Suid-Afrikaanse Buro vir Rasse-aangeleenthede: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
kNo edit summary
k Datums, replaced: <br> → <br /> (3), January → Januarie using AWB
Lyn 1:
{{Inligtingskas Maatskappy
|naam = Suid-Afrikaanse Buro vir Rasse-aangeleenthede <br /><small>South African Bureau of Racial Affairs</small>
|kenteken = [[Beeld:Sabralogo.jpg|175px]]
|tipe = Dinkskrum
Lyn 29:
|internasionaal =
}}
Die '''Suid-Afrikaanse Buro vir Rasse-aangeleenthede''' ([[Engels]]: ''South African Bureau of Racial Affairs''), kortweg '''SABRA''', was 'n Afrikaanse [[Suid-Afrika|Suid-Afrikaanse]]anse dinkskrum wat die [[Apartheid|apartheidswetgewingapartheid]]swetgewing van die [[Nasionale Party]] bestudeer het vanuit die vryheid- en onafhanklikheidsstrewe onder Afrikaners. SABRA het 'n sleutelrol gespeel in die ontwikkeling van apartheid, maar was ook 'n van die eerste invloedryke Afrikaner-organisasies wat gedink het dat die [[apartheid]]sbeleid nie langer uitvoerbaar was. Vanaf begin jare 80 het SABRA vir die behoud van Afrikaner selfbeskikking gepleit. Dit moes bereik word met die stigting van 'n Volkstaat en die afskaffing van apartheid.
 
SABRA het in 2002 met die Afrikaner Vryheidstigting en die Afrikaner Volkswag saamgesmelt en het as die ''Vereniging vir Ekonomie, Politiek, Omgewing en Geskiedenis'' (EPOG) 'n filiaal van die Orania Beweging geword.
 
== Geskiedenis ==
Al vanaf die begin in 1948 was SABRA baie invloedryk in regeringskringe. Later sou 'n breuk plaasvind tussen die regering en SABRA. Dit het veral gebeur op basis van die SABRA se ondersoeke en die bybehorende publikasies. Tydens SABRA se bestaan is 'n vaste roete ontwikkel, waarin voorstelle van SABRA dikwels as regeringsbeleid geëindig het. SABRA het gewoonlik begin met navorsing, waarna die resultate is goedgekeur deur SABRA se akademiese lede. Vervolgens is die voorstelle bespreek in die geheime [[ Afrikaner-Broederbond]]. Belangrike Afrikaners uit alle sektore van die samelewing (onderwys, ekonomie, weermag, regering, ens.) was deel van die Afrikaner-Broederbond. Nadat voorstelle in die Broederbond bespreek is, is 'n weergawe van dié voorstelle deur die parlement geloods.
 
SABRA het in sy bestaan drie groot voorstelle gedoen en uiteindelik is ál drie onderwerpe geëindig as formele regeringsbeleid. Dié voorstelle was:
Lyn 48:
| ±1956 – 1974
| Tuislande vir swart Suid-Afrikaners
| Wet op die Bevordering van Bantoe-selfbestuur (wet 46 van 1959) <br />
Wet op Burgerskap van die Nasionale State (wet 26 van 1970)
|-
| 1981 – 2002
| Die ontwikkeling van 'n Volkstaat
| [[Akkoord oor Afrikaner-selfbeskikking]] (1994) <br /> Grondwet van Suid-Afrika, artikel 235 (1996)
|}
 
Lyn 61:
In die beginjare was SABRA voorstander van die behoud van die kleurlingverteenwoordiging in die blanke parlement en van die verleen van bepaal regte aan swart mense in die stede.<ref name="refdag">{{nl}}[http://www.digibron.nl/search/detail/012e9ab3d48b09a9e3e8423b/zuidafrikaanse-regering-zet-subsidie-aan-sabra-stop Zuid-Afrikaanse regering zet subsidie aan SABRA stop], Reformatorisch Dagblad, 7 Julie 1983, besoek op 12 Julie 2016.</ref> SABRA het onder sy eerste direkteure 'n verligte karakter gehad, onder meer onder die voorsitterskap van Hendrik Thom.
 
Die voorstel om die swart stedelike bevolking enige politieke regte te gee, het ontstaan as antwoord op ontwikkelings in die jare 40. Swart Suid-Afrikaners het hulself destyds verenig in vakbonde en daarmee groot ekonomiese en politieke invloed gekry - wat in die oë van SABRA die welvaart en die voortbestaan van [[blanke Suid-Afrikaners]] bedreig het. Met sy voorstel om enige politieke regte aan die swart stedelike bevolking te gee, het gehoop SABRA dat dié swart stedelinge hul ekonomiese invloed nie sou aanwend om politieke wense af te dwing nie. Om dié magsposisie op die langtermyn te behou, het SABRA voorgestel om die Suid-Afrikaanse samelewing op te deel op allerlei gebiede, met name langs ekonomiese, politieke, territoriale, sosiale, kulturele en opvoedkundige lyne.
 
SABRA het goeie informele kontakte met die Broederbond en die [[Nederduitse Gereformeerde Kerk]] gehad. Die doel van SABRA was om die apartheidsbeleid te voorsien van wetenskaplike gronde. SABRA het in die 1950s met hul voorstelle groot invloed op die politieke ontwikkelings in Suid-Afrika gehad. So was belangrike lede van SABRA verteenwoordig in die [[Tomlinson-verslag|Kommissie-Tomlinson]], wat die ontwikkeling van tuislande binne die [[Unie van Suid-Afrika]] aanbeveel het. In 1957 het SABRA verklaar dat hulle die Afrikaner volk as 'n 'inheemse blank nasie' beskou het wat saam met die nie-blank bevolking 'n manier sou vind om saam in die 'gemeenskaplike vaderland' te leef.<ref name="Mandela" />
Lyn 83:
Hierdie bevindings het gelei tot die skeiding tussen die Afrikaner Broederbond en die Nasionale Party enersyds en SABRA andersyds. So het blanke en swart owerhede hul finansiële steun aan SABRA ingetrek en daarna ook baie private finansiers. So het die Departement van Onderwys onder leiding van ou-SABRA-voorsitter Gerrit Viljoen al R70 000 onttrek.<ref name="refdag" /> 'n Uitsondering op die onttrekkings was die mynbesigheid Gencor (tans BHP Billiton). Ook moes [[Carel Boshoff]] sy voorsitterskap van die Afrikaner Broederbond neerlê. Befondsing van SABRA is daarna weens politieke redes oorgeneem deur die [[Konserwatiewe Party]], wat daarmee geprobeer het die Nasionale Party verder uiteen te dryf. Hierdie befondsing het egter nie beteken dat SABRA die politieke lyn van die Konserwatiewe Party onderbou het. Dit sou nog tot 1993 vat voordat die Konserwatiewe Party ('n andere weergawe van) die volkstaatkonsep van SABRA sou steun.
 
Onder leiding van Carel Boshoff het SABRA die uitgangspunt ontwikkel dat die selfbeskikkingsreg van Afrikaners en selfbestuur nie vol te hou was op die manier waarop die NP-regering dit (met apartheid) geprobeer het. In die oë van SABRA was swart meerderheidsregering onvermydelik en bowendien het SABRA die deur die regering gevoerde apartheidsbeleid moreel onregverdig gevind:{{Cquote|Die morele regverdigbaarheid van afsonderlike ontwikkeling het in die gedrang gekom toe dit ná 1968 nie meer met oorgawe toegepas is nie. Dit het die indruk laat ontstaan dat die blanke minderheid die swart meerderheid wil onderdruk.|SABRA (1986)<ref>{{af}} Suid-Afrikaanse Buro vir Rasse-aangeleenthede (1986). Van Skeiding tot Integrasie. SABRA: Pretoria. (blz. 103)</ref>}}Vanaf die begin van die 1980s het SABRA nie langer die blanke samelewing in sy ondersoeke sentraal gestel nie, maar Afrikaners as kulturele minderheid. 'n Andere belangrike nuwe aanname van SABRA was dat selfbeskikking, demokrasie en menseregte geen teenstrydige idees was nie. Dit het veroorsaak dat SABRA die apartheidsbeleid kon los as enigste oplossing om die selfbeskikkingsreg en selfbestuur van Afrikaners te behoud:{{Cquote|'n Beleid om hierdie samelewing vandag te probeer ontstrengel en elke swart volk sy eie land te vestig totdat daar 'n blanke of Afrikanerland oorbly, is nie 'n lewensvatbare beleid nie. [...] Afrikaners moet daarvan oortuig word dat hulle eie staat, apart van die Republiek van Suid-Afrika, lewensnoodsaaklik is en dat hulle 'n toekomstige goedgesinde owerheid in daardie rigting moet sterk.|SABRA (1989)<ref>{{af}} Suid-Afrikaanse Buro vir Rasse-aangeleenthede (1989). Die Volkstaat as Afrikanerbestemming. SABRA: Pretoria. (blz. 90)</ref>}}Die plan vir 'n Volkstaat, wat 'n tuisland vir Afrikaners (in plaas van vir Swart Afrikaners) moes wees, het al sedert 1966 by SABRA rondgegaan, maar was nooit volledig uitgewerk nie. Na 1983 is dié konsep wel uitgewerk, onder meer deur SABRA-navorser Chris Jooste. Die plan van SABRA vir 'n Volkstaat het die gebiede van die oorspronklike [[Boererepubliek|Boerenrepublieken]] in die [[Zuid-Afrikaansche Republiek|Transvaal]] en die [[Oranje-Vrystaat]] uitgesluit. Dié gebiede het die ekonomiese hartland van Suid-Afrika met baie natuurlike hulpbronne omvat. In plaas daarvan het SABRA op 'n ekonomies onderontwikkelde gebied in die Noordwest-Kaap gefokus wat 'n halfwoestyn is.{{sfn|Schonteich|Boshoff|2003|p=44}} Dié woestynstaat sou as gevolg van sy onherbergsaamheid nie gevrees of verlang word deur die Suid-Afrikaanse regering.<ref name="Christopher2002">{{en}}{{Cite book|last=Christopher|first=A.J.|title=Atlas of Changing South Africa|url=http://books.google.com/books?id=CdOFAgAAQBAJ&pg=PA101|date=4 JanuaryJanuarie 2002|publisher=Routledge|isbn=978-1-134-61674-9|page=101}}</ref> Selfs voorstanders van die idee het erken dat hierdie model beduidende ekonomiese offers van Afrikaners, wat na die volkstaat sou skuif, sou vra.{{sfn|Schonteich|Boshoff|2003|p=44}} Dié model is op die beginsel van eie arbeid gebaseer, wat vereis dat al die werk in die volkstaat deur sy eie burgers gedoen word, insluitend die ploeg van velde, vullisverwydering en tuinmaak: werk wat in die res van Suid-Afrika gewoonlik nie deur Afrikaners gedoen word nie.{{sfn|Schonteich|Boshoff|2003|p=45}}
 
Volgens SABRA kan Afrikaners net die meerderheid in 'n gebied wees as Afrikaners hul eie arbeid gaan doen (en dus stop met die uitbuiting van swart Suid-Afrikaners as goedkoop arbeiders). Met so'n meerderheid sou Afrikaners op demokratiese wyse in staat wees om beheer oor hul eie instellings te hê, en dus de facto 'n sekere mate van selfbestuur te kry.
Lyn 140:
=== Boeke ===
* {{en}}{{aut|Schonteich, M.}} & {{aut|Boshoff, H.}} (2003). ''[https://web.archive.org/web/20140106034410/http://www.issafrica.org/Pubs/Monographs/No81/Chap3.pdf `Volk` Faith and Fatherland. The Security Threat Posed by the White Right]'' Pretoria: Institute for Security Studies.<small>besoek op 2 Junie 2015.</small>
* {{af}}{{aut|Boshoff, C.W.H.}} (2012). "Suid-Afrikaanse Buro vir Rasse-aangeleenthede", in ''Dis nou ek: 'n outobiografie'', Pretoria: LAPA Uitgewers (p. &nbsp;245–264).
* Afrikaanse Kultuuralmanak. Aucklandpark: [[Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge]], 1980. ISBN 0-620-04543-4
* Lazar, John: The role of the South African Bureau of Racial Affairs (SABRA) in the formulation of Apartheid ideology, 1948–1961. www.sas-space.sas.ac.uk