Tafelberg: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Besig |
Besig |
||
Lyn 102:
Tafelberg se plantsoorte is deel van die beskermde [[Kaapse floraryk]]. Dit is ’n [[wêrelderfenisgebied]] en ’n groot deel van hierdie plante, insluitende baie spesies [[protea]]s, is inheems en word nêrens anders aangetref nie – dit sluit ’n geraamde 2 285 [[spesie]]s in wat beperk is tot Tafelberg en die Kaapse Skiereilandberge.<ref name=manning1>{{cite book|last1=Manning|first1=John|title=In: Field Guide to Fynbos|date=2007|publisher=Struik Publishers|location=Kaapstad| isbn=9781770072657|pages=8–23|url= |lpg= |chapter=The World of Fynbos}}</ref><ref name=maytham>{{cite book|last1=Trinder-Smith|first1=Terry|title=In: Wild Flowers of the Table Mountain National Park|date=2006|publisher=Botanical Society of South Africa|location=Kaapstad| isbn=1874999600|pages=19–35|url= |lpg= |chapter=Introduction}}</ref> Van hierdie spesies kom 1 500 voor in die gebied van 57 km<sup>2</sup> wat Tafelberg en die tafelrug insluit – soveel soos al die plantspesies in die hele [[Verenigde Koninkryk]].<ref name=manning1 /> Die [[bakkiesblom]] is redelik algemeen in die nat gebiede (watervalle en strome) op Tafelberg, maar kom feitlik nêrens anders op die Skiereiland voor nie.<ref name=terry /><ref name=manning2>{{cite book|last1=Manning|first1=John|title=In: Field Guide to Fynbos|date=2007|publisher=Struik Publishers|location=Cape Town| isbn=9781770072657|pages=162–163|url= |lpg= |chapter=Disa}}</ref> Dit is ’n helderkleurige [[orgidee]] wat tussen Januarie en Maart in die sandsteenstreke van die berg groei.
Oorblywende kolle van inheemse woude kom voor in die natter klowe. Baie van die inheemse woude is egter deur die vroeë Europese setlaars afgekap om brandstof te maak vir die kalkoonde wat gebruik is tydens die bou van die [[Kasteel die Goeie Hoop]].<ref name=Dan>{{cite book|last1=Sleigh|first1=Dan|title=Islands|date=2002|publisher=Secker & Warburg|location=London| isbn=0436206323|page=429|url= |lpg= |chapter=}}</ref> Die presiese omvang van die oorspronklike woude is onbekend, hoewel die grootste deel waarskynlik aan die oostelike hange van Duiwelspiek, Tafelberg en die
Fynbos is by brande aangepas en solank die brande nie te gereeld of intens is nie, kan hulle die plante se diversiteit aanhelp.<ref>{{Cite book|title=Fire and Plants|last=Bond|first=William J.|publisher=Chapman and Hall|year=1996|isbn=|location=Londen|pages=|quote=|via=}}</ref> Gereelde brande het fynbos minstens die afgelope 12 000 jaar oorheers, grootliks vanweë menslike aktiwiteite.<ref name=maytham /><ref name=kraaij>{{cite book |last1=Kraaij |first1= Tineke |last2=van Wilgen |first2=Brian W.|chapter= Drivers, ecology, and management of fynbos fires.|editor1-last=Allsopp |editor1-first=Nicky |editor2-last= Colville|editor2-first=Jonathan F. | editor3-last=Verboom |editor3-first=G. Anthony | title=Fynbos, Ecology, Evolution and Conservation of a Megadiverse Region.|location=Oxford |publisher=Oxford University Press |publication-date=2014 |page=47 |isbn=9780199679584}}</ref> In 1495 het [[Vasco da Gama]] die Suid-Afrikaanse kuslyn ''Terra de Fume'' genoem weens die rook van die baie brande wat hy gesien het.<ref name="pauw">{{cite book|title=in: Table Mountain|last2=Johnson|first2=Steven|publisher=Fernwood Press|year=1999|isbn=1 874950 43 1|location=Vlaeberg, South Africa|pages=37–53|chapter=The Power of Fire|last1=Pauw|first1=Anton}}</ref>
Lyn 118:
Verskeie [[roofvoël]]s benewens die witkruisarend kom op die kranse voor; hulle sluit in die [[rooiborsjakkalsvoël]], [[dwergarend]] (in die somer), [[kaalwangvalk]], [[swerfvalk]] en [[kransvalk]].<ref name=hockey /><ref>{{cite journal |last1=Jenkins |first1=Andrew |last2=van Zyl |first2=Anthony |title=Home on the range. Raptor riches of the Cape Peninsula |journal=Africa Birds & Birding | publication-date=2002 |volume=7 |pages=38–46}}</ref> In 2014 was daar vier pare [[visarend]]e op die skiereiland, maar hulle maak gewoonlik neste ver van mense af.
Tot die laat 1990's het [[Kaapse bobbejaan|Kaapse bobbejane]] op al die berge van die skiereiland voorgekom, onder meer op die
[[Beeld:Rau Quagga on Devils Peak.jpg|thumb|240px|links|Rau-kwaggas in die dierekamp aan die hange van Duiwelspiek, bo die Groote Schuur-hospitaal.]]
Lyn 126:
Aan die laer hange van Duiwelspiek, bo die [[Groote Schuur-hospitaal]], word ’n dierekamp wat [[Cecil John Rhodes]] aan die stad Kaapstad geskenk het, gebruik as deel van die [[Kwaggaprojek]].<ref>{{cite web|url=http://www.quaggaproject.org/|title=The Quagga Project|website=The Quagga Project}}</ref> Groot getalle [[kwagga]]s het eens op die Kaapse Skiereiland, in die [[Karoo]] en in die [[Vrystaat]] voorgekom, maar hulle is in die vroeë 1800's gejag totdat hulle uitgesterf het. In 1987 is ’n projek deur Reinhold Rau begin om die kwagga terug te teel nadat met [[mitochondriale DNS]] uit museumspesimens vasgestel is die kwagga was naby verwant aan die [[bontkwagga]]. Op 20 Januarie 2005 is ’n vul gebore wat beskou is as die eerste kwagga-agtige dier vanweë sy sigbaar dowwer strepe. Hierdie diere word amptelik Rau-kwaggas genoem. Die kamp bo die hospitaal het verskeie mooi Rau-kwaggas, maar dit is nie maklik om hulle te sien nie omdat die kamp baie groot is en nie nie vir die publiek oop is nie.
==Aktiwiteite==
===Staproetes===
Sien die "[[Tafelberg#Eksterne skakels|Eksterne Skakels]]"-afdeling laer af vir roetegidse. Tafelberg is nie 'n verskriklik gevaarlike berg nie, maar die volgende raad behoort gevolg te word:▼
[[Beeld:Hiking trail going up Table Mountain.jpg|thumb|200px|Stappers in die winter op een van die baie gewilde staproetes.]]
Staproetes op Tafelberg is gewild onder plaaslike inwoners en toeriste, en honderde roetes met verskillende moeilikheidsgrade is beskikbaar. Weens die steil rotse om die piek is regstreekse toegang aan die stad se kant beperk. Platteklipravyn, ’n prominente [[ravyn]] in die mddel van die hoofberg, is ’n gewilde toegangspunt na bo. Die gemiddelde tyd wat dit duur, is 2,5 uur, maar dit kan tussen 1 en 3 uur duur na gelang van hoe fiks die stapper is. Dié roete is in die somer baie warm omdat dit aan die noordekant van die berg lê, met feitlik geen skadu op die 600 m lange klim vanaf Tafelbergpad nie.
[[Beeld:Table Mountain Eastern Slopes - Natural Areas - Cape Town.png|thumb|links|280px|’n Kaart van die bewaringsgebiede en woude aan die oostelike hange van Tafelberg en die Agterberg, soos Ceciliapark, [[Kirstenbosch]], [[Nuweland]] en die [[Groote Schuur]]-landgoed. Die noordaansig van Tafelberg met Duiwelspiek oos en Leeukop wes daarvan word ook gewys, asook die [[Twaalf Apostels|Gewelberge]] (Twaalf Apostels) aan die [[Atlantiese Oseaan|Atlantiese kant]].]]
[[Beeld:Maclear's Beacon text.jpg|thumb|200px|Die gedenkplaat by [[Maclear se baken]] op die hoogste punt van Tafelberg (1 084 m). Dit gedenk Maclear se herberekening van die kromming van die aarde in die [[Suidelike Halfrond]]. ’n Vroeëre berekening was verkeerd weens die invloed van Tafelberg.]]
Langer roetes na die kruin loop met die Agterberg langs; dit is ’n laer gebied van Tafelberg suid van die hoofberg. Twee roetes begin by die [[Kirstenbosch|Botaniese Tuin Kirstenbosch]]. Die roete via Skedelravyn na Maclear se baken word die Smutsroete genoem, na [[Jan Smuts]] wat ’n ywerige stapper was. Die betonpad, of Bridle Path, verskaf ’n geleideliker toegang vanaf Constantianek met ’n pad langs wat vroeër gebruik is na die damme op die Agterberg. Daar is baie ander roetes in gewilde gebiede aan die laer hange van die berg vanaf Constantianek, Ceciliapark, [[Kirstenbosch]] en [[Nuweland]].
Aan die [[Atlantiese Oseaan|Atlantiese kant]] is die gewildste roete via Kasteelspoort, ’n ravyn met ’n uitsig oor [[Kampsbaai]].
Daar is ’n gewilde "kontoerroete" van Constantianek via die berggebiede bo Ceciliapark, Kirstenbosch, Nuweland en die Groote Schuur-landgoed, verby die Koning se Blokhuis by die noordoostelike hoek van Duiwelspiek na die voorkant van Duiwelspiek en die noordekant van Tafelberg; dit eindig aan die onderkant van Kloofhoekrif aan die westekant van die Tafelbergse kranse.<ref name=slingsby>{{cite book |last1=Slingsby |first1=Peter | title=Table Mountain, the map|location=Muizenberg |publisher=Baardskeerder |publication-date=2010|isbn= 978-1-920377-10-6}}</ref><ref name=clark>{{cite book|last1=Clarke|first1=Hugh|last2=Mackenzie|first2=Bruce|title=Common wild flowers of Table Mountain|pages=12–13, 96–98|publication-date=2007|publisher=Struik Publications|location=Kaapstad|isbn=978 1 77007 383 8}}</ref> Daar is talle roetes wat van onder af by die kontoerroete aansluit (minstens vyf net van Kirstenbosch af), en nog wat van bo af aansluit.<ref name=slingsby /><ref name=clark />
Bo-op die berg, en veral op die Agterberg, is daar ’n uitgebreide netwerk duidelik gemerkte voetpaaie oor ’n verskeidenheid terreine; dit neem tussen 30 minute en verskeie ure (of selfs die hele dag).<ref name=slingsby /> Goeie kaarte van al die roetes is in boek- en ander winkels beskikbaar. Stappers word aanbeveel om hulle te gebruik, want digte [[Mis (weerkunde)|mis]] en koue of warm weerstoestande kan enige tyd van die jaar sonder waarskuwing toesak.
==== Raad ====
▲
* Neem 'n [[hoed]] en sonroom saam, veral as jy nie gewoond is aan die Suid-Afrikaanse son nie.
* Neem 'n warm kledingstuk saam, selfs al jy dink dat jy dit nie gaan nodig hê nie. Die weer is koeler aan die bokant, en verander vinnig. Jy kan jouself binne 'n [[wolk]] bevind, of dit kan koud en nat met 'n koue wind wees. As daar enige moontlikheid van gure weer is, neem waterbestande klere saam. Die bokant van Tafelberg is omtrent die enigste plek in die Kaapse Skiereiland wat [[ryp]] op koue [[winter]]saande kry.
| |||