Wikipedia

Tsaar: Verskil tussen weergawes

Blaai deur geskiedenis
← Ouer wysigingNuwer wysiging →
Content deleted Content added
VisueelWikiteks
paar goed
paar goed
Lyn 14:
 
== Betekenis in Russies ==
[[beeld:TsarPeter nikolaide Grote.jpg|left|thumb|200px180px|[[NikolaasPieter III van Rusland|NikolaasPieter III]], die laaste tsaar en eerste keiser van Rusland.]]
 
In teenstelling met die Latynse woord "imperator" het die Bisantyns-Griekse term "basileus" sowel politieke as Bybelse konnotasies gehad. Dit het aanvanklik iets soos vors beteken, maar het mettertyd koning begin beteken. Nog later het die woord die betekenis van keiser gekry as daar na monarge van dié tyd verwys is, maar Bisantynse bronne het steeds na die Bybelse en antieke konings as "basileus" verwys. Dié woord is altyd as tsaar vertaal in Slawiese vertalings van Griekse geskrifte, en dié dubbele betekenis is dus na [[Kerkslawies]] (en later Russies) oorgedra. Tsaar is dus vir keisers asook vir Bybelse en antieke konings gebruik.
Lyn 20:
Vandag word dit nie meer vir keisers gebruik nie. Dit verwys slegs na plaaslike historiese heersers, Bybelse en antieke konings of konings in feë- en derglike verhale. Die term koning ("korol", король) word gebruik vir veral Wes-Europese konings en buitelandse keisers word gewoonlik "imperator" (император) genoem eerder as "tsaar".
 
=== Grootprinse, tsaars en keisers ===
Die leiers van die ou Kiëf-Roes en Moskowië se titel was grootprins. Nadat grootprins [[Iwan III van Rusland|Iwan III]] Rusland verlos het van die Tartaarse (Mongoolse) Juk, het hy na homself as tsaar begin verwys. Die eerste Russiese leier wat egter amptelik as tsaar gekroon is, was sy kleinseun, [[Iwan IV van Rusland|Iwan IV die Verskriklike]] (1547).
 
In die Weste was daar verwarring oor die vertaling van die woord. Daar is eindelik besluit om dit nie die woord te vertaal nie, nes die titels "sjah" en "sultan". VanweëDie diéRussiese verwarring,senaat asooken omsinode syhet keiserlikein ambisies1721 duidelikdie tetitel maak,"keiser" het(''imperator'') aan [[Pieter I van Rusland|Pieter I die Grote]] homself verklaar tot "imperator" (keiser) in plaas van "tsaar" (1721)toegeken. KeiserDit het tot in 1917, toe [[Nikolaas II van Rusland|Nikolaas II]] geabdikeer het, die amptelike titel van die tsaarsheersers gebly. Die titel tsaar is egter steeds algemeen gebruik en word vandag nog gebruik – in Russies sowel as ander tale.
 
=== Russiese keisers se volle titel ===
Die volle titel van Russiese keisers het begin met ''Ons, deur Gods genade, Keiser en Outokraat van die Hele Rusland . . .'' (Мы, Божию Милостию, Император и Самодержец Всероссийский . . .; ''Mi, Bozjijoe Milostijoe, Imperator i Samodjerzjets Wserossiiski'' . . .) Daarna het ’n ellelange lys gevolg van al sy titels en die gebiede onder sy beheer.
 
In sommige gevalle, wat deur die wet bepaal is, kon die "Afgekorte Keiserlike Titel" gebruik word, wat heelwat minder titels en name bevat het, en in uitsonderlike gevalle die "Kort Keiserlike Titel", met net ’n paar name. In alle gevalle is die titel afgesluit met "ens., ens., ens.")
 
=== Titels in die Russiese keisergesin ===
[[Image:Tsesarevich alexis.jpg|thumb|180px|[[Aleksei Nikolajewitsj, tsarewitsj van Rusland|Tsesarewitsj Aleksei Nikolajewitsj]], 1917.]]
 
*[[Tsarina]] of ''tsaritsa'' (Russies царица) is die titel van ’n [[keiserin]]. Albei vorme word in Engels gebruik, maar ''tsaritsa'' is taamlik onbekend in [[Afrikaans]]. Die amptelike Russiese titel ná Pieter die Grote se veranderings was ''imperatritsa'' (императрица). Dit is gebruik vir vroulike heersers én die vroue van manlike heersers.
*[[Tsesarewitsj]] (цесаревич) (letterlik "seun van die tsaar") was die titel van ’n manlike troonopvolger. Die volle titel was opvolger-tsesarewitsj (''naslednik tsesarewitsj'', наследник цесаревич).
*[[Tsarewitsj]] (царевич) was die titel van die tsaar se ander seuns. Die woord is ook dikwels gebruik in die plek van tsesarewitsj. Seuns wat nie troonopvolgers was nie en húl seuns is amptelik groothertog of grootprins (''weliki knjaz'', великий князь) genoem.
*[[Tsarewitsj|Tsarewna]] (царевна) is gebruik vir ’n dogter of kleindogter van ’n tsaar of tsarina. Die amptelike titel was ''welikaja knjaginja'' (великая княгиня). Dit word vertaal as groothertogin of grootprinses.
*[[Tsesarewitsj|Tsesarewna]] (цесаревна) was die titel van ’n tsesarewitsj se vrou.
 
==Sien ook==
* [[Lys van tsaars van Rusland]]
* [[Keiser van die Hele Rusland]]
 
== Bronne en verwysings ==
Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/wiki/Tsaar"