|
Die '''Hartsrivier''' is 'n noordelike sytak van die [[Vaalrivier]], wat op sy beurt weer 'n noordelike sytak is van die [[Oranjerivier]] (ook bekend as die [[Garieprivier]], die grootste rivier in [[Suid-Afrika]]).
Die [[rivier]] ontspring nabysuid van [[Lichtenburg]], suidwes van die [[Witwatersrand]] en vloei 320 km (ongeveer 200 myl) in 'n suidwestelike rigting, (hoofsaaklik deur 'n baie gelyk gebied van die [[Wes-Transvaal]] (nou in die [[Noordwes]]-provinsie) voordat dit in die Vaalrivier vloei, ongeveer 100 km bokant die samevloeiing van die Vaal- en Oranjeriviere.
Die rivier is nie standhoudend nie, maar word gereguleer om meer gereelde watergebruik moontlik te maak.
Die meeste [[vis]]se in die rivier is uitheemse spesies. In Barberspan is die meeste visse egter inheemse spesies.
Vanaf Lichtenburg, vloei dit verby [[Biesiesvlei]] en [[Sannieshof]]. Hier vloei dit saam met die [[Klein Hartsrivier]] wat nabysuidwes van [[Coligny]] ontspring.
Verder stroomaf, naby20 km wes van [[Delareyville]], is die rivier verbind met [[Barberspan]] (26°35' S 25°35' O), wat gedeeltelik binne die [[Barberspan Natuurreservaat]] lê, en 'n [[RAMSAR]] vleiland is. Die [[pan]] is 11 km lank en, 3.5 km wyd en tot 8 m diep. Dit is na bewering vernoem na [[Frederick Hugh Barber]], wat in 1875 langs die Hartsrivier gejag het. Volgens ander bronne ([[Bulkin]]) verwys die naam egter na die [[baber]], 'n visspesie wat in Suid-Afrikaansegroot rivieregetalle in die effens brak water voorkom. In [[1913]] het [[Jan Christiaan Smuts]], wat 'n plaas aan die suidekant van die pan besit het, arbeiders verskaf en sy voorman, mnr. M.S. Basson, as toesighouer opdrag gegee om 'n kanaal te grawe om water van die rivier na die pan, wat 9 m laer as die rivier lê, te voer. Die gebied is so gelyk dat die rivier gedurende die reënseisoen genoeg water in die pan opstoot om die hele droë seisoen te hou, terwyl die pan voor 1913 gewoonlik in die winter opgedroog het. Die verandering was ekologies belangrik, want die pan wat nou standhoudend geword het, terwyl al die omliggende panne en [[vlei]]e in die winter opdroog, het 'n oase geword vir [[voël]]s (veral [[watervoël]]s soos [[flamink]]e en [[bleshoender]]s), wat dit gebruik vir kos, water, slaapplek, ververing en nesmaak. Soms versamel daar tot 20 000 voëls van meer as 320 spesies. Dit maak Barberspan 'n gewilde [[voëlkyk]]plek, een van die bestes in Suid-Afrika. Sewe bedreigde voëlspesies en twee bedreigde [[soogdier]]spesies kom daar voor, en die water is plankton-ryk. (RAMSAR, 1994). Die pan is ook gewild onder hengelaars wat dit besoek om [[karp]], [[geelvis]], [[moddervis]] en babers te vang.
Motor-[[tydren]]ne, soos die ''[[Barberspan 500]]'', word gereeld in die omgewing gehou.
* [http://www.sabirding.co.za/birdspot/070101.asp South African Birding - Birding Spots - Barbers Pan and environs]
* [http://www.dwaf.gov.za South African Department of Water Affairs and Forestry Website]
* Op Pad in Suid-Afrika, deur B.P.J. Erasmus
[[en:Harts River]]
|
