Vaste stof: Verskil tussen weergawes

[[Lêer:Solid.png|duimnael|280px|Diagram wat wys hoe molekules in 'n vastestofvaste stof gerangskik is.]]

'n '''VastestofVaste stof''' is 'n [[fases van materie|fase]] van [[materie]] wat gekenmerk word deur weerstand tot [[vervorming]] en veranderinge in [[volume]].

In die fisika word daar na vastestowwevaste stowwe verwys as een van die drie basiese vorme waarin materie kan voorkom. ’n VastestofVaste stof omvorm van een van die twee ander vorme wanneer die energie van die atome verminder en dié atome ’n relatief geordende, rigiede driedimensionele struktuur aanneem. Molekules kan dus nie vryelik beweeg nie.

’n Mens kom vastestowwevaste stowwe gereeld in die alledaagse lewe teë. Voorbeelde van vastestowwevaste stowwe is ys, hout, plastiek en so meer. [[Lêer:Icecube.jpg|duimnael|280px|Water in vaste vorm.]]

Die hoeveelheid hitte-energie wat benodig word om materie van ’n vastestofvaste stof na ’n vloeistof te verander en ’n vloeistof na ’n gas neem skerp toe. Dit word transformasiehitte genoem.

Streng gesproke, is dit nie akkuraat om van materie as vastestofvaste stof, vloeistof of gas te verwys nie, omdat die meeste in toestande van hitte of druk van vorm kan verander.

Yster is ’n goeie voorbeeld: Ons noem dit ’n vastestofvaste stof, maar dit kan van vorm verander en ’n vloeistof word teen ’n temperatuur van 1 535 grade Celcius – ’n baie hoë hitte dus.

Dieselfde kan van koolstofdioksied gesê word: Hoewel dit ’n gas is, kan dit in ’n vastestofvaste stof omvorm word: die koelmiddel droë-ys. Dié koolstofdioksied – gewoonlik in blokvorm – verander by ’n temperatuur van 78,5 grade C in ’n gas.

Dit maak sin dat die smeltpunt van enige vastestofvaste stof dieselfde as die vriespunt van sy vloeistofvorm is.

== Eienskappe van vastestowwevaste stowwe ==

Op 'n mikroskopiese skaal het 'n vastestofvaste stof die volgende eienskappe:

* Die [[atoom|atome]] of [[molekule]] wat die vastestofvaste stof uitmaak, is dig naby mekaar gepak.

* Die elemente waaruit dit bestaan het vaste [[ligging]]s in [[ruimte]] relatief tot mekaar. Dit verduidelik dan ook 'n vastestofvaste stof se styfheid.

* Omdat enige vastestofvaste stof 'n mate van [[termiese energie]] bevat, vibreer die atome daarvan. Hierdie beweging is egter baie klein en vinnig en kan nie onder normale toestande waargeneem word nie.

Dié eienskappe van ’n vastestofvaste stof onderskei hom dus van vloeistowwe en gasse.

’n VastestofVaste stof verskil natuurlik ook van ander vastestowwevaste stowwe wat molekulêre struktuur betref, vandaar verskille soos smeltpunte en massa. Die ligste vastestof-element onder normale toestande is litium (Li), ’n sagte, silwerwit alkaliese metaal wat hoogs reaktief en ontvlambaar is. Dit word gewoonlik in minerale-olie geberg.

Die ligste vastestofvaste stof aan die mens bekend is mensgemaak en word [[aerogel]] genoem. Die ligste aerogel wat al vervaardig is het 'n digtheid van 1,9 [[milligram|mg]]/cm³ of 1,9 [[kilogram|kg]]/m³ (1/530 minder dig as water).

Die vertakking van [[fisika]] wat te doen het met vastestowwevaste stowwe word '''[[vastetoestandfisika]]''' genoem en is 'n soort [[gekondenseerde materie-fisika]]. [[Materiaalkunde]] bemoei homself hoofsaaklik met die eienskappe van vastestowwevaste stowwe soos die sterkte en [[fases van materie|fase-veranderinge]]. Dit oorvleuel baie met vastetoestandfisika. [[Vastetoestandchemie]] oorvleuel op sy beurt ook met beide van hierdie vakgebiede, maar bemoei hom hoofsaaklik met die sintese van nuwe materiale.

Vastetoestandfisika bestudeer die fisiese hoedanighede van vastestowwevaste stowwe, insluitend magnetisme, ligvoorsiening, meganiese sterkte, elektrisiteit en hitte. Van die ontdekkings wat daaruit voortgevloei het, sluit in die ontwikkeling van transistors, lasers en sonbatterye.