Eduard I van Engeland: Verskil tussen weergawes

|beeld = Gal_nations_edward_iGal nations edward i.jpg

|5 = Eleanor van Kastilië <br />Margaret van Frankryk

|6 = Eleanor <br />Johanna van Acre <br />Alphonso <br />Margaret <br />Maria <br />Elizabeth <br />[[Eduard II van Engeland]] <br />Thomas <br />Edmund

== Bewind ==

[[FileLêer:Caernafon Wards.jpg|thumbduimnael|leftlinks|Caernarfon-kasteel, een van die mooistes wat Eduard in Wallis laat bou het.]]

Eduard se bewind bestaan uit twee periodes. In die eerste het hy die koninklike administrasie hervorm. Hy het egter al hoe meer sy aandag by militêre sake bepaal. Nadat hy in 1276&ndash;1276–'77 ’n klein rebellie in [[Wallis]] onderdruk het, het hy in 1282&ndash;1282–'83, toe ’n tweede rebellie uitbreek, oorlog teen dié land gevoer. In 1284 het hy Wallis onderwerp aan Engelse gesag en talle kastele en dorpe op die platteland gebou waarin hy Engelse laat woon het.

Daarna het hy sy aandag op Skotland gevestig. In die eerste Skotse Onafhanklikheidsoorlog het die Skotte suksesvol teenstand gebied, hoewel dit gelyk het of die Engelse plek-plek die oorhand gehad het.

Daar was terselfdertyd probleme tuis. In die middel 1290's het groot militêre veldtogte meegebring dat die belasting baie verhoog is en Eduard het teenstand van die volk en die kerk gekry.

=== Laaste jare ===

Die situasie in Skotland het al hoe onstuimiger geraak. Op 11&nbsp;September 1297 is ’n groot Engelse mag deur ’n veel kleiner Skotse leër verslaan. Die nederlaag het Engeland geskok en hulle het die Skotte die volgende jaar by [[Slag van Falkirk (1298)|Falkirk]] in ’n teenaanval verslaan.<ref>{{Harvnb|Prestwich|1997|p=479}}</ref> Die Skotte het die volgende jaar weer dele van Engeland binnegeval en geplunder, maar teen 1304 was die land grootliks onder Engelse beheer en het Eduard Engelse en lojale Skotte aangestel om daar te regeer.<ref>{{Harvnb|Powicke|1962|pp=711&ndash;3711–3}}</ref>

In 1306 het die situasie weer verander en ’n hernude stryd om Skotse onafhanklikheid het uitgebreek. Eduard was teen dié tyd nie gesond nie en het nie self die leër aangevoer nie. Die Engelse het aanvanklik sukses behaal en hul grondgebied en kastele teruggeneem. Eduard het met groot wreedheid gereageer teenoor die Skotte; dit was duidelik dat hy die stryd nie beskou het as ’n oorlog tussen twee nasies nie, maar as ’n rebellie deur ongehoorsame onderdane.<ref>{{Harvnb|Prestwich|1997|pp=508&ndash;9508–9}}</ref>

Dié wreedheid het egter die teenoorgestelde effek gehad en teenstand het gegroei. In Mei het Eduard self noord opgeruk. Op pad het hy egter disenterie ontwikkel en sy toestand het versleg. Op 6&nbsp;Julie het hy net suid van die Skotse grens oornag. Toe sy diensknegte die volgende oggend by hom kom, het hy in hul arms gesterf.<ref>{{Harvnb|Prestwich|1997|pp=556&ndash;7556–7}}</ref>

== Nalatenskap ==

== Verwysings ==

[[FileLêer:Edward I and Eleanor.jpg|thumbduimnael|upright|Vroeë 14de-eeuse manuskrip wys Eduard en sy vrou Eleanor. Die kunstenaar het moontlik probeer om Eduard se hangende ooglid, ’n gelaatstrek wat hy by sy pa geërf het, uit te beeld. <ref>{{Harvnb|Morris|2008|p=22}}</ref>]]

:''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel [http[://en.wikipedia.org/wiki/Edward_I_of_England:Edward I of England]]

== Bronne ==

* {{cite book|last=Morris|first=Marc|authorlink=|title=A Great and Terrible King: Edward I and the Forging of Britain|publisher=Hutchinson|location=Londen|year=2008|edition=bygewerk|isbn=9780091796846978-0-09-179684-6}}

* {{cite book|last=Powicke|first=F. M.|authorlink=F. M. Powicke|title=King Henry III and the Lord Edward: The Community of the Realm in the Thirteenth Century|publisher=Clarendon Press|location=Oxford|year=1947|isbn=}}

* {{cite book|last=Prestwich|first=Michael|authorlink=Michael Prestwich|title=War, Politics and Finance under Edward I|publisher=Faber and Faber|location=Londen|year=1972|isbn=05710904270-571-09042-7}}

* {{cite book|last=Prestwich|first=Michael|authorlink=|title=Edward I|publisher=Yale University Press|location=New Haven|year=1997|edition=bygewerk|isbn=03000720900-300-07209-0}}

* {{cite book|last=Prestwich|first=Michael|authorlink=|title=Plantagenet England: 1225-13601225–1360|publisher=Oxford University Press|location=Oxford|year=2007|edition=nuut|isbn=01982284490-19-822844-9}}

== Eksterne skakels ==

* [http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensofEngland/ThePlantagenets/EdwardILongshanks.aspx Eduard I van Engeland by royal.gov.uk]

* [http://www.gtj.org.uk/en/item10/28985 Foto's van Eduard I se kastele in Wallis]

* [http://www.heritageandhistory.com/contents1a/2009/03/king-edward-i-monument/ Koning Eduard I-monument]