Chromosoom: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Nuwe artikel
 
No edit summary
Lyn 1:
[[Beeld:Chromosome.svg|thumb|200px|’n Diagram van die gerepliseerde en verdigte chromosoom van ’n eukarioot. 1. Chromatied. 2. Sentromeer. 3. Kort arm. 4. Lang arm.]]
'''Chromosome''' (van die [[Grieks]]e χρῶμα ''chrōma'', "kleur" en σῶμα ''sōma''‚ "liggaam",<ref>Wilhelm Gemoll: ''Griechisch-Deutsches Schul- und Handwörterbuch.'' München/Wien 1965.</ref> dus letterlik "kleurliggaam") is makromolekulêre samestellings wat [[Geen|gene]] en dus ook erflike inligting bevat. Hulle bestaan uit [[DNS]], wat saam met baie [[proteïen]]e bekend as [[Histoon|histone]] en verskeie ander makromolekules verpak is. Twee suster-[[chromatied]]e (halwe chromosome) is by die [[sentromeer]] aan mekaar geheg.
 
Hierdie DNS, proteïene en makromolekules word saam [[chromatien]] genoem, en chromatien is weer saam met ander makromolekules verpak in ’n struktuur bekend as ’n [[nukleosoom]].
 
==Beskrywing==
Chromosome kom voor in die [[selkern]]es van [[Eukarioot|eukariote]] (lewende wesens met selkerneselkerns), waartoe alle [[dier]]e, [[plant]]e en [[swam]]me behoort. [[Prokarioot|Prokariote]] (lewende wesens sonder selkerneselkerns) soos [[Bakterie|bakterieë]] en [[Archaea]] het geen chromosome in die ware sin nie, maar een of meer meestal ringvormige DNS-molekules wat soms bakteriële chromosome genoem word.
 
Feitlik alle DNS van eukariote lê in die chromatien. ’n Klein deeltjie lê in die [[mitochondrium|mitochondria]] en by plante in die [[chloroplas]]te. Hier is die DNS ook ringvormig, nes by bakteriële chromosome.
Lyn 11:
Die X-vorm waarin chromosme gewoonlik uitgebeeld word, kom net vir ’n kort rukkie tydens kerndeling ([[mitose]]) voor – in die [[Mitose|metafase]]. In hierdie verdigte toestand met twee chromatiede is die chromosome sonder verkleuring met ’n [[mikroskoop|ligmikroskoop]] sigbaar. Tussen kerndelings, in die interfase, bestaan chromosome in selkerns in ’n "ontspanne", onverdigte toestand.
 
Verdigting van die gedupliseerde chromosome tydens seldeling ([[mitose]] of [[meiose]]) het óf ’n struktuur met vier arms (skets regs bo) tot gevolg as die sentromeer in die middel van die chromosoom geleë is óf ’n struktuur met twee arms as die sentromeer naby een van die punte geleë is. Chromosomale herverbindingherbinding tydens meiose en die daaropvolgende [[seks]]uele [[voortplanting]] speel ’n baie belangrike rol in genetiese diversiteit.
 
==Verwysings==