Unifikasie van Italië: Verskil tussen weergawes

 

== Die Risorgimento ==

Mazzini was een van die vernaamste kampvegters van hierdie beweging. In 1805 in Genua gebore, waar sy vader professor in die medisyne was, het hy reeds vroeg in sy lewe liberale idees voorgestaan en by die Carbonari aangesluit. Sy politieke opvattings was egter die oorsaak van sy inhegtenisneming in 1830, en, na 'n tydperk in die gevangenis, van sy verbanning. Die oortuiging het nou by Mazzini posgevat dat die Carbonari nooit daarin sou slaag om liberale hervorming in die Italiaanse state te verkry nie, omdat as gevolg van gebrek aan samewerking tussen hierdie genootskappe die opstande slegs van plaaslike aard was en maklik onderdruk kon word. Hy het besef dat sukses alleen behaal kon word wanneer alle Italianers tot die idee van liberale hervorming bekeer sou word. Ten einde so 'n gevoel te skep, veral onder die jonger geslag, het Mazzini in 1831, terwyl hy nog 'n banneling in Frankryk was, die Genootskap Jong Italië gestig. Die lede moes die unifikasie van Italië hul doelwit maak; [[Oostenryk]], wat die reaksionêre vorste in Italië bygestaan het, moes oor die Alpe gedryf word; verenigde Italië moes dan 'n republiek word waaroor die volk, en nie 'n vors nie, die bestuur sou voer. Die oproep van Mazzini tot eenheid het 'n geweldige indruk gemaak, en die Genootskap het in krag toegeneem. Garibaldi, 'n patriotiese krygsman, het een van die geesdriftigste ondersteuners daarvan geword, en in 1848 het hy, in samewerking met Mazzini, 'n poging aangewend om 'n republiek in Rome te stig. Dit het op 'n mislukking uitgeloop. Gioberti was 'n ander invloedryke Italiaanse propagandis. Hy was ook vas oortuig dat Italië verenig moes word voordat liberale hervormings verkry sou word. Hy het 'n federasie van al die Italiaanse state onder die voorsitterskap van die Pous voorgestaan. Sy volgelinge het bekend gestaan as die Neo-Welwe. Hierdie groep het in 1846 met die troonsbestyging van [[Pius IX]], die liberaalgesinde Pous, sterk op die voorgrond getree, maar daarna ineengestort toe, in 1849, Pius IX sy liberale sienswyse prysgegee en na die kant van Oostenryk oorgegaan het. Baie Italianers het nou die koning van Sardinië begin beskou as die enigste persoon wat die unifikasie van Italië tot stand kon bring, omdat Sardinië so 'n belangrike rol in die opstande van 1848 teen Oostenryk gespeel het. Bowendien, na die onderdrukking van die opstande het Victor Emanuel II, wat sy vader in 1849 opgevolg het, geweier om aan die eise van Oostenryk te voldoen, naamlik om die liberale hervormings, deur sy vader ingestel, te herroep. Die koning het sy lewe gewy aan die verkryging van Italiaanse eenheid en met dié doel voor oë het hy die hulp van graaf Cavour, 'n bekwame edelman uit Piëmont, ingeroep.

 

Daarna het Cavour, omdat hy besef het dat die stad Rome, geskiedkundig so nou verbonde aan die glorieryke verlede, uiteindelik die hoofstad van 'n verenigde Italië moes word, die parlement daartoe gedwing om hierdie gedagte in beginsel te aanvaar. In Junie 1861 is Cavour oorlede, uitgeput deur die spanning van die politieke bedrywigheid gedurende die vorige drie jaar. Sy taak het hy byna volbring. Die sukses in die nasionale stryd was hoofsaaklik te danke aan sy diplomatieke vernuf. Hy was een van die vernaamste stigters van moderne Italië.

 

Slegs Venesië en Rome het nog oorgebly. Albei hierdie gebiede is ingesluit as gevolg van die buitelandse politiek van Pruise. In 1865, toe daar oorlog tussen Oostenryk en Pruise gedreig het, is hulp deur Victor Emanuel aan Oostenryk beloof in ruil vir Venesië en die Vierkant (die beroemde vestings rondom Mantua). Hierdie aanbod is van die hand gewys. Bismarck het toe tot 'n ooreenkoms met Italië geraak. In die daaropvolgende oorlog is aan Italië gedugte neerlae op land by Custozza, en op see naby Lissa, deur die Oostenrykers toegedien. Nietemin het hy Pruise gehelp om die oorwinning te behaal. Oostenryk is deur die Vrede van Praag (1866) gedwing om van Venesië en die Vierkant afstand aan Italië te doen. Oostenryk het egter die Trentino en Istrië behou. In 1921, na die Wêreldoorlog beëindig is, is hierdie twee streke, met 'n bevolking van anderhalf-miljoen, aan Italië deur die Geallieerdes toegeken.

 

== Rome as die Hoofstad van Italië. ==

Die Frans-Pruisiese oorlog het eindelik aan Victor Emanuel die geleentheid gebied om Rome te annekseer. In 1870 is die Franse garnisoen uit Rome teruggetrek vir diens in die oorlog teen Pruise. Victor Emanuel het toe aangedring by die Pous om Rome aan die Italiaanse volk oor te lewer. Toe aan hierdie versoek nie voldoen is nie, is Italiaanse troepe gestuur om die stad in te neem. Rome is ingelyf, en dié daad is by wyse van `n volkstemming met `n oorweldigende meerderheid bekragtig. Na die vernietiging van Napoleon se mag by Sedan was dit duidelik dat Frankryk nie in staat sou wees om in Rome ten behoewe van die Pous in te gryp nie. Gevolglik is Rome in 1871 tot hoofstad

van Italië uitgeroep.

Die Pous wou die nuwe toestand van sake nie aanvaar nie, en het homself as 'n vrywillige gevangene in die Vatikaan teruggetrek. Eers in 1929 is Rome as 'n deel van die Italiaanse Koninkryk erken, maar die Vatikaan en die klein stukkie omringende gebied is deur die Italiaanse Regering as die ,,Vatikaan-staat" erken - 'n onafhanklike gebied onder die soewereiniteit van die pous. Toe eers is die woorde wat Victor Emanuel in 1871 gebesig het, ten volle bewaarheid:

 

 

== Bron ==