Pous Pius X: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k →‎Opvolging: Link FA is now handled by Wikidata, removed: {{Link FA|fi}} using AWB (10861)
No edit summary
Lyn 6:
|termyn_begin=[[4 Augustus]] [[1903]]
|termyn_einde=[[20 Augustus]] [[1914]]
|voorganger=[[Pous Leo XIII |Leo XIII]]
|opvolger=[[Pous Benedictus XV|Benedictus XV]]
|geboortedatum=[[2 Junie]] [[1835]]
|geboorteplek=[[Riese]], [[Lombardye]]
|sterftedatum=[[20 Augustus]] [[1914]]
|sterfteplek=[[Rome]], [[Italië]]
|ander=Pius
}}
 
Die [[heilige]] '''Pous Pius X''' was die 257ste [[pous]] van die [[Rooms-Katolieke Kerk]] vir 11 jaar en 17 dae, van [[1903]] tot [[1914]]. Hy is bekend weens die instelling van die kindernagmaal en die bestryding van modernistiese dwalinge.
 
== Biografie ==
'''Pous Pius X'''<ref>De Montor, Artaud, Chevalier de. 1911. The Lives and Times of the Popes. The Catholic Publications Society, New York.</ref><ref>Pius X, Saint. (2008). Encyclopædia Britannica. Deluxe Edition. Chicago: Encyclopædia Britannica.</ref> is gebore as Giuseppe Melchiorre Sarto op [[2 Junie]] [[1835]] in [[Riese]], [[Lombardye]]. Hy was ‘n'n seun van Giovanni Battista Sarto en Margarita Sanson, vermoedelik ‘n'n immigrant uit [[Pole]]. Hy het drie broers en ses susters gehad. Hy is gedoop op [[3 Junie]] [[1835]]. Sy familie was baie arm en hy het sy skoolopleiding gesien as ‘n'n groot voorreg. Hy kry ‘n'n beurs vir priesteropleiding en begin sy kerklike loopbaan as priester in Tombolo. Uiteindelik word hy kardinaal-patriarg van Venesië. Op [[4 Augustus]] [[1903]] volg hy [[Pous Leo XIII]] en word gekroon op [[9 Augustus]] [[1903]] deur kardinaal Luigi Macchi. Hy regeer tot sy dood op [[20 Augustus]] [[1914]] en word opgevolg deur [[Pous Benedictus XV]].
Die naam ‘Pius’ beteken 'die vrome'.
 
Lyn 25:
 
==== Loopbaandatums ====
* [[18 September]] [[1858]] – priesterwyding.
* [[10 November]] [[1884]] – biskop van Mantua.
* [[16 November]] [[1884]] – biskopwyding.
* [[12 Junie]] [[1893]] – bevorder tot kardinaal-priester van S. Bernardo alle Terme.
* [[4 Augustus]] [[1903]] – verkies tot pous van Rome
* [[9 Augustus]] [[1903]] – gekroon as pous van Rome.
 
== Pontifikaat ==
Na die dood van [[Pous Leo XIII]] was die verwagting dat die kardinaal-staatssekretaris kardinaal Mariano Rampolla del Tindaro pous sou word. Sy verkiesing is egter geveto deur keiser [[Frans Joseph I van Oostenryk]]. Die rede daarvoor was waarskynlik dat Rampolla dat [[Frankryk]], [[Rusland]] en [[Duitsland]] gesteun het, eerder as [[Oostenryk]] en [[Pole]]. Giussepi Sarto is toe verkies omdat hy as konserwatief ‘n'n teenstelling tot Rampolla was.
 
Die eerste daad van Pius X<ref>Benigni, U. (1911). Pope Pius X. In The Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. Retrieved November 13, 2012 from New Advent: http://www.newadvent.org/cathen/12137a.htm</ref> was om die vetomag van staatshoofde af te skaf en te dreig dat enige kardinaal wat sy veto tot voordeel of in opdrag van ‘n'n wêreldlike mag sou uitbring, geëkskommunikeer sou word. Hy tree streng op teen die modernisme veral in Frankryk, Duitsland en die [[Verenigde Koninkryk]]. In [[1907]] publiseer hy die ensikliek “Pascendi Dominici Gregis” wat die kerk probeer suiwer van die moderniste. Die uitwerking daarvan was problematies. Pius se opvolger [[Pous Benedictus XV]] het die stryd later verswak en die modernisme het herleef onder latere pouse. Pius X bestry ook die fundamentalisme van die verligting, die liberalisme en die [[kommunisme]]. Hy was voorstander van vrywillige liefdadigheid onder leiding van die kerk, eerder as [[sosialisme]] deur die staat. Hy tree ook op teen korrupsie en simonie in die kerk.
Met sy pouslike brief “Tra le sollecitudini” van 1903 probeer hy die Gregoriaanse kerkmusiek te herstel. Een jaar later gee hy die Benediktynse klooster in Solsesmes opdrag om ‘n'n nuwe “Graduale” (gesangboek) op te stel waarin die Gregoriaanse musiek in al sy glorie herstel is.
Op [[5 April]] [[1906]] [[Ekskommunikasie|ekskommunikeer]] Pius die Maria-aanbidders (“Mariavite”) Feliksa Kozlowska en Jan Maria Michal Kowalski. Kozlowska was die eerste vrou wat ooit deur ‘n'n pous geëkskommunikeer is.
Pius X is veral bekend weens die bevordering van die nagmaalgebruik in die [[Rooms-Katolieke Kerk]]. Hy het leeftydsgrens vir nagmaalgebruik van 12 of 14 tot 7 jaar verminder.
Die pous sterf ‘n'n paar weke naas die uitbreek van die [[Eerste Wêreldoorlog]].
 
=== Die kollege van kardinale ===
Lyn 75:
** Teresa Soiron.
* [[1907]] – Magdalen Albrizzi.
* [[1907]] – Clarus van Vienne.
* [[1907]] – Zdislava Berka.
* [[1907]] – Don Giovanni Bosco.
* [[1908]] – Maria Magdalena Postel.
* [[24 Mei]] [[1908]] – Madeline Sophie Barat.
Lyn 84:
* [[1 Desember]] [[1908]] – Jan van Ruysbroeck.
* [[1909]] – Andrew Nam Thung.
* [[1909]] – Agnes De.
* [[11 April]] [[1909]] – [[Johanna van Arkel]] (Jeanne d’Arc).
* [[25 April]] [[1909]] – Jean Eudes.
* [[1 Mei]] [[1909]] - Giuse Nguyen Van Luu.
* [[2 Mei]] [[1909]] – Agatha Lin.
* [[2 Mei]] [[1909]] – Hieronimus Lu.
Lyn 96:
=== Heiligverklarings ===
* [[1904]] – Karel (Charles) van Blois.
* [[11 Desember]] [[1904]] – Gerard Majella.
* [[11 Desember]] [[1904]] – Alessandro Sauli.
* [[1907]] – Adelheid van Schaerbeek
* [[20 Mei]] [[1909]] – Clement Mary Hofbauer.
* [[20 Mei]] [[1909]] - Joseph Oriol.
 
=== Bulle, briewe, ensiklieke en dekrete ===
Lyn 113:
* [[5 April]] [[1906]] – Tribus Circiter – Mistiek priesterskap in [[Pole]].
* [[28 Julie]] [[1906]] – Pieni L’animo – Die katolieke geestelikheid in Italië.
* [[10 Augustus]] [[1906]] – Cravissimo Officii Munere - Die Franse verbond van aanbidding.
* [[6 Januarie]] [[1907]] – Une Fois Encore- Weer skeiding van kerk en staat.
* [[3 Julie]] [[1907]] – Lamentabili Sane – Foute van die moderniste.
Lyn 121:
* [[21 April]] [[1909]] – Communium Rerum – Anselmus van Aosta.
* [[4 Oktober]] [[1909]] – Septimo Iam – Kontroversies onder die minderbroeders.
* [[26 Mei]] [[1910]] – Editae Saepe - Carolus Borromeus.
* [[8 Augustus]] [[1910]] – Quam Singulari – Die heilige kongregasie.
* [[15 Augustus]] [[1910]] – Notre Charge Apostolique – Die sosialistiese leer van “Le Sillon”.
Lyn 133:
Pius X is op [[3 Junie]] [[1951]] salig verklaar deur [[Pous Pius XII]]. Dieselfde pous het Pius X heilig verklaar op [[29 Mei]] [[1954]] veral as teken teen die modernisme. Sy feesdag is op [[21 Augustus]] maar in die tridentynse liturgie op [[3 September]].
 
== Bibliografie ==
* Artaud de Montor, Alexis, Chevalier de. (1911) The lives and times of the popes (vertaal vanaf "Les vies des papes") The Catholic publication Society of America, New York. Heruitgee: Kessinger Publishing. http://www.saint-mike.org/library/ papal_library/default.asp
* Duff, Eamon (2001). ''Saints and Sinners: A History of the Popes'', Yale University Press. ISBN 03000916560-300-09165-6.
* Maxwell-Stuart, P. G. (2002). ''Chronicle of the Popes: The Reign-by-Reign Record of the Papacy from St. Peter to the Present'', Thames & Hudson. ISBN 05000179800-500-01798-0.
 
== Verwysings ==
Lyn 155:
 
== Nota ==
Saamgestel en vertaal uit die [[:nl:Paus Pius X|Nederlandse]], [[:en:Pope Pius X|Engelse]], [[:de: Pius X.|Duitse]] en [[:fr:Pie X|Franse]] wikipediaWikipedia en aangevul uit ander bronne soos aangedui.
 
== Opvolging ==
Lyn 173:
{{Teenpouse}}
 
Basis URL: http[[://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Pius_X:Paus Pius X]]
 
[[Kategorie:Italiaanse pouse|Pius X]]