NG gemeente Greykerk: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Twee klein grammatikale foute gekorrigeer. |
No edit summary |
||
Lyn 1:
[[Beeld:NG gemeente Greykerk Balfour 2008.jpg|duimnael|regs|260px|Die Greykerk wat in 1941 opgerig is. Die argitekte was Siemerink en Brinkman.<ref>[http://www.artefacts.co.za/main/Buildings/bldgframes.php?bldgid=8719&archid=1534 Artefacts.co.za]</ref>
[[Beeld:Ou Greykerk.jpg|duimnael|regs|285px|Die ou Greykerk, ingewy in 1862.]]
[[Beeld:Greykerk Ciskei.jpg|duimnael|links|300px|Die Greykerk was naby die dorpie [[Balfour, Oos-Kaap]], maar het ook die hele destydse distrik Stockenström ingesluit, waarvan 'n groot gedeelte later deel van die voormalige tuisland [[Ciskei]] geword het. Greykerk is in 1983 by [[Fort Beaufort]] se NG gemeente ingelyf.]]
Die '''NG gemeente Greykerk''' was die 86ste oudste gemeente van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] en het die dorpies [[Seymour, Oos-Kaap|Seymour]] (jare lank deel van die voormalige tuisland [[Ciskei]]) en [[Balfour, Oos-Kaap|Balfour]], 14 km daarvandaan in die Oos-Kaap, omsluit.
== Agtergrond ==
[[Beeld:Ds SS Weyers.jpg|duimnael|regs|160px|Ds. Stephanus Salomon Weyers was leraar van die Greykerk van 1938 tot 1942 en voor dit van 1935 af leraar van die [[NG gemeente Venterstad]], eweneens in die Oos-Kaap.]]
Lyn 25:
[[Beeld:Ds PA de Wet.jpg|duimnael|regs|160px|Ds. Petrus Arnoldus de Wet was leraar van die Greykerk van 1942 tot 1947 en weer van 1960 tot 1962.]]
Nadat die Britse regering van die Kaap dit reggekry het om die Xhosa-hoofman Macomo uit sy woongebied in die vrugbare valleie van die [[Katrivier]] en sy bolope te verdryf, het kaptein (later sir) [[Andries Stockenström]], destyds kommissaris-generaal van die oostelike distrikte van die [[Kaapkolonie]], op die gedagte gekom om hierdie ontruimde distrikte aan kleurlinge uit die sendingstasies Theopolis en Bethelsdorp te gee. Dit was die oorsprong van die geskiedkundige Katriviernedersettings wat as buffer tussen die blanke grensbewoners en die [[Xhosas]] moes dien en wat in 1844 as distrik die naam van sy stigter, Stockenström, ontvang het.
In 1830 is eerw. William Ritchie van die [[Londense Sendinggenootskap]] se Tjumie-sendingstasie deur die regering aangestel om in die nedersetting te arbei en enkele jare later het sy werkkring 'n gemeente van die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]], die latere [[NG gemeente Stockenström]], geword. Dit het egter tot 1848 Balfour geheet, na die woonplek van die leraar.
== Blanke nedersetting ==
In die [[Agtste Grensoorlog]] (1850
== Afstigting ==
'n Komitee wat die saak moes behartig, het in dieselfde jaar 'n memorie voor die Ring gelê met die versoek om 'n afsonderlike gemeente uit te maak, maar gee as enigste motief aan dat die bestaande kerkgebou te klein was. Die Ring het dit nie as voldoende rede vir afstigting beskou nie, maar die saak is verder ondersoek en in 1862 is daar toe uit Stockenström 'n gemeente vir die blankes gestig, sover bekend die eerste en enigste maal dat blankes uit 'n oorwegend bruin kerk afgestig het.
Eers is besluit om die kerk wat reeds in Julie 1862 ingewy is en wat dekades lank nog as kerksaal sou dien, "Sir George's Dutch Reformed Church" te noem, maar later is dié naam deur "Greykerk" vervang, albei ter ere van die gewilde Kaapse goewerneur sir [[George Grey]], wat die kerkplaas aan die gemeente geskenk het.
== Eerste eie leraar ==
'n Volle 50 jaar lank is die gemeente as konsulentsgemeente deur die leraars van Stockenström bedien. Eers in 1912 is ds. Tobias Izaak van Wyk tot eerste eie leraar van Greykerk bevestig en hy is opgevolg deur di. H.P. van Straten (1928
; Ds. P.A. de Wet
Petrus Arnoldus De Wet ([[6 Junie]] [[1903]]
== Inlywing ==
Soos die geval met die amper al die ander gemeentes in die Oos-Kaapse grensgebied wat deels of heeltemal binne die latere tuislande van [[Ciskei]] en [[Transkei]] geval het, het Greykerk ophou bestaan en is dit op [[11 Desember]] [[1983]] by die [[NG gemeente Fort Beaufort]] [[Lys van ingelyfde NG gemeentes|ingelyf]]. Dieselfde lot het die NG gemeentes [[NG gemeente Pondoland|Pondoland]] (ingelyf by [[NG gemeente Kokstad]]), [[NG gemeente Du Plessis|Du Plessis]] (ingelyf by [[NG gemeente Indwe|Indwe]]), [[NG gemeente Komga|Komga]] (ingelyf by [[NG gemeente Stutterheim|Stutterheim]]), [[NG gemeente Alice|Alice]] (ook ingelyf by [[NG gemeente Fort Beaufort|Fort Beaufort]]) en [[NG gemeente Peddie|Peddie]] (ingelyf by [[NG gemeente King William's Town|King William's Town]]) getref.
Die omgewing om Blinkwater, Buxton, Hertzog, Balfour, Katberg en Seymour was ’n vooruitstrewende landbougebied gedurende die 1940's tot 1960's. Boere het veral met lemoene en tabak geboer. Daar was selfs twee groot sitruspakhuise in die omgewing en heelwat van die sitrusproduksie is daarvandaan uitgevoer. Hierdie gebied het buite die stamgrond van die destydse Ciskei geval. Gedurende die 1970's het die owerheid van Ciskei, toe nog nie "onafhanklik" nie, aanspraak op gebiede binne die gemeentegrense gemaak. So is dit vroeg in die 1980's by Ciskei, wat in 1981 "onafhanklik" geword het, ingelyf. Die wit boere en hul gesinne moes die gebied verlaat en die Greykerk het ontbind. Die Suid-Afrikaanse regering het die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk|NG Kerk]] vir die verlies van die Greykerk-eiendom vergoed. ’n Gedeelte van die geld is gebruik om akkommodasie vir van die Greykerk-lidmate in Huis Corrie Dreyer-ouetehuis op [[Adelaide, Oos-Kaap|Adelaide]] te bou. Die res van die geld is belê sodat die lidmate verder finansieel ondersteun kon word.
== Nagevolge van Sinodebesluit van 1857 ==
Die NG Sinode van Oos-Kaapland skryf die Kaapse Sinode van 1857 het besluit – "vanweë die swakheid van sommige" – na aanleiding van die blanke lidmate van [[NG gemeente Stockenström|Stockenström]] se beswaar, dat gemeentes wat uit die heidene opgerig word hulle Christelike voorregte in 'n afsonderlike gebou of gestig kon geniet. "Dit is uiters belangrik om raak te sien dat hierdie geen prinsipiële besluit tot afsonderlike kerkvorming was nie. Immers begin die besluit met die uitspraak: 'De Synode beschouwt het
wenschelijk en schriftmatig, dat onze ledematen uit die Heidenen in onze bestaande gemeenten opgenomen en ingelijfd worden, overal waar zulks geschieden kan.' Veel eerder moet dit as 'n ordereëling gesien word, beskou as in die beste belang van 'de bevordering van de saak van Christus onder de Heidenen'. Ongelukkig het hierdie besluit tog die weg tot afsonderlike kerkontwikkeling gebaan." En verderaan: "Die verdere (ongelukkige) verloop van die geskiedenis is bekend: in 1881 word die NG Sendingkerk gestig, in 1910 die (swart) NG Kerk in Afrika, en in 1968 die (Indiër) Reformed Church in Africa."
== Enkele leraars ==
* Tobias Izaak van Wyk,
* Hendrik Petrus van Straten,
* Stephanus Salomon Weyers,
* Petrus Arnoldus de Wet,
* Gideon Nel,
* Joachim Petrus Nicolaas Prinsloo,
* Christoffel Frans Snyders le Roux, [[24 Februarie]] [[1968]]
* Isak Marthinus Stephanus Joubert,
* André Johan de Villiers,
== Sien ook ==
* [[Lys van ingelyfde NG gemeentes]]
== Bronne ==
* {{af}} [http://www.ngkok.co.za/Artikels/OosKaapseVerhaal_VerliesenHerstel_Kerkverand_HansieSchutte.pdf Verhaal van die Sinode van Oos-Kaapland].
* {{af}} [[Phil Olivier|Olivier, ds. P.L.]] (samesteller), 1952. ''[[Ons gemeentelike feesalbum]]''. Kaapstad en Pretoria: N.G. Kerk-uitgewers.
* {{en}} Raper, P.E., 1987. ''Dictionary of South African Place Names''. Johannesburg: Lowry Publishers.
== Eksterne skakels ==
* [http://www.ngkerk.org.za/AS/diversiteitsforumargieflees.asp?id=25 Ben du Toit oor onder meer die oorsprong van kerkapartheid].
* [http://www.genza.org.za/bonus/main.php?g2_itemId=2973&&g2_GALLERYSID=f7a63821f5d0a807c3721d146a2662d4 Die kerkgebou soos hy gelyk het in 2008.]
* [http://www.artefacts.co.za/main/Buildings/image_slide.php?type=1&bldgid=533&rank=5 Die kerkgebou, ou kerkgebou en pastorie op artefacts.co.za]
* [http://books.google.co.za/books/about/Greykerk_1863_1963.html?id=afAkcgAACAAJ&redir_esc=y Besonderhede oor 'n gedenkboek oor die gemeente op Google Books]
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
{{DEFAULTSORT:Greykerk, NG gemeente}}
[[Kategorie:Oos-Kaap]]
[[Kategorie:Nederduitse Gereformeerde Kerk in Suid-Afrika]]
|