Nikolaas II van Rusland: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Uitgebrei, nog besig |
Uitgebrei, nog besig |
||
Lyn 218:
Die Doema het steeds ’n beroep gedoen om politieke hervormings, en politieke onrus het deur die oorlog voortgeduur. Nikolaas was afgesny van die openbare mening en het nie besef hoe sake agteruitgaan nie. Met Nikolaas aan die front is binnelandse sake en beheer oor die hoofstad in die hande van keiserin Alexandra gelaat. Aleksandra se verhouding met Raspoetin en haar Duitse agtergrond het die gesag van die dinastie egter skade berokken. Nikolaas is verskeie kere oor Raspoetin se skadelike invloed gewaarsku, maar het niks daaraan gedoen nie. Gerugte oor en beskuldigings teen Aleksandra en Raspoetin was volop; Aleksandra is selfs daarvan beskuldig dat sy verraadagtige simpatie met Duitsland het. Woede oor Nikolaas se gebrek aan optrede en die groot skade wat Raspoetin se invloed aan Rusland se oorlogspogings en aan die monargie aanrig, het eindelik gelei tot Raspoetin se moord deur ’n groep adellikes onder leiding van prins [[Feliks Joesoepof]] en [[Groothertog Dmitri Pawlowitsj van Rusland|groothertog Dmitri Pawlowitsj]], ’n neef van die tsaar, vroeg die oggend van {{OuVormDatum|30 Desember|1916|17 Desember}}.
===Ineenstorting===
Die gebrek aan voorraad en toenemende swaarkry het groot stakings en rebellies tot gevolg gehad. Met Nikolaas aan die front was daar geen gesag nie en die hoofstad is deur stakers en muitende dienspligsoldate oorgeneem. Ondanks pogings van die Britse ambassadeur, sir George Buchanan, om die tsaar te waarsku dat hy konstitusionele hervormings sal moet instel om ’n rewolusie te keer, het Nikolaas by die leërhoofkwartier 600 km van Sint Petersburg af gebly en die hoofstad kwesbaar gelos vir intriges en opstande.<ref name="tames52">[[#Tames|Tames]], p. 52</ref>
Teen vroeg in 1917 was Rusland op die punt van algehele ineenstorting. Diensplig het 15 miljoen mans van plase weggeneem en kospryse het die hoogte ingeskiet. ’n Eier het vier keer soveel gekos as in 1914, en botter vyf keer soveel. Die strawwe winter het die spoorweë, wat toegegooi is met die vervoer van noodvoorraad, ’n finale knou toegedien.<ref name="tames52" /> Rusland het die oorlog met 20 000 [[Lokomotief|lokomotiewe]] begin; teen 1917 was daar net 9 000 oor. Die treintrokke het afgeneem van ’n halfmiljoen tot 170 000. In Petrograd was daar feitlik geen teken van meel en brandstof nie.<ref name="tames52" /> Nikolaas het in die oorlog ’n drankverbod ingestel om patriotisme en produktiwiteit te verhoog, maar dit het ook gelei tot ’n verlies aan inkomste uit drankbelasting.<ref name="autogenerated2">[[#Warth|Warth]], p. 199</ref>
[[Beeld:Nikolaus II. (Russland).jpg|thumb|200px|Een van die laaste foto's van die tsaar, by [[Tsarskoje Selo]] ná sy abdikasie.]]
Op 23 Februarie 1917 het ’n kombinasie van besonderse koue weer en kwaai kostekorte in Petrograd daartoe gelei dat mense winkelvensters begin breek het om brood en ander noodsaaklikhede in die hande te kry. Rooi baniere het in die strate verskyn en die skares het gedreunsing: Weg met die Duitserin! Weg met [[Aleksander Protopopof|Protopopof]]! Weg met die oorlog! Weg met die tsaar!"<ref name="tames52" />
Die polisie het van die dakke af op mense begin losbrand, en dit het die oproer vererger. Die soldate in die hoofstad was nie gemotiveer nie en hul offisiere het geen rede gehad om lojaal teenoor die regering te wees nie. Hulle was kwaad en vol rewolusionêre drif, en het hulle aan die kant van die burgerlikes geskaar.<ref name="tames53">[[#Tames|Tames]], p. 53</ref>
Die tsaar se kabinet het hom gesmeek om na Petrograd terug te keer en het aangebied om dadelik te bedank. Honderde kilometers van daar het die tsaar, met waninligting van die minister van binnelandse sake, Aleksander Protopopof, dat die situasie onder beheer was, opdrag gegee dat streng teen die betogers opgetree word. Die beste deel van die weermag is in Pole en Galisië uitgewis en 170 000 rekrute – seuns van die platteland en ouer mans uit Petrograd se werkersklasbuurte – moes die fort in die hoofstad hou onder die bevel van gewonde en verlamde offisiere wat van die front teruggekeer het en kadette van die militêre akademies. Baie eenhede het weens ’n gebrek aan wapens en offisiere nooit eens formele opleiding gehad nie.<ref name="tames53" />
Generaal Chabalof het op die oggend van Sondag 11 Maart 1917 probeer om die tsaar se opdrag te begin uitvoer. Ondanks groot plakkate wat mense gewaarsku het om uit die strate te bly, het groot skares saamgedrom. Hulle het net uitmekaargegaan nadat sowat 200 doodgeskiet is. Nikolas het hierop versterkings na die hoofstad gestuur en die Doema ontbind.<ref name="tames53" /> Dit was te laat.
Op 12 Maart het verskeie regimente begin muit, onder meer die legendariese Preobrazjenski-regiment wat deur [[Pieter die Grote]] gestig is. Die arsenaal is geplunder, en die ministerie van binnelandse sake, militêre regeringsgebou, polisiehoofkwartier, howe en talle ander polisiegeboue is aan die brand gesteek. Teen die middag was die [[Fort van Petrus en Paulus]], mat sy swaar geskut, in die hande van die oproermakers. Teen die aand het 60 000 soldate by die rewolusie aangesluit.<ref name="tames53" />
Lede van die Doema en die Petrogradse [[sowjet]] het ’n tussentydse regering gevorm om die orde te probeer herstel. Hulle het geëis dat Nikolaas II abdikeer. Die tsaar kon nie eintlik weier nie – sy generaals het saamgestem, hy het geen lojale soldate gehad nie, sy gesin was in die hande van die tussentydse regering en hy was bang ’n burgeroorlog breek uit en open die deure vir Duitse verowering.
====Abdikasie====
Ná die [[Februarie-rewolusie]] het Nikolaas eindelik geabdikeer: eers ten gunste van sy seun, Aleksei, maar ’n paar uur later het hy op advies van dokters ook namens Aleksei bedank. Hy het sy broer, [[Groothertog Michail Aleksandrowitsj van Rusland|groothertog Michail]], as nuwe tsaar aangewys.
Groothertog Michail wou nie die troon aanvaar nie tensy die volk toegelaat is om deur ’n grondwetlike vergadering te stem vir óf die voortsetting van die monargie óf ’n republiek, iets wat nooit gebeur het nie. Nikolaas II se abdikasie en die uitbreek van die Bolsjewistiese rewolusie het ’n einde gebring aan 300 jaar van Romanof-tsaars. Die val van die outokratiese keiserryk het liberale en sosialiste in Brittanje en Frankryk verheug. Die [[VSA]] was die eerste land wat die tussentydse regering erken het. In Rusland is die nuus van die tsaar se abdikasie met gemengde gevoelens begroet: vreugde, verligting, vrees, woede en verwarring.<ref>[[#Tames|Tames]], p. 55</ref>
Dit is debatteerbaar of Nikolaas se gedwonge abdikasie regtig wettig was en of hy die reg gehad het om namens sy seun te abdikeer; hy was immers ná sy eie abdikasie eintlik ’n onderdaan van Aleksei en net groothertog Michail, as die aangewese regent, het die reg gehad om die opvolging te verander. Sommige historici glo Nikolaas het tot met sy dood tsaar gebly, al was dit net in teorie.
== Dood ==
| |||