Wysiging soos op 11:05, 29 Junie 2020 wysig JMK (besprekings \| bydraes) 12 747 edits soorte, hersirkulering ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 23:42, 29 Junie 2020 wysig maak ongedaan JMK (besprekings \| bydraes) 12 747 edits soorte Nuwer wysiging →
Lyn 1: [[Lêer:Plastic household items.jpg\|duimnael\|~~300px~~250px\|regs\|Voorwerpe wat van plastiek vervaardig is.]] [[Lêer:Marine debris on Hawaiian coast.jpg\|duimnael\|~~300px~~250px\|Afval, meestal plastiek, wat op 'n strand uitgespoel het.]] '''Plastiek''' is 'n [[materiaal]] waarvan die vorm maklik verander kan word. Dit word algemeen vir die vervaardiging van goedere en verpakkingsmateriaal gebruik. Daar is verskeie tipes plastiek. Sommige tipes kan slegs tydens die vervaardiging gevorm word, waarna dit verhard. Ander kan deur dit te smelt in nuwe vorme gegiet word. Lyn 11: ==Soorte== [[Lêer:Plastic-recyc-01.svg\|duimnael\|250px\|PET-hersirkuleringslogo]]▼ [[Lêer:PET-Verpackung-offen.jpg\|duimnael\|250px\|PET-verpakking]] ===PET=== [[Poliëtileen]]-tereftalaat (~~afgekort as PET~~C<sub>10</sub>H<sub>8</sub>O<sub>4</sub>)<sub>n</sub> is 'n termoplastiese [[poliëster]] wat ~~byvoorbeeld~~ vir vrugteverpakking ~~benewens~~, gaskoeldrank-, sap- en waterbottels, medisynehouers, tou en sekere klerasie gebruik word. Bank- en sekuriteitskaarte kan ook van PET, of van 'n PET-PVC-kombinasie gemaak word. PET is deursigtig in sy semikristalynvorm, maar ondeursigtig as dit weer kristaliseer. Dit is liggewig, sterk en stewig met gevolglik goeie drakrag. Dit bied uitstekende masjineringseienskappe, is chemies weerstandbiedend en verweer nie maklik nie. Na bewering dra dit geen of baie min chemikalië aan voedsel oor, en hou dus nie gesondheidsgevare in nie. Die hersirkuleringskode is "1". ===HDPE=== Hoëdigtheid-[[poliëtileen]] bied min deursigtigheid maar het hoë drakrag en weerstand teen vervorming. Die hersirkuleringskode is "2".<ref name="pcc1">{{cite web \|title=Plastics Comparison Chart \|url=http://www.alphap.com/bottle-basics/plastics-comparison-chart.php \|website=alphap.com \|publisher=Alpha Packaging: Stock and custom plastic packaging \|accessdate=29 June 2020}}</ref> ===PVC=== Poliviniel-chloried bied goeie deursigtigheid en redelike weerstand teen vervorming.<ref name="pcc1"/> Bank- en sekuriteitskaarte kan van 'n PET-PVC-kombinasie gemaak word. Die hersirkuleringskode is "3".<ref name="pcc1"/> ===PP=== Polipropileen bied min deursigtigheid en redelike weerstand teen vervorming. Die hersirkuleringskode is "5".<ref name="pcc1"/> ===PS=== Polistireen het uitstekende optiese deursigtigheid weens die gebrek aan kristaliniteit, maar bied swak weerstand teen vervorming. Gasse en vog word geredelik deurgelaat,<ref name="pcc1"/> en dit is nie besonder suurstof- of ultraviolet-bestand nie. Hierdie polimeer is 'n amorfe (d.w.s. nie kristalyn), nie-polêre kommoditeits-termoplastiek wat goedkoop vervaardig en maklik verwerk word. Dit word in groot volumemaat geproduseer en verteenwoordig sowat 7% van die totale termoplastiese mark.<ref name="pdb1">{{cite web \|title=Polystyrenes \|url= https://polymerdatabase.com/polymer%20classes/Polystyrene%20type.html \|website=polymerdatabase.com \|publisher=Polymer Properties Database \|date = 2015 \|accessdate=29 June 2020}}</ref> Dit is 'n uitstekende elektriese isolator en bied goeie chemiese weerstand teen verdunde sure en basisse. Dit is 'n viskose vloeistof bokant die glasoorgangstemperatuur wat gevolglik maklik gevorm kan word. Die beperkings sluit in vatbaarheid vir korosie deur koolwaterstofoplosmiddels.<ref name="pdb1"/> Dit is taamlik bros – die swak inpaksterkte is weens die rigiede polimeerruggraat. Die boonste temperatuurgrens vir voortdurende gebruik redelik laag weens die amorfe aard en lae glasoorgangstemperatuur van om en by 100°C. Onder hierdie temperatuur lewer dit medium tot hoë treksterkte, maar lae weerstand teen impak.<ref name="pdb1"/> Omdat dit maklik verwerk en omgeskakel word in 'n groot aantal semi-voltooide produkte soos skuim, films en membrane het dit etlike toepassings.<ref name="pdb1"/> Dit is geskik vir voedselverpakking, weggooibare verbruikersware, optiese, elektroniese en elektriese onderdele en sekere mediese toepassings. Eetgerei, koppies, huisware, speelgoed, kosmetiese houers, bedekkings, bekledings en ander kan deur spuitgietvorms vervaardig word. Dit is nie biodegradeerbaar nie, en veroorsaak heelwat oseaanbesoedeling. Dit kan egter hersirkuleer word,<ref name="pdb1"/> en die hersirkuleringskode is "6".<ref name="pcc1"/> ==Hersirkulering== ▲[[Lêer:Plastic-recyc-01.svg\|duimnael\|250px\|PET-hersirkuleringslogo. Hierdie plastiektipe dra hersirkuleringskode "1"]] Nywerhede en laboratoriums het sedert die 1950's meer as nege miljard ton plastiek vervaardig, waarvan sowat 70%, veral weggooibare plastiek, uiteindelik afval geword het. Laboratoria alleen genereer teen 2020 'n geraamde 5,5 miljoen ton plastiekafval per jaar.<ref name="ker1">{{cite web \|last1=Hermuth- Kleinschmidt \|first1=Kerstin \|title=Chemical Recycling of Plastics – the Alternative to other Recycling Methods? \|url=https://handling-solutions.eppendorf.com/liquid-handling/sustainability/detailview/news/chemical-recycling-of-plastics-the-alternative-to-other-recycling-methods/ \|website=handling-solutions.eppendorf.com \|publisher=Eppendorf Handling Solutions \|accessdate=29 June 2020}}</ref> Gevolglik word verskillende herwinningsprosesse ontwikkel om plastiekvoorraad in 'n geslote lus of ~~ekonomie~~herwinningsekonomie te bring. 'n Infrastruktuur vir insameling van afvalplastiek is noodsaaklik, omdat gevorderde herwinningsprosesse tot spesifieke plastieksoorte beperk is.<ref name="ker1"/> Meganiese herwinning vir suiwer PET- en PE-pastieke is 'n gevorderde proses. Ander plastieke, insluitend saamgestelde plastieke, word egter termies herwin, effektief verbrand, omdat die PET-herwinningsproses suiwer PET benodig en ook sekere nadele meebring. Eienskappe van herwinde plastiek is byvoorbeeld nie identies aan die oorspronklike nie, en voldoen byvoorbeeld nie aan die kwaliteitsvereistes vir laboratoriumprodukte nie. Die grote gros van plastiekafval is ongesorteerd en sluit ook saamgestelde plastieke in. In stede van meganiese herwinning word chemiese herwinning dan toegepas.<ref name="ker1"/>

Plastiek: Verskil tussen weergawes