Wikipedia

Maria I van Engeland: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
k →‎Eksterne skakels: Link FA is now handled by Wikidata, removed: {{Link FA|de}} (2) using AWB (10861)
Opruim
Lyn 12:
|1 = [[Huis van Tudor|Tudor]]
|opskrif2 = Regeer
|2 = [[19 Julie]] [[1553]] –– [[17 November]] [[1558]]
|opskrif3 = Voorganger
|3 = [[Lady Jane Grey|Jane]] <small>(betwis)</small> <br />[[Eduard VI van Engeland|Eduard VI]]
Lyn 39:
|opskrif15 =
|15 =
|opskrif16 =
|16 =
|opskrif17 =
|17 =
|opskrif18 =
|18 =
|opskrif19 =
|19 =
|opskrif20 =
|20 =
}}
 
'''Maria I''' (18 Februarie 1516 &ndash;– 17 November 1558) was van 19 Julie 1553 tot met haar dood koningin van [[Engeland]] en van [[Ierland]]. Sy was die vierde gekroonde monarg van die [[Huis van Tudor]] en haar bewind word gekenmerk deur die feit dat sy [[Rooms-Katolieke Kerk|Katolisisme]] in Engeland herstel het nadat sy haar [[Protestant]]se halfbroer, [[Eduard VI van Engeland|Eduard VI]], opgevolg het. In die proses het sy byna 300 godsdienstige andersdenkendes op ’n [[brandstapel]] tereggestel. Dit het haar die bynaam "Bloedige Maria" besorg. Haar halfsuster en opvolger, [[Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]], het die proses weer omgekeer.
 
== Vroeë jare ==
Maria was die enigste kind van [[Hendrik VIII van Engeland|Hendrik VIII]] en sy eerste vrou, [[Catharina van Aragon]], wat haar babajare oorleef het. Haar ma het baie miskrame gehad en het voor Maria se geboorte ’n doodgebore dogter en drie seuns gehad wat nie lank geleef het nie.
 
Hendrik was baie trots op sy dogter en het dikwels met haar gespog.<ref>Farquhar, Michael (2001). ''A Treasure of Royal Scandals'', p.101. Penguin Books, New York. ISBN 07394202590-7394-2025-9.</ref>. Toe Maria nege jaar oud was, het sy baie voorregte by haar pa gekry wat gewoonlik net die Prins van Wallis beskore was. Hy het haar selfs die Prinses van Wallis genoem.
 
Desondanks was Hendrik baie teleurgesteld dat hy nie seuns gehad het nie. Hy het probeer om sy huwelik mat Catharina nietig te laat verklaar, maar [[pous Clemens VII]] het geweier. In 1533 het Hendrik in die geheim met ’n ander vrou, [[Anna Boleyn]], getrou en kort daarna het die [[Aartsbiskop van Kantelberg]] die huwelik met Catharina nietig verklaar en die een met Anna gewettig. Hendrik het toe weggebreek van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] en homself hoof van die [[Anglikaanse Kerk]] verklaar. Maria is onwettig verklaar en haar plek op die lys van opvolgers is ingeneem deur haar halfsuster, die toekomstige [[Elizabeth I van Engeland|Elizabeth I]], die dogter van Anna Boleyn. Maria het die titel "lady Maria" gekry weens haar buite-egtelik status.
 
=== Ná Anna Boleyn ===
Nadat Anna Boleyn in 1536 onthoof is, is Elizabeth ook as buite-egtelik verklaar en van die lys van opvolgers verwyder, en het sy die titel "lady" gekry. Elf dae ná Anna se dood is Hendrik met [[Jane Seymour]] getroud,<ref>Haigh, 1.</ref>, wat twaalf dae ná die geboorte van hul seun, prins Eduard, oorlede is.
 
Hendrik VIII is in 1547 dood en is deur sy seun opgevolg as [[Eduard VI van Engeland|Eduard VI]]. Eduard is op 6 Julie 1553 op 15-jarige ouderdom oorlede, waarskynlik weens tuberkulose.<ref>{{cite web |publisher=Die Britse Monargie – amptelike webtuiste |title=Edward VI | accessdate=2009-04-23 | url=http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensofEngland/TheTudors/EdwardVI.aspx}}</ref> In sy testament het hy Maria van die troonopvolging uitgesluit omdat hy bang wees sy herstel Katolisisme en herroep van sy en Hendrik VIII se wette. Omdat hy nie net een suster kon uitsluit nie, het hy Elizabeth ook die troon ontsê.<ref name="RG">{{cite web|url=http://www.royal.gov.uk/output/Page45.asp|title=The Tudors: Mary I|publisher=The Royal Household|accessdate=31 October|accessyear=2006}}</ref>
 
Eduard het [[lady Jane Grey]], kleindogter van Hendrik VIII se suster, [[Maria Tudor, koningin van Frankryk|Maria Tudor, die Hertogin van Suffolk]], as sy erfgenaam aangewys.<ref>Loades, 24–25.</ref> Die Geheime Raad het lady Jane se troonbestyging bekragtig, maar haar steun het vinnig afgeneem en sy is van die troon afgesit ná ’n bewind van net nege dae.<ref>{{cite web |publisher=Die Britse Monargie – amptelike webtuiste |title=Lady Jane Grey | accessdate=2009-04-23 | url=http://www.royal.gov.uk/HistoryoftheMonarchy/KingsandQueensofEngland/TheTudors/Jane.aspx}}</ref>.
 
== Bewind ==
Maria het op 19 Julie 1553 koningin Maria I geword. Sy het [[Londen]] triomfantelik binnegery met Elizabeth aan haar sy. Sy was 37 jaar oud en het dadelik ’n man begin soek sodat sy ’n erfgenaam kon hê en die [[Protestant]]se Elizabeth haar nie opvolg nie. Haar neef [[Karel V]], keiser van die [[Heilige Romeinse Ryk]], het voorgestel sy trou met sy enigste seun, die [[Spanje|Spaanse]] prins Philip, later [[Filips II van Spanje]].
 
Die huwelik het plaasgevind op 25 Julie 1554, net twee dae ná hul eerste ontmoeting. Philip het bloot om politieke redes met haar getrou en was baie ongewild onder die Engelse. Volgens die voorwaardes van die huwelik het hy die titel "koning van Engeland" gekry en alle dokumente moes albei se name bevat het. Muntstukke moes ook albei se koppe ophê.
 
Om sy seun tot Maria se aansien te verhoog, het keiser Karel afstand gedoen van die troon van [[Napels]] sowel as sy aanspraak op die troon van die [[Koninkryk van Jerusalem]] ten gunste van Philip. Maria het dus op haar troudag koningin van Napels en in naam koningin van Jerusalem geword. In 1556 het haar skoonpa geabdikeer en het sy koningin van Spanje geword.
Line 76 ⟶ 67:
Maria was altyd teen die Anglikaanse Kerk en haar pa se breuk met [[Rome]]. Sy het die proses omgekeer en verskeie Protestantse leier is op die brandstapel tereggestel. Honderde het verkies om uit die land te vlug. Die vervolging het amper vier jaar geduur en dis onbekend hoeveel mense gesterf het. [[John Foxe]] skat in sy ''Book of Martyrs'' dat 284 mense tereggestel is vir hul geloof.
 
In Januarie en Februarie 1554 het die [[Wyatt-rebellie]] onder leiding van [[Thomas Wyatt]] in verskeie dele van Engeland en [[Wallis]] uitgebreek.<ref>Neale, 45.</ref>. Ná die opstand is Elizabeth ondervra omdat sy verdink is dat sy die Protestantse rebelle gesteun het. Op 18 Maart is sy in die [[Londense Tower]] opgesluit waar lady Jane Grey op 12 Februarie tereggestel is.<ref>Somerset, 49.</ref> Die verskrikte Elizabeth het daarmee volstaan dat sy onskuldig is.<ref>Loades, 28.</ref> Sy was egter amper ’n jaar lank in huisarres geplaas.
 
=== Swangerskappe en dood ===
Line 82 ⟶ 73:
 
== Bronne ==
* Haigh, Christopher. ''Elizabeth I.'' Harlow (VK): Longman Pearson, (1988) 1998-uitg. ISBN 05824375470-582-43754-7.
* Loades, David M. ''Mary Tudor: A Life''. (Maart 1992) ISBN 0-631-18449-X
* Loades, David M. ''The Reign of Mary Tudor: Politics, Government & Religion in England, 1553-581553–1558''. (Mei 1991) ISBN 0-582-05759-0
* Neale, J.E. ''Queen Elizabeth I: A Biography.'' Londen: Jonathan Cape, (1934) 1954-herdruk. [http://www.worldcat.org/oclc/220518&referer=one_hit OCLC 220518.]
* Somerset, Anne. ''Elizabeth I.'' Londen: Phoenix, (1991) 1997-uitg. ISBN 03857215790-385-72157-9.
* Williamson, D. (1998). ''The Kings and Queens of England'' New York: National Portrait Gallery.
* Weir, Alison. "The Children of Henry VIII".
Line 94 ⟶ 85:
 
== Verwysings ==
: ''Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Engelse Wikipedia-artikel [http[://en.wikipedia.org/wiki/Mary_I_of_England:Mary I of England]]''
{{Verwysings}}
<references/>
 
== Verdere Leesstof ==
Line 107 ⟶ 98:
* Ridley, Jasper. ''Bloody Mary's Martyrs: The Story of England's Terror''. (Julie 2002) ISBN 0-7867-0986-3
* Slavicek, Louise Chipley. ''Bloody Mary (History's Villains)''. (Julie 2005) ISBN 1-4103-0581-3
* Waldman, Milton. ''The Lady Mary: a biography of Mary Tudor, 1516-15581516–1558''. (1972) ISBN 0-00-211486-0
* Waller, Maureen, "Sovereign Ladies: Sex, Sacrifice, and Power. The Six Reigning Queens of England." St. Martin's Press, New York, 2006. ISBN 0-312-33801-5
* Weir, Alison. "The Children of Henry VIII''. (1996)
* Simpson, Helen. ''The Spanish Marriage'', by [http://gutenberg.net.au/plusfifty-n-z.html#simpsonh Project Gutenberg Australia]
Line 116 ⟶ 107:
* [http://www.badley.info/history/Mary-I-England.biog.html Wêreldgeskiedenis-databasis]
* [http://www.archsoc.com/games/Mary.html "Bloody Mary: Further Intrigue in the Tudor Court",] Stevens, Garry, 2004.
* [http://tudorhistory.org/mary/ Mary Tudor takes the Crown] &mdash;— Tudor-geskiedenis
* [http://www.hrp.org.uk/learninganddiscovery/Discoverthehistoricroyalpalaces/monarchs/maryI.aspx Maria I op die Historic Royal Palaces-webtuiste]
 
{{Monarge van Engeland}}
 
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Maria_I_van_Engeland"