Stigting van Rome: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k →Verwysings: Link FA is now handled by Wikidata, removed: {{Link FA|ka}} (2) using AWB (10861) |
k replaced: |left| → |links|, |right| → |regs| (3), 8de → 8ste using AWB |
||
Lyn 1:
{{Antieke Rome|right}}
Die '''Stigting van [[Rome]]''' is reeds sedert die begin van die historiografie 'n omstrede onderwerp waar mitiese oorlewerings dikwels met historiese feite vermeng is.
== Mitiese oorlewerings ==
[[Lêer:Capitoline she-wolf Musei Capitolini MC1181.jpg|thumb|
[[Lêer:Aeneas Latium BM GR1927.12-12.1.jpg|thumb|
In die 5de eeu v.C. het Griekse geskiedskrywers die Trojaanse held Aineias, wat volgens oorlewerings ná die plundering van Troja na Italië gevlug het, as stigter van Rome beskou. Tog was Aineias net een moontlike kandidaat in 'n reeks mitiese avonturiers wat na bewering kolonies in die westelike [[Middellandse See]] gestig het. Hierdie mites het allesbehalwe historiese waarhede oorgedra, maar was nogtans gewild by die Griekse leserspubliek en het later ook in Rome belangstelling gewek.
Lyn 13:
Later is hierdie inheemse mite met die Aineias-verhaal versmelt. Volgens die Grieks-Romeinse legende het Aineias tydens sy vlug in [[Latium]] voet aan wal gesit om hier die stad Lavinium te stig. Ná sy dood het sy seun 'n nuwe nedersetting, Alba Longa, opgerig waar sy nakomelinge oor 'n periode van vierhonderd jaar as konings geregeer het. Onder hulle was ook Romulus en Remus, aangesien hulle as die seuns van Mars en 'n dogter van een van Alba Longa se heersers beskou is.
Hierdie soort vermenging van mitiese verhale en volksoorlewerings was kenmerkend vir die 3de eeu v.C. en is later ook deur Romeinse skrywers soos Vergilius, Ovidius en Livius vir hul historiese werke oorgeneem en verder bewerk om uiteindelik as 'n algemeen erkende geskiedenis van die stad Rome te fungeer. Dit is tans baie moeilik om die historiese gehalte van hierdie stigtingsmite te bepaal, tog word die [[Antieke Griekeland|Griekse]] elemente, wat Rome met Aineias en Troje verbind, as suiwer fiktief beskou. Sommige geleerdes lees hierdie oorlewerings nogtans as 'n vae herinnering aan vroeë bande tussen Italië en die Egeïese See-gebied. Die sentrale betekenis van Lavinium en Alba Longa verwys moontlik na hul belangrike funksie as religieuse sentra gedurende die vroeë tydperk - die resultate van argeologiese opgrawings dui daarop dat die eerste permanente nedersettings in Latium juis in Lavinium en die Albaanse Berge ontstaan het. Hierdie gebied sluit egter ook Rome in, en daar is geen bewyse dat Lavinium of ander nedersettings inderdaad vroeër as Rome gestig is nie. Volgens historiese oorlewerings het alle historiese nedersettings in Latium as kolonies van Alba Longa ontstaan, waarvan Rome die laaste was.
Die tydsinterval tussen die stigting van Alba Longa en Rome word as kunsmatige konstruksie van Romeinse geskiedskrywers beskou - om die vier eeue tussen die Trojaanse Oorlog (1182 v.C.) en die beweerde stigting van Rome in die
== Stigtingsdatum ==
Lyn 23:
== Etimologie ==
Die oorsprong van die Latynse stadsnaam ''Roma'' is tans nie duidelik nie; reeds sedert die klassieke oudheid is verskeie teorieë in hierdie verband ontwikkel. 'n Afleiding van die Griekse Ρώμη (Romē, letterlik "moed, dapperheid") word as minder waarskynlik geag. 'n Meer oortuigende verklaring is die afleiding van die wortel *rum- ("vroulike bors"), moontlik 'n verwysing na die wolvin wat Romulus en Remus volgens die mitiese oorlewerings gesoog het.
Die naam is volgens 'n ander teorie van 'n [[Etruskers|Etruskiese]] familie, die Rusina, afgelei.
Lyn 35:
In geografiese en kulturele opsig kan Italië in die vastelandse noorde met die Poriviervlakte en die skiereiland verdeel word. Die basis vir die huidige welvaart van Noord-Italië, wat ook oor die rykste landbougebiede beskik, is al gedurende die vroeë geskiedenis van Italië gelê. Die [[Po (rivier)|Porivier]] het as 'n belangrike waterweg in die digbevolkte gebied met sy florerende stede gedien, en langs sy oewers was uitgestrekte bosgebiede wat groot hoeveelhede eikels as voedsel vir varke opgelewer het. Varkvleis is groteneels vir die bevolking van die stad Rome geproduseer.
[[Lêer:Tiber.PNG|thumb|
In die suide word Noord- of Bo-Italië deur die Appenyne-bergreeks begrens wat vanuit die Liguriese Alpe tot by die Seestraat van Messina dwarsdeur die skiereiland en verder langs die noordkus van Sisilië loop. Die Appenyne vorm in die noorde 'n reguit lyn wat van die Liguriese kus in die weste tot in die omgewing van Rimini loop en as 'n natuurlike versperring beskou kan word. Verder suidwaarts maak die bergreeks 'n draai en loop langs die Adriatiese kuslyn. In die Abruzze-berge rys sy hoogste bergspitse, die Gran Sasso d'Italia (2 914 meter) en die Montagna della Maiella (2 795 meter). Die Appenyne loop van hier diagonaal tot by die Tirreense kus in Lukanië en verder tot by Kalabrië en Sisilië.
Lyn 45:
==== Etniese agtergrond ====
[[Lêer:Hutvormige urne.PNG|thumb|
Ondanks alle argeologiese navorsing bestaan daar nog onsekerheid oor die presiese oorspronge van die Romeinse volk. Sy kultuur en veral sy literatuur dui egter daarop dat die Romeine ten opsigte van hul volkskarakter min ooreenkomste met die huidige Italianers getoon het.<ref name="Stobart 1978, bl. 11">Stobart (1978), bl. 11</ref>
In die Jong-Steentydperk en [[Bronstydperk]] is Italië deur 'n bevolking bewoon wat van suidelike, Mediterreense herkoms was en sy oorledenes begrawe het. In die kerngebiede van die vroeë Romeinse geskiedenis, Etrurië en Latium, het opgrawings min spore van hierdie vroeë bewoners opgelewer - moontlik was hierdie streke as gevolg van vulkaniese aktiwiteite nie geskik vir menslike nedersettings nie.<ref
Gedurende die Bronstydperk (2de millennium v.C.) het Indo-Europese volksgroepe vanuit die noorde (moontlik uit die Donaugebied) na Italië getrek. Hierdie beskawing van boere en veetelers het sy dooies gekremeer, maar ook tekstiel- en keramiese nywerhede ontwikkel. Hul bronsvoorwerpe getuig van hul vaardighede ten opsigte van metaalbewerking.
Lyn 54:
Teen die begin van die [[Ystertydperk]] ná 1 000 v.C. het 'n nuwe golf immigrante na Noord- en Sentraal-Italië gestroom. Hulle het vermoedelik van oorkant die Alpe, moontlik uit die gebied van die huidige Boheme en Hongarye, gekom, en hul beskawing is volgens 'n begraafplaas naby [[Bologna]], waar dit ontdek is, Villanova genoem. Hierdie beskawing het sy dooies eweneens gekremeer en in urns begrawe. Die urns van Latium was soos die hutte van die lewendes gevorm. Die Villanova-beskawing staan bekend vir sy voortreflike brons- en ystervoorwerpe wat ook na ander gebiede uitgevoer is.
Vanweë die aantreklikheid van Italië en sy klimaat het Indo-Europese volke uit Sentraal-Europa dus die Alpe en Appenyne as veroweraars oorgesteek om 'n nuwe permanente tuisland te vind en tydens hul migrasie die tipiese karaktertrekke van die latere Romeinse volk ontwikkel - maatskaplike solidariteit, militêre dissipline en rituele konserwatisme.<ref
== Verwysings ==
| |||