Digvorm: Verskil tussen weergawes

=== '''Akrostigon''' (Naampoësie) ===

* Die letters van ‘n’n naam word gebruik om versreëls te vorm. Hierdie gediggies is oënskynlik sinloos, maar verwoord tog op ’n spelerige manier gedagtes wat in ‘n’n dinkskrum kan ontstaan.

* As dit nie eerste nie, maar die middelste letters is wat beklemtoon word, word dit ‘n’n ''mesostigon'' genoem.

'n’n Mens kan ook dieselfde doen met name van bekende sprokiekarakters om die spot te dryf :

'''<u>I</u>'''n die toring of in 'n’n boom?

=== '''Haiku & Senryu''' ===

'''Voorbeelde van Haiku'sHaiku’s :'''

Bid vir my ‘n’n blaai

Gedagtes in ‘n’n

'''Voorbeelde van Senryu'sSenryu’s :'''

<u>‘n’n Senryu vir my ma:</u>

‘n’n wit aronskelk

<u>‘n’n Senryu vir my kinders</u>:

<u>‘n’n Senryu vir my kleinkinders:</u>

=== '''Tanka''' ===

‘n’n Uitgebreide haiku

=== '''Renga''' (Digtersdans) ===

‘n’n Samewerkingsgedig: 2 tot 4 mense nodig vir dié digtersdans. Die patroon word herhaal solank as wat die digters wil.

‘n’n Ystervrou knak                                            (estelleke se haiku)

Hier waai ‘n’n soel wind; kruisbeen                      (André se renga)

nog ‘n’n naderende storm

=== '''Cinquin''' (word ook Elfie genoem a.g.v. elf woorde) ===

reël 5:      2 klankgrepe, OF ‘n’n ander woord vir die titel.

=== '''Lantern''' ===

Vorm lyk soos ‘n’n Japannese lantern.

Soms is daar ‘n’n titel wat as opsomming in die sesde reël staan.

'''Voorbeelde :'''

treur ‘n’n wilger

‘n’n voëlgesang

=== '''Diamantgedig''' ===

'''Voorbeelde :'''

=== '''Limeriek''' ===

‘n’n Humoristiese versie met vyf reëls.

Dit spot met ‘n’n plek of ‘n’n persoon.

Daar’s ‘n’n grappie in die laaste reël.

Die Afrikaanse skrywer wat as die limeriek-koning bekend staan, is '''Philip de Vos'''. Hy sê as dit nie presies pas in die spesifieke vorm nie, is dit bloot ‘n’n lawwe versie. <u>Sy voorbeelde</u> :

Daar'sDaar’s vyf reëls in 'n’n limerick:

Hul'sHul’s snaaks of stout, of effens siek.

'n’n Tannie woonagtig in Bloem

Was bang toe 'n’n by om haar zoem.

<u>Gebaseer op ‘n’n ekologiese spotprent :</u>

'n’n Jagter van Groot Buffelsbaai

=== '''Pantoen''' ===

‘n’n knippie sout;

‘n’n spoeldiamant

‘n’n knippie sout;

‘n’n spoeldiamant

‘n’n winterlandskap in wolke opgesluit

‘n’n winterlandskap in wolke opgesluit

in ‘n’n tyd vol haasbek-herinneringe en yslekkers taai om die mond

in ‘n’n tyd vol haasbek-herinneringe en yslekkers taai om die mond

=== '''Kwatryn''' ===

‘n’n Kwatryn is ‘n’n gedig met vier versreëls. Die rympatroon daarvan kan wissel van enige van die volgende:

Die '''Persiese kwatryn''' is ‘n’n spesifieke digvorm met die volgende eienskappe:

* Dit het gewoonlik ‘n’n rymskema van aaba (gebroke rym);

* Die eerste deel bestaan uit ‘n’n stelling of ‘n’n waarneming wat beskryf word;

* Na die waarneming volg daar ‘n’n wending wat ‘n’n kontras in die laaste deel inlei;

* Die laaste deel vorm ‘n’n spesifieke siening/insig oor die lewe en die dood;

In hierdie klug vergeet soms ‘n’n akteur

of teen die agterdoek ‘n’n figurant?

coulisses = beweegbare syskerms op ‘n’n verhoog

figurant = iemand op agtergrond met ‘n’n rol sonder woorde

=== '''Snelsonnet''' ===

Om ‘n’n snelsonnet te wees, moet die gedig voldoen aan hierdie volgende kriteria:

* Dit bestaan altyd uit een kwatryn (4 reëls), gevolg deur ‘n’n koeplet (2 reëls).

* Die rym van die kwatryn = 'omarmend'‘omarmend’ (rymskema: A-B-B-A).

* Na die laaste sin van die kwatryn volg ‘n’n stilte, sodanig dat die koeplet die stelling in die kwatryn relativeer. 

=== '''Bolandse natuurseënwense''' ===

* Mag ‘n’n wolk voor die son inskuif as jy warm kry en jy die goud in die dou raaksien as jy honger is;

* Mag ‘n’n slakkie jou uit die doolhof van magtelose paadjies lei as jy daarin verdwaal;

=== '''Verjaarsdagwense op Facebook'''                     ===

* Mag 'n’n neongroen ballon haar tou om jou vinger span en sagkens knoop vandag sodat oral waar jy loop jy 'n’n bundel lug kan lees in die wind en onthou van malvalekkers en oranje vingers en plastiekbekers met aangemaakte koeldranksap en Disney-karakters helderkleurig teen die kant.

* Geluk, jongeling! Mag jy vandag 'n’n versuikerde koppie tee drink en terugteug aan soete herinneringe op lendelam dankies in 'n’n ruimte vol gras tussen Jakarandas en fyn blaartjies wat sag neerstof oor 'n’n samesyn van gedagtes en glimlagte skeef soos 'n’n fiets in 'n’n boom wat skuins oor jou kop hang vandag op jou verjaarsdag.

* Hi, baie geluk – geniet jou dag en jaar; mag jy nooit in 'n’n toring toegesluit word om goud uit hooi hoef te spin nie! Of indien wel, mag jou swart ballonne vol van helium wees om jou sag uit 'n’n venster grond toe te laat sweef.

* ôg, mag jy hang in die lug, gekruis in 'n’n lotus en blom van geluk!

* ôg, waar ons weer sit onder die vallende stuifmeel/blare van die jakarandabome met oorsoet tee - dáár waar wêrelde se politiek gepraat is, afgewissel met grappe oor hamsters ... of nee vroeër: in die gang van Bacchus in 'n’n gedeelde week... tóé was ons jonk. Nou, met jare wat afmeet en idealisme wat kwyn; werk wat daagliks bewerk word... nóú raak ons ouer, die jare plooi om ons hoofde, op ons lyf ... maar mag jy wyser wees en wyser raak elke dag in die jaar wat vorentoe ontplooi - afgemete wéét hoe om ouer te word, steeds jonk te bly en die lewe te geniet. (Oftewel, geluk ou maat, jy moet lekker verjaar!)

* Geluk; lekker jaar vorentoe! Gryp dit vas soos 'n’n hokkiestok en pot die jaar met 'n’n klinkende slag in 'n’n briljante boog oor die bun se gras. Mag jou jaar so vrugbaar wees soos Ceres in die somer.

* Baie geluk; hoop jy het 'n’n heerlike dag met vars rogbrood en bulgaarse joghurt, vrugte en borrelende vonkelsap. Geniet dit – en lekker jaar vorentoe!

* Baie geluk, melkmeisie-juffrou! Hoop al die somme op die swartbord tel vandag op en elke kind bring jou 'n’n blom en 'n’n mooi rooi appel! Geniet jou dag!

* Geniet jou verjaarsdag: mag dit soos 'n’n piccolo-D uitstyg bo die orkestrale dan en wanklanke. Oftewel geluk!

* ‎... waar jy sit op die stoep met die see, soos 'n’n wederfee Viljee, salig afgetree, mag die kolliehonde êrens anders loop blaf en tjank en die leerders ver-weg skree; waar jy sit met seesterre (seer stêrre) en oesters vol pêrels op jou stoep met die see en 'n’n idee wat kom en gaan soos die gety en die waan en saam-saam lag vir die prag van die boepensmaan op dié verjaarsnag wat sag soos 'n’n kniekombers om jou vou vanaand op dié dag van gouerword (soos die oranje son wat 'n’n lemoen met die vuis gegryp het en lugtig hang, vredig soos 'n’n bol wol) waar jy sit op die stoep met die see in elke sintuig en die lug 'n’n waterverf op 'n’n klam doek, waar jy sit op die stoep met die see, vir eers tevrede soos 'n’n seemeeu op die rug van die wind, en teug aan 'n’n koppie earl grey tee, met laventelpatrone op die koppies, soos die kleur van die lug, waar jy sit op die stoep met die see ...

=== '''Pryslied''' ===

‘n’n Pryslied het '''nie ‘n’n vaste vorm''' nie, maar dit besit wel die volgende '''kenmerke''':

* Dit is '''biografies''' van aard – beskryf dus die lewe van die persoon wat geprys word.

* Die persoon '''se geaardheid en persoonlike fisiese eienskappe''' word opgenoem – ‘n’n portret van die persoon word as’t ware opgehang vir die gehoor.

* Gewoonlik word die pryslied op ‘n’n besondere geleentheid aan die persoon opgedra.

* Soms is daar die pryssanger se '''herinneringe, soms improvisasie of assosiasies'''.

* '''Eiename''' maak die strukturele kern van ‘n’n pryslied uit, amper soos ‘n’n geslagsregister of name van mense wat die persoon voorgegaan het.

* Kenmerkend is dat daar ‘'''n’n refrein''' is – iets belangriks word gedurig herhaal.

* Die luisteraars word opgeroep om deel te neem aan die pryssang.

* Soms word ‘n’n bekende '''volksverhaal (mite of legende) of bekende uitdrukkings geïntegreer''' in die pryslied.

* Die lied het ‘n’n '''aanhef''' waarin die persoon bekendgestel word, dikwels in die vorm van ‘n’n '''vergelyking of metafoor'''.

=== '''Vrye vers''' (ook genoem prosavers en praatpoësie) ===

Wanneer ‘n’n gedig nie ‘n’n spesifieke dissipline soos ‘n’n vaste rymskema, versreëllengte of strofebou het nie, word dit vrye vers genoem. Daar kan selfs afgewyk word van die gewone toepassing van hoofletters, leestekens en sinskonstruksie. So ‘n’n gedig moet egter ander bindende elemente bevat, byvoorbeeld herhaling van klanke, woorde, beelde, gedagtes of versreëls.

Hierdie soort gedigte kan maklik vorm mis, en “die wanbegrip dat die vrye vers sommer kan aanbeweeg sonder enige inherente spanning of interne skakels, skep die indruk van verse sonder vormtug. Die vrye vers behoort net deur ‘n’n geoefende digter geskryf te word. Dit is immers, soos Robert Frost opgemerk het, soos om tennis te speel sonder ‘n’n net.” (digter en letterkundige Joan Hambidge).

=== '''Ballade''' ===

'''Gister is 'n’n ver land (ballade vir Mary-May)'''

op 'n’n dag in 1910

hy sing vir haar 'n’n lullaby

en ontmoet toe daar 'n’n jong man

van 'n’n ver en vreemde land.

'n’n Ring met diamante

daar'tdaar’t 'n’n traan oor sy wang gegly

maar hy sing vir haar 'n’n lullaby

Hy koop 'n’n klompie planke ~

Hy bou vir hom 'n’n skuitjie

maar die bootjie moes 'n’n naam hê

Dan droom hy van 'n’n groot skip

en hy neurie weer 'n’n lullaby

het 'n’n sonstraal haar gekry

waar die wind suis soos 'n’n lullaby

Oor die see sweef soms 'n’n droewe stem

soos van 'n’n siel met seer belas.

Party sal sê dis net 'n’n meeu

en hy sing nog steeds 'n’n lullaby

Met ‘n’n ra, ta, ratatata

En die swaai van ‘n’n rooi banier

Met ‘n’n fa, la falalala

En die sang van ‘n’n silwer basuin

Soos die kruin van ‘n’n wilker, gesny van sy stam

Met ‘n’n tra, la, tralalala

En ‘n’n kilte wat kruip oor haar hart

Ek'tEk’t my self gestaal en my perd laat haal,