Seks: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Uitgebrei, nog besig |
Uitgebrei, nog besig |
||
Lyn 1:
:''Hierdie artikel handel oor geslagsomgang. Vir die Afrikaanse musiekgroep, sien [[Die Seks]].''
[[Lêer:Wiki-cowgirl.png|duimnael|230px|Heteroseksuele seks.]]
[[Lêer:Wiki-anal missionary.png|duimnael|230px|Homoseksuele seks tussen twee mans.]]
[[Lêer:Wiki-tribadism.png|duimnael|230px|Homoseksuele seks tussen twee vroue.]]
Die term '''seks''' (afgelei van die [[Latyn|Latynse]] ''sexus'' "geslag") verwys na die praktiese uitoefening van seksualiteit. In die algemene taalgebruik sluit die term [[Menslike seksuele gedrag|seksuele handelings]] tussen twee of meer persone in, veral '''seksuele omgang''' en ander vergelykbare seksuele praktyke, in bepaalde gevalle ook selfbevrediging ([[masturbasie]]). Dit is ook onder verskeie ander name bekend, soos '''geslagsgemeenskap''' of '''koïtus'''.
Lyn 16:
==Gedrag==
===Definisies===
[[Beeld:Deveria04.jpg|thumb|230px|’n 19de-eeuse skildery van ’n paartjie wat vaginale omgang het, deur Achille Devéria.]]
[[Beeld:Édouard-Henri Avril (18).jpg|thumb|230px|’n 19de-eeuse erotiese vertolking van die Romeinse keiser [[Hadrianus]] en [[Antinous]] wat anale seks het, deur Édouard-Henri Avril.]]
Hoewel "seks", "seksuele omgang" of "gemeenskap" feitlik altyd dui op die penetrasie van die vagina met die penis,<ref name="Most common2">
*{{cite book| author = Ken Plummer | title = Modern Homosexualities: Fragments of Lesbian and Gay Experiences | publisher = Routledge | year = 2002 | pages = 187–191 | accessdate = 24 Augustus 2013|isbn =978-1134922420 | url=https://books.google.com/?id=OSO3q4XEfz4C&pg=PA189&dq=#v=onepage&q=&f=false}}
*{{cite book | title = Handbook of Adolescent Psychology | publisher = John Wiley & Sons | year = 2004 | pages = 193–196 | accessdate = 29 April 2013 |isbn = 978-0471690443| url = https://books.google.com/books?id=_wXasY1HyAYC&pg=PA193| author = Richard M. Lerner| author2 = Laurence Steinberg}}
*{{cite book| author = Fedwa Malti-Douglas|title = Encyclopedia of Sex and Gender: A-C| publisher = Macmillan Publishers | year = 2007 | page = 308 |isbn = 978-0028659619| url = }}
*{{cite book| author = Irving B. Weiner| author2 = W. Edward Craighead|title = The Corsini Encyclopedia of Psychology |volume=4 | publisher = John Wiley & Sons | year = 2010 | page = 1577| accessdate = 21 Augustus 2013 |isbn = 978-0470170236| url = https://books.google.com/books?id=pUSG1BONmekC&pg=PA1577 }}</ref> kan "seks" ’n aansienlik breër betekenis hê en kan dit penetrerende en niepenetrerende seks tussen twee of meer mense insluit.<ref name="WHO, Sex"/> Die [[Wêreldgesondheidsorganisasie]] (WGO) verklaar dat nie-Engelse tale en kulture verskillende woord vir seksuele aktiwiteit het, "met effens verskillende betekenisse".<ref name="WHO, Sex">{{cite web|title=Defining sexual health: Report of a technical consultation on sexual health|publisher=[[WGO|date=Januarie 2002|accessdate=5 September 2012|page=4|url=http://www.who.int/reproductivehealth/topics/gender_rights/defining_sexual_health.pdf}}</ref> Verskeie vulgêre woorde, slenguitdrukkings en [[eufemisme]]s word vir seksuele omgang gebruik, soos "naai",<ref>"Naai (1)" in die [[HAT]]. Aanlyn by [https://viva-afrikaans.org/ viva-afrikaans.org] (intekening nodig).</ref> "mekaar bykom"<ref>"Bykom" (11) in die [[WAT]]. Aanlyn by [https://viva-afrikaans.org/ viva-afrikaans.org] (intekening nodig).</ref> en "saamslaap".<ref>"Saamslaap" in die Departement van Kuns en Kultuur se Meertalige MIV/VIGS-terminologielys. Aanlyn by [https://viva-afrikaans.org/ viva-afrikaans.org] (intekening nodig).</ref> Dit is ook onder die [[Latyn]]se name ''immissio penis'' ("invoeging van die penis")<ref name="Intromission">{{cite dictionary|title=Intromission| dictionary=Merriam-Webster|accessdate=26 Desember 2012|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/intromission}}</ref> of ''coitio'' ("koïtus", "saamkom", "saamgaan") bekend.<ref name="Coitus">
*{{cite dictionary|title=Coitus| dictionary=Merriam-Webster|accessdate=6 September 2012|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/coitus}}
*{{cite book |author=Nilamadhab Kar |author2=Gopal Chandra Kar| title = Comprehensive Textbook of Sexual Medicine | publisher = Jaypee Brothers|pages=107–112| isbn = 978-8180614057|year=2005| accessdate = 4 September 2012 | url =https://books.google.com/books?id=YxcjMPbGHQIC&pg=PA107}}</ref>
Lyn 79:
Oor orale en anale seks sê die Sentrums vir Siektebeheer en {{nowrap|-Voorkoming}} (CDC) in 2009: "Studies dui aan orale seks word algemeen beoefen deur seksueel aktiewe man-vrou- en selfdegeslagpaartjies van verskillende ouderdomme, insluitende tieners."<ref name="CDC, oral sex">{{cite web|title=Oral Sex and HIV Risk |date=Junie 2009 |accessdate=20 Augustus 2013 |publisher=Centers for Disease Control and Prevention (CDC) |url=https://www.cdc.gov/hiv/resources/Factsheets/pdf/oralsex.pdf |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130510210937/http://www.cdc.gov/hiv/resources/Factsheets/pdf/oralsex.pdf |archivedate=10 Mei 2013 |df= }}</ref> Orale seks is aansienlik algemener as anale seks.<ref name="Weiten3"/><ref name="Aggleton 1"/> Die NSSHB-studie van 2010 het bevind mans beoefen vaginale seks meer dikwels as penetrerende anale seks, maar dat 13-15% van mans tussen 25 en 49 penetrerende anale seks het. Dit is minder algemeen dat mans die passiewe maat in anale seks is; sowat 7% van mans tussen 14 en 94 het gesê hulle was al die passiewe maat. Volgens die studie beoefen vroue minder anale seks as mans, maar die praktyk is nie ongewoon onder hulle nie; daar is geraam 10-14% van vroue tussen 18 en 39 het in die vorige 90 dae anale seks beoefen, en die meeste vroue het gesê hulle het een keer per maand of ’n paar keer per jaar anale seks.<ref name="Carroll"/>
====Ouderdom met eerste omgang====
Die voorkoms van seksuele omgang is al tussen kulture vergelyk. In 2003 het Michael Bozon van die [[Frankryk|Franse]] Institut national d'études démographiques ’n studie gedoen oor die ouderdom waarop vroue en mans hulle eerste seksuele omgang gehad het. In die eerste groep wat hy bestudeer het, mense van [[Afrika suid van die Sahara]] ([[Mali]], [[Senegal]] en [[Ethiopië]]), het geblyk die mans was ouer as die vroue toe hulle die eerste keer seks gehad het, maar dit was dikwels buite die huwelik. Die studie het die [[Indiese subkontinent]] as deel van die studie beskou, maar net data van [[Nepal]] was beskikbaar.<ref name="Bozon">{{cite journal |last=Bozon |first=Michael |year=2003 |title=At what age do women and men have their first sexual intercourse? World comparisons and recent trends |journal=Population and Societies |volume=391 |pages=1–4 |issue= |url=https://www.ined.fr/fichier/s_rubrique/247/english_391.en.pdf |pmid= |url-status=dead |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304091955/https://www.ined.fr/fichier/s_rubrique/247/english_391.en.pdf |archivedate=4 Maart 2016 |df=mdy-all }}</ref><ref name="Caselli">{{cite book| author = Graziella Caselli| author2 = Guillaume Wunsch| author3 = Daniel Courgeau| author4 = Jacques Vallin| title = Demography – Analysis and Synthesis: A Treatise in Population| publisher = Academic Press | year = 2005 | pages = 490–501 | accessdate = 6 September 2013 |isbn = 978-0127656601| url=https://books.google.com/books?id=nmgNXoiAiU4C&pg=PA491}}</ref>
In die tweede groep het geblyk families moedig hulle dogters aan om eers later in hulle lewe te trou en om hulle tot dan van seks te onthou. Seuns word egter aangemoedig om voor hulle troue ondervinding met ouer vroue en [[Prostitusie|prostitute]] op te doen. Die ouderdom van mans in hierdie groep was laer as dié van vroue. Die groep het Latynse kulture ingesluit, van beide [[Suid-Europa]] ([[Portugal]], [[Griekeland]] en [[Roemenië]]) en [[Latyns-Amerika]] ([[Brasilië]], [[Chili]] en die [[Dominikaanse Republiek]]). Die studie het gereken baie [[Asië|Asiatiese]] gemeenskappe val ook in dié groep, maar net data van [[Thailand]] was beskikbaar.<ref name="Bozon"/><ref name="Caselli"/>
In die derde groep was die ouderdomme van mans en vroue nader aan mekaar; daar was egter twee subgroepe. In nie-Latynse, Katolieke lande ([[Pole]] en [[Litaue]] word genoem), was die ouderdom met die eerste seks hoër, wat dui op huwelike later in die lewe en die bewaring van mans en vroue se maagdelikheid. Dieselfde patroon van later huwelike en die bewaring van maagdelikheid het in [[Singapoer]] en [[Sri Lanka]] voorgekom. [[China]] en [[Viëtnam]] is as deel van die groep beskou, maar data was nie beskikbaar nie.<ref name="Bozon"/><ref name="Caselli"/> In [[Noord-Europa|Noord-]] en [[Oos-Europa|Oos-Europese]] lande was die ouderdom met die eerste seks laer, met mans en vroue wat albei voor die huwelik seksuele omgang gehad het. Die studie het [[Switserland]], [[Duitsland]] en [[Tsjeggië]] by die groep ingesluit.<ref name="Bozon"/><ref name="Caselli"/>
Wat data in die VSA betref, het die Nasionale Sentrum vir Gosondheidstatistieke in 2010 berig die ouderdom met die eerste seksuele omgang is 17,1 jaar vir beide mans en vroue.<ref name="CDC abc_list_s">{{cite web|title=Key Statistics from the National Survey of Family Growth|accessdate=9 Februarie 2013|publisher=Centers for Disease Control and Prevention (CDC)|url=https://www.cdc.gov/nchs/nsfg/abc_list_s.htm}}</ref>
== Verwysings ==
| |||