Maankalender: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Nuwe artikel, nog besig |
Klaar |
||
Lyn 5:
Hoewel die Gregoriaanse kalender wêreldwyd algemeen gebruik word, word tradisionele maan- em maansonkalenders steeds dwarsdeur die [[Ou Wêreld]] gebruik om [[godsdiens]]feesdae en nasionale vakansiedae te bepaal. Voorbeelde van sulke dae sluit in [[Ramadan]] ([[Islamitiese kalender]]); [[Paasfees]]; die Japannese, Koreaanse, Viëtnamese, Mongoolse en [[Chinese Nuwejaar]] (verskeie kalenders); [[Diwali]] ([[Hindoekalender]]s); en [[Roosj Hasjana]] ([[Hebreeuse kalender]]).
==Begin van die maanmaand==
Maan- en maansonkalenders verskil in die berekening van die eerste dag van die maand. In sommige maansonkalenders, soos die Chinese kalender, is die eerste dag van die maand die dag wanneer ’n astronomiese nuwemaan in ’n spesifieke [[tydsone]] voorkom. In ander, soos die Hindoekalenders, begin elke maand op die dag ná die vol- of nuwemaan. Ander is in die verlede gebaseer op wanneer die eerste sekelmaan gesien word, soos die Hebreeuse en Islamitiese kalender.
==Lengte van die maanmaand==
Die lengte van elke maansiklus wissel effens van die gemiddelde waarde. Daarby beïnvloed onsekerheid en [[weer]]somstandighede wanneer ’n sekelmaan gesien word. Om dié onsekerheid uit te skakel, was daar al pogings om vaste [[Rekenkunde|rekenkundige]] reëls vas te stel om die begin van elke kalendermaand te bepaal (soms onderskeidelik "hol" en "vol" maande genoem).
Die gemiddelde lengte van die sinodiese maand is {{val|29.530587981}} dae. Dit is dus gerieflik as maande gewoonlik tussen 29 en 30 dae wissel. Die verspreiding van "hol" en "vol" maande kan bepaal word deur die gebruik van ’n ketting [[breuk]]e en benaderings vir die voldaglengte van die maande. In die lys hier onder is ná ’n getal dae soos aangedui deur die [[Breuk (wiskunde)|teller]] van die breuk in die eerste kolom, die getal maande voltooi soos deur die [[Breuk (wiskunde)|noemer]] aangedui. Daarna volg die tydperk in jare en dae; die getal "hol" en "vol" maande; en die afwyking met betrekking tot die lengte van die ware sinodiese maand.
{| class="wikitable"
! scope="col" style="text-align: center;"| Breuk
! scope="col" style="text-align: left;"| Tydperk in jare + dae
! scope="col" style="text-align: left;"| Verdeling van maande
! scope="col" style="text-align: left;"| Benaderde afwyking
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|29|1}}</big>
| 0 jaar, 29 dae
| 1 maand van 29 dae
| Ná 2 maande sal die kalender <br>omtrent 1 dag agter die maanfases wees
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|30|1}}</big>
| 0 jaar, 30 dae
| 1 maand van 30 dae
| Ná 2 maande sal die kalender<br>omtrent 1 dag voor die maanfases wees
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|59|2}}</big>
| 0 jaar, 59 dae
| 1 maand van 30 dae +<br>1 maand van 29 dae
| Ná sowat 2,6 jaar sal die kalender<br>omtrent 1 dag agter die maanfases wees
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|443|15}}</big>
| 1 nieskrikkeljare +<br>78 dae
| 8 maande van 30 dae +<br>7 maande van 29 dae
| Ná sowat 30 jaar sal die kalender<br>omtrent 1 dag voor die maanfases wees
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|502|17}}</big>
| 1 nieskrikkeljare +<br>137 dae
| 9 maande van 30 dae +<br>8 maande van 29 dae
| Ná sowat 70 jaar sal die kalender<br>omtrent 1 dag agter die maanfases wees
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|945|32}}</big>
| 2 nieskrikkeljare +<br>215 dae
| 17 maande van 30 dae +<br>15 maande van 29 dae
| Ná sowat 122 jaar sal die kalender<br>omtrent 1 dag voor die maanfases wees
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|1447|49}}</big>
| 3 nieskrikkeljare +<br>352 dae
| 26 maande van 30 dae +<br>23 maande van 29 dae
| Ná sowat 3 millenniums sal die kalender<br>omtrent 1 dag voor die maanfases wees
|-
|style="text-align: center;"|<big>{{vbreuk|25101|850}}</big>
| 68 jaar insl. 17 skrikkeljare +<br>264 dae
| 451 maande van 30 dae +<br>399 maande van 29 dae
|Nie akkuraat nie weens die verandering van die <br/>sinodiesemaandlengte oor ’n paar millenniums
|-
|}
Hierdie breuke kan gebruik word om ’n maankalender saam te stel of, saam met ’n sonkalender, ’n maansonkalender.
== Eksterne skakels ==
| |||