hitler onder die skuilnaam ''Unternehmen Barbarossa'' as 'n vernietigingsveldtog beplan en gevoer om "lewensruimte" in die ooste te verower.
Tydens die Tweede Wêreldoorlog het die Duitse Nasionaal-Sosialiste en hul buitelandse ondersteuners ongekende massamisdade en volksmoorde gepleeg. Reeds in die somer van 1939 het Hitler die bevel gegee om die "eutanasie" van volwassenes voor te berei. Tydens die sogenaamde ''Aktion T4'' is tussen September 1939 en Augustus 1941 meer as 70 000 psigies siekes en geestelik en liggaamlik gestremdes stelselmatig vermoor. Ander vorme van Nasionaal-Sosialistiese eutanasie het tenminste 190 000 menselewens geëis.
In die Porajmos is na ramings tot 500 000 Sinti en [[Roma]] en in die [[Sjoa]] tussen 5,6 en 6,3 miljoen Jode vermoor. Hitler het persoonlik toestemming aan die belangrikste stappe van die Joodse volksmoord verleen en verslae oor die verloop daarvan aangevra.<ref>Ian Kershaw: ''Adolf Hitler und die Realisierung der nationalsozialistischen Rassenutopie.'' In: Wolfgang Hardtwig: ''Utopie und politische Herrschaft im Europa der Zwischenkriegszeit.'' München: Oldenbourg 2003, bl. 143</ref> Sy kriminele beleid en oorlogvoering het miljoene menselewens geëis, terwyl groot dele van Duitsland en Europa deur oorlogshandelinge in 'n puinhoop verander is.
== Lewe ==
| |||