Wysiging soos op 14:55, 15 Julie 2016 wysig Puvircho (besprekings \| bydraes) Administrateurs 12 935 edits kNo edit summary ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 15:42, 15 Julie 2016 wysig maak ongedaan Naudefj (besprekings \| bydraes) Burokrate, Administrateurs 71 388 edits No edit summary Nuwer wysiging →
Lyn 1: {{skoonmaak}} Hierdie artikel is gebaseer op klas- en kursusaantekeninge saamgestel deur Kruger.<ref>Kruger, E. 2016.Klaskenades: Verrykende idees vir die onderrig van poësie. Ongepubliseerde klasaantekeninge vir Hons. B.Ed-module. Stellenbosch Universiteit.</ref>. == Inleiding == Lyn 35: 1. '''''<u>Estelle</u>''''' het geskryf dat sy graag op ’n glyplank sou wees omdat dit haar laat jonk voel en vryheid ervaar: '''<u>E</u>'''stelle, mag jy '''<u>S</u>'''ewe glyplanke kry '''<u>T</u>'''ot '''<u>E</u>'''lke '''<u>L</u>'''edemaat van jou '''<u>L</u>'''ekker rillings van vryheid '''<u>E</u>'''rvaar Lyn 51: 2. '''''<u>Martie</u>''''' het geskryf dat sy graag Tafelberg sou wou uitklim omdat sy daar vry voel: '''<u>M</u>'''artie, mag jy '''<u>A</u>'''ltyd '''<u>R</u>'''uimte en baie <u>'''T'''</u>yd kry om '''<u>I</u>'''n die hoogtes '''<u>E</u>'''rvarings van vryheid te hê Lyn 67: 3. ’n Mens kan ook dieselfde doen met name van bekende sprokiekarakters om die spot te dryf: Die naam '''<u>''RAPONSIE''</u>''': '''<u>R</u>'''aponsie, Raponsie '''<u>A</u>'''gter jou '''<u>P</u>'''antene-mure '''<u>O</u>''' wee! '''<u>N</u>'''ou waar is die gaatjie in jou borrel? '''<u>S</u>'''ê my, waar? '''<u>I</u>'''n die toring of in ’n boom? '''<u>Ê</u>'''rens, êrens moet ek soek vir die chemiese stroom. Lyn 108: (C. Strand) 2. Tyd, ons goeie fee Lyn 114: verander traan in glimlag. Tikke-tak, tik tak ~~...~~… (M. Langeveld) Lyn 132: Bid vir my ’n blaai want my pen reik nog verder as woord in my mond Lyn 180: 9. Gedagtes in ’n kleipot vasgevang; stommer gepleit en geplet (Digter onbekend) Lyn 310: ’n Samewerkingsgedig: 2 tot 4 mense nodig vir dié digtersdans. Die patroon word herhaal solank as wat die digters wil. • haiku as begin (5 -– 7 – 5 klankgrepe) • word tanka (+ 7 + 7 klankgrepe) Lyn 316: '''Voorbeelde:''' <nowiki>#</nowiki>1 bliksemstrale skiet (estelleke se haiku) Lyn 328: in klakkelose weersin <nowiki>#</nowiki>2 ’n Ystervrou knak (estelleke se haiku) Lyn 581: Speel met woorde en betekenisse. Daar’s ’n grappie in die laaste reël. <u>Rympatroon</u>: aabba Lyn 656: === Pantoen === 12 reëls in 3 strofes met vaste vers- en reëlformaat. Rym is opsioneel. Lyn 844: * aabb paarrym * abab kruisrym * abac gebroke rym Die '''Persiese kwatryn''' is ’n spesifieke digvorm met die volgende eienskappe: Lyn 855: '''Voorbeeld:''' {\| class="wikitable" \|'''Kwatryne''' Agter die skerms, lank reeds gegrimeer Lyn 903: * Die rym van die kwatryn = ‘omarmend’ (rymskema: A-B-B-A). * De reëls van die koeplet rym met mekaar (rymskema: C-C) maar nooit met één van die klanke wat reeds as eindrym in die kwatryn gebruik is nie. * Na die laaste sin van die kwatryn volg ’n stilte, sodanig dat die koeplet die stelling in die kwatryn relativeer. '''Voorbeelde:''' Lyn 944: === Bolandse natuurseënwense === Hierdie kort wense in eenlyn-versvorm is geskep deur estelleke (~~2009-2016~~2009–2016) terwyl sy in die Boland gewoon het. Hier het sy bewus geraak van die gesprek tussen die natuur en haar eie lewe. Sy is geïnspireer deur Ierse wense en die Engels-Ierse digters en filosowe John O’Donohue en David Whyte. Hieronder is wat sy sê oor die proses: Lyn 973: Die volgende kort Facebook-gedigte is geskep deur André Müller (2008) in Stellenbosch. Hier is wat hy daaroor te sê het om jong digters aan te moedig: <u>Hoekom?</u> Want die cliché “Happy B-day!!!” en “Geluk met jou verjaarsdag” voeg nie waarde toe tot die leser of die skrywer se lewens nie. <u>Wat?</u> Dit is verwysings na enige soort gedeelde herinnering, ’n Facebook-foto of ’n verbeelding van die huidige lewe van die ontvanger (gewoontes, uitdagings, die weer of die plek). Dit kan ’n wens wees, ’n eenvoudige rympie, ’n haiku of ’n akrostigon (naamgedig). '''<u>Hoe?</u>''' ’n Goeie begin is “Mag jou dag ...”, maar daar is nie regtig reëls nie. Laat jou herinnering aan die persoon jou lei. <u>Leef poëties:</u> Skryf ’n eerste poging, neem ’n sluk koffie en laat die woorde speel in jou gedagtes. Skep iets kort, iets treffend. Lyn 995: * Geluk! Mag jy sag grys word soos Anakin-Tigger, gereeld boomklim en oopmond staar na die sterre wat flonkerend knipoog al die pad 40 toe:) * ôg, mag jy hang in die lug, gekruis in ’n lotus en blom van geluk! * ôg, waar ons weer sit onder die vallende stuifmeel/blare van die jakarandabome met oorsoet tee -– dáár waar wêrelde se politiek gepraat is, afgewissel met grappe oor hamsters ~~...~~… of nee vroeër: in die gang van Bacchus in ’n gedeelde week... tóé was ons jonk. Nou, met jare wat afmeet en idealisme wat kwyn; werk wat daagliks bewerk word... nóú raak ons ouer, die jare plooi om ons hoofde, op ons lyf ~~...~~… maar mag jy wyser wees en wyser raak elke dag in die jaar wat vorentoe ontplooi -– afgemete wéét hoe om ouer te word, steeds jonk te bly en die lewe te geniet. (Oftewel, geluk ou maat, jy moet lekker verjaar!) * Lekker verjaar -– mag jou geluk sag smelt soos Lindt 99% op die tong. * Geluk; lekker jaar vorentoe! Gryp dit vas soos ’n hokkiestok en pot die jaar met ’n klinkende slag in ’n briljante boog oor die bun se gras. Mag jou jaar so vrugbaar wees soos Ceres in die somer. * Baie geluk; hoop jy het ’n heerlike dag met vars rogbrood en bulgaarse joghurt, vrugte en borrelende vonkelsap. Geniet dit – en lekker jaar vorentoe! Lyn 1 002: * Baie geluk, melkmeisie-juffrou! Hoop al die somme op die swartbord tel vandag op en elke kind bring jou ’n blom en ’n mooi rooi appel! Geniet jou dag! * Geniet jou verjaarsdag: mag dit soos ’n piccolo-D uitstyg bo die orkestrale dan en wanklanke. Oftewel geluk! * ‎... waar jy sit op die stoep met die see, soos ’n wederfee Viljee, salig afgetree, mag die kolliehonde êrens anders loop blaf en tjank en die leerders ver-weg skree; waar jy sit met seesterre (seer stêrre) en oesters vol pêrels op jou stoep met die see en ’n idee wat kom en gaan soos die gety en die waan en saam-saam lag vir die prag van die boepensmaan op dié verjaarsnag wat sag soos ’n kniekombers om jou vou vanaand op dié dag van gouerword (soos die oranje son wat ’n lemoen met die vuis gegryp het en lugtig hang, vredig soos ’n bol wol) waar jy sit op die stoep met die see in elke sintuig en die lug ’n waterverf op ’n klam doek, waar jy sit op die stoep met die see, vir eers tevrede soos ’n seemeeu op die rug van die wind, en teug aan ’n koppie earl grey tee, met laventelpatrone op die koppies, soos die kleur van die lug, waar jy sit op die stoep met die see ~~...~~… (André Müller) Lyn 1 087: (Antjie Krog, 1994) 2. '''Loflied vir Kaap van storms''' Lyn 1 521: ''Sal daar nimmer ’n einde kom … altyd maar weer'' ''die galop … die galop … die galop?”'' Die afgryslike klank – nóg gehuil nóg gelag – Lyn 1 688: == Bronverwysings == {{Verwysings}} [[Kategorie:Digkuns]]

Digvorm: Verskil tussen weergawes