|
[[Kombinasieprosesse]] behels dat komposisiestrukture gevorm word deur [[komponentstrukture]] op verskillende wyses met mekaar te kombineer (2014:190). Dit kom dus daarop neer dat nuwe woorde en konsepte gevorm word, deur die gebruik van sekere komponente soos [[affiksering]], [[samestelling]], [[vloekwoordinlywing]] en [[reduplikasie]].
ʼn [[Afleiding (taalkunde)|Afleiding]] vind plaas wanneer ʼn hele nuwe woord gevorm word sonder die gebruik van enige [[Affiks|affikse]].
[[Affiksering]] is die mees algemene proses van kombinasie. Dit kan plaasvind deur komponente aan te las soos affikse, wat bestaan uit prefikse, suffikse en ambifikse. ʼn Afleiding kan ook gevorm word, of ʼn “flekteerde vorm” kan geskep word.
==== Neoklassieke komposita ====
Die [[woordvormingsproses]], wat as kompositumvorming of [[Afleiding (taalkunde)|afleiding]] beskou sou kon word, bestaan uit die kombinasie van 'n (gewoonlik) Griekse of [[Latyn|Latynse]] [[woordelement]] met 'n ander element (affiks of stam). Hierdie Griekse of Latynse elemente funksioneer soos affikse, maar toon terselfdertyd eienskappe wat hulle van affikse onderskei. Die Oxford English Dictionary (OED) praat van sodanige elemente as "combining forms" (Bauer 1983: 213), terwyl [[Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal|HAT]] hulle as "woordelemente" insluit.<ref>Bauer, L. 1983. English Word-fonnation. Cambridge: Cambridge University Press.</ref>
Die [[woordvormingsproses]], wat as kompositumvorming of [[afleiding]]
beskou sou kon word, bestaan uit die kombinasie van 'n (gewoonlik) Griekse
of Latynse [[woordelement]] met 'n ander element (affiks of stam). Hierdie Griekse of Latynse elemente funksioneer soos affikse, maar toon terselfdertyd eienskappe wat hulle van affikse onderskei. Die Oxford English Dictionary (OED)
praat van sodanige elemente as "combining forms" (Bauer 1983: 213), terwyl
HAT hulle as "woordelemente" insluit.
<ref>Bauer, L. 1983. English Word-fonnation. Cambridge: Cambridge University Press.</ref>
'''"Woordelemente" versus affikse'''<br />Die woordelemente van Griekse of Latynse oorsprong kan soos affikse aan stamme gekoppel word (Bauer 1983: 213). Die probleem kom egter voor by gevalle waar, wat op die oog af na affikse lyk, met ander affikse verbind word om nuwe woorde te vorm. Dit kan die taalkundige hoofbrekens besorg, want voor- en agtervoegsels word juis gedefinieer in terme van hul verbindbaarheid met [[Stam (taalkunde)|stamme]] of [[Woord|woorde]]. Leksikale items soos byvoorbeeld astrografie, bioskoop, chiropodie, elektroliet, [[filosofie]], hematosiet, ens. kan nie morfologies sinvol ontleed word as 'n mens aanvaar dat enersyds woordvormingselemente soos astro-, bio-, chiro-, elektro-, filo-, hema- enersyds of andersyds -grafie, -skoop, -podie, -liet, -sofie en -siet affikse is nie. Bauer (1983: 214) sê dan ook tereg dat vanweë hul unieke optrede, die sogenaamde "woordelemente" nie sonder meer as affikse beskou kan word nie.<ref>{{Boekverwysing|Titel = English Word-formation.|Outeur = Bauer, L|Jaar = 1983|Uitgewer = Cambridge: Cambridge University Press.|ID = }}</ref>
"Woordelemente" versus affikse
<br />
Die woordelemente van Griekse of Latynse oorsprong kan soos affikse aan
stamme gekoppel word (Bauer 1983: 213). Die probleem kom egter by gevalle waar, wat op die oog af na affikse lyk, met ander affikse verbind om woorde te vorm. Dit kan die taalkundige hoofbrekens besorg, want voor- en agtervoegsels word juis gedefinieer in terme van hul verbindbaarheid met [[stamme]] of [[woorde]]. Leksikale items soos byvoorbeeld astrografie, bioskoop, chiropodie, elektroliet,
filosofie, hematosiet, ens. kan nie morfologies sinvol ontleed word as 'n mens
aanvaar dat woordvormingselemente soos astro-, bio-, chiro-, elektro-, filo-, hema- enersyds of -grafie, -skoop, -podie, -liet, -sofie en -siet andersyds affikse is nie.
Bauer (1983: 214) sê dan ook tereg dat vanweë hul unieke optrede, die sg.
"woordelemente" nie sonder meer as affikse beskou kan word nie.
Bronne: Bauer, L. 1983. English Word-fonnation. Cambridge: Cambridge University Press.
== Basiskomposita ==
=== Transliterasie ===
Wanneer tekens uit een skrif of taal letter vir letter in 'n ander taal weergegee word. Kan ook beskryf word as wanneer woorde van een alfabet na 'n ander oorgedra word en gebruik soms diakritiese tekens. Voorbeelde van translitereerde woorde in Afrikaans is ''glasnost'' en ''perestroika'' wat onder andere in Russies as гласность en перестройка voorgestel word en ''kurrikulum'' wat oorspronklik Latyns as ''curriculum vitae'' voorgestel is. Transliterasie loop aan hand met transkripsie en kan as een van die kernelemente van fonetiese transkripsie gesien word (Afrikaanse simbole oorgeskryf in Fonetiese simbole).
== Afrikaanse Morfoloë; ʼn Oorsig ==
In Afrikaanse [[Morfologie]] is daar verskeie wat ʼn belangrike bydrae tot die morfologiese studie gemaak het. Die twee belangrikste publikasies in terme van morfologie is eerstens dié van Willem Kempen, naamlik ''Samestelling, afleiding en woordsoortelike meerfunksionaliteit in Afrikaans'' (1969)en naas Kempen is daar ook die publikasie van Johan Combrink, naamlik ''Afrikaanse [[morfologie]]: capita exemplaria'' (1990a).<ref>Van Huyssteen, G.B. 2014. Morfologie. (''In'' Carstens, W.A.M., & Bosman,N. Komtemporêre Afrikaanse Taalkunde. Pretoria: Van Schaik Uitgewers. p. 171-208)</ref>
=== Belangrike [[morfoloë]] en taalkundiges: (alfabeties) ===
'''1. Rudie Botha.'''<br />Hy is ʼn professor in linguistiek by die Universiteit van Stellenbosch asook ʼn professor by die Universiteit van Utrecht. Hy het sy studies gedoen in die morfologiese teorie, die Afrikaanse woordformasie asook die konseptuele fondasies van linguistiese teorieë.<ref>http://academic.sun.ac.za/rudolfbota/</ref>
'''2. Jac Conradie.'''<br />Hy het in 1975 as lektor by die Randse Afrikaanse Universiteit begin in die Departement Afrikaans en Nederlands. Sy vernaamste studies was in Taalgeskiedenis en Sintaksis. Hy is in 2002 tot professor bevorder en het in 2009 afgetree. Hy is tans nog steeds werksaam as ʼn navorser en gee deeltydse onderrig en studieleiding. Hy was ook die outeur en mede-outeur van verskeie boeke en het ook verskeie artikels geskryf.<ref>http://www.uj.ac.za/EN/Faculties/humanities/departments/afrikaans/Staff/Pages/ProfJacConradie.aspx</ref>
'''3. Meyer de Villiers (1913–1995)'''<br />Meyer de Villiers was ʼn professor aan die Universiteit van Stellenbosch in die Departement Afrikaans en Nederlands vanaf 1953 tot 1978. Hy was ook ʼn dosent by die Universiteit van Kaapstad voordat hy by die Universiteit van Stellenbosch aangesluit het. Hy was die outeur van verskeie Afrikaanse woordeboeke asook handboeke.<ref>http://www.stellenboschwriters.com/devilliersme.html</ref><br />'''Die volgende boeke is deel van sy werke:'''
* Woordsoorte, Werkwoorde en Tye, 1948
* Nederlands vir Suid-Afrika (1960: Nederlands en Afrikaans), 1956
* Afrikaanse klankleer, 1958
* Norme en Afwykinge in Taal, Annale U.S., 1959
* Afrikaanse klankleer; fonetiek, fonologie en woordbou, A. A. Balkema, 1969
* Kernwoordeboek, 1967 (Mede-outeurs: J. Smuts, & L. C. Eksteen) (1971: Nasionale Woordeboek)
* Die Semantiek van Afrikaans, 1975
* Afrikaanse Grammatika vir Volwassenes, 1983
* Afrikaanse klankleer (Mede-outeur: Fritz Ponelis), Tafelberg, 1987
* Idiomewoordeboek, Nasou, 1988
* Moderne Afrikaans vir Standerd 6
* Moderne Afrikaans vir Standerd 7 en 8 (Mede-outeur: Anna M. Uys)
'''4. Francois Odendal (1926–2013)'''<br />Francois Odendal het studeer aan die Universiteit van Stellenbosch en het ook ʼn jaar by die Universiteit van Utrecht spandeer. Hy het vanaf 1953–1956 as terminoloog gewerk by die Buro vir Terminologie van die SA Akademie vir Wetenskap en Kuns. In1956 is hy aangestel as mede-outeur van die Woordeboek van die Afrikaanse Taal (WAT) by Stellenbosch en is in 1962 as die hoofredakteur aangestel. Hy was ook ʼn professor in Afrikaans in 1966 aan die universiteit van die Wes-Kaap en in 1968–1990 ʼn professor van Afrikaans- en Nederlandse Linguistiek aan die Rand Afrikaanse universiteit.<ref>http://www.stellenboschwriters.com/odendalf.html</ref>
<br />'''Boeke wat hy geskryf het:'''
* Die struktuur van die Afrikaanse wortelmorfeem, HAUM, 1962
* Taal as sisteem, RAU, 1969
* Aspekte van taal, Nasou, 1973
* Verklarende Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal (HAT) tweede en derde uitgawes, Perskor, 1979 en 1994.
* Kort taalkundige reis deur N. P. van Wyk Louw, RAU, 1987
* Afrikaans op sy beste (mede-outeur: A.F. Prinsloo), Van Schaik, 1995
* Kernwoordeboek, Maskew Miller Longman, 2000
* Verklarende Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal (HAT) (Mede-outeur: R. H. Gouws), vierde uitgawe, Maskew Miller Longman, 2000
* HAT Verklarende woordeboek (Mede-outeur: R. H. Gouws), Pearson, 2005
'''Etnolinguistiek''' word gedefineer as ʼn studie van [[taal]] as ʼn aspek of deel van [[kultuur]]. Veral die studie van die invloed van taal op kultuur en kultuur op taal. Etnolinguistiek kan ook bekend staan as kulturele linguistiek. Etnolinguistiek is die studie van die verhouding tussen taal en kultuur en die manier hoe verskillende etniese groepe na die wêreld kyk. Dit is die kombinasie tussen etnologie en [[taalkunde]]. Taal is dus die organisering van ʼn reeks simbole. Die betekenis van die simbole moet aangeleer word soos enige iets anders. Etnologie verwys na die manier van lewe van ʼn hele gemeenskap bv. al die karakter eienskappe wat een gemeenskap van ʼn ander skei. Etnolinguiste bestudeer hoe konseptualisering en persepsie taal beïnvloed en hoe hierdie dan verbind met ander kulture en samelewings. Die benaming ooste en weste het oorspronklike ontstaan deur die kante waar die son opkom en sak. So het sekere konsepte ontstaan, wat die heeltemal so logies is nie.<ref>[[:en:Ethnolinguistics]]</ref><ref>http://dictionary.reference.com/browse/ethnolinguistics</ref><ref>http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1525/aa.1949.51.3.02a00070/pdf</ref>
* [[Allomorf]]
* [[Fleksie]]
* [[Morfoloog]]
* [[Nulmorfeem]]
* [[Samestelling (taalkunde)]]
| 