Grondbeginsels van die Afrikaanse spelling: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Opskrifte |
Zulgin (besprekings | bydraes) |
||
Lyn 6:
==Grondbeginsel B==
Die spelling van Standaardafrikaans word baseer op die '''klankstelsel''' van Standaardafrikaans.
Elke Klank in Afrikaans moet minstens deur 1 letter voorgestel word, Afrikaans het ook geen stilte-vokale nie, die word baie in Engels en in Frans aangetref. Daar is well 2 uitsonderings met woorde soos Terug, en Theron, wat uit tradies uit nederlands uit kom, waar die eerste e nie uitgespreek word nie
Om Afrikaans volgens die klankstelsel behoorlik te kan spel moet 'n goeie begrip van lettergrepe gehandhoof word, veral die onderskeid tussen oop en geslote lettergrepe.
Die volgende reëls is van toepassing op lettergrepe:
'n lettergrepe begin altyd voor die mede-klinker, bv. dadelik word da - de - lik
'n deelteken dui altyd die begin van 'n nuwe lettergrepe aan bv. Oë word o - e
'n Lettergreep sal altyd breek tussen 2 medeklinkers. Bv. Pappa - pap - pa
'n oop lettergreep is wanneer die greep met 'n vokaal/klinker eindig (d.w.s) a, e, i ,o ,u , y
'n geslote lettergreep is wanneer die greep met 'n mede-klinker/ konsonant eindig
om 'n klank te herken moet daar ook tussen Diftonge, lang-klanke en kort-klanke geonderskei word, hulle word as volg ingedeel
=== Groep 1 (Diftonge) ===
{| class="wikitable"
|-
! Oop-en geslotegreep klank !!
|-
| Aai ||
|-
| Ooi ||
|-
| Eeu ||
|-
| oei ||
|-
| Au ||
|-
| ou ||
|-
| ai ||
|-
| ui ||
|-
| ei ||
|-
| y ||
|-
|}
In die meervoude sal slegs 'n e bygevoeg word by hierdie klanke bv, boud word boude,
=== Groep 2 (lang-klanke) ===
(al die twee klanke en die ruimpie: "soen die reus", word op skool geleer as 'n maklikke manier om dit te onthou)
{| class="wikitable"
|-
! Oopgreep !! geslotegreep
|-
| aa || a
|-
| ee || e (word in baie gevalle as 'n "i" klank uitgespreek)
|-
| oo || o
|-
| uu || u
|-
| oe || o
|-
| ie || i
|-
| eu || e (word in party gevalle as 'n eu gelos)
|}
In die meervoude val die een klank word, die geslote greep bly agter en 'n e kom by bv. Skaap word skape. 'n uitsondering is die woorde vriende, in ou Afrikaans het skrywers o.a. Langenhoven dit as vrinde gespel.
In die geslote lettergreep word die klinkers a,e,i,o,en u as lang-klanke uitgespreek
Die Volgende Klinkergroepe is van toepassing
=== Groep 3 (kort klanke) ===
(Die ruimpie: "Arme ek is oupa uil" kom hier handig)
Die klanke is slegs a, e, i o, u en word net as hulle klanke in die geslote greep uitgespreek
Nou wanneer 'n woord gespel word volgens beginsels sal die volgende van toepassing word indien die klank in 'n oopgreep val sal dit presies dieselfde bly, bv die woorde: ver, weg,
Waneer daar 'n toegreep verkies word maar die woord laat dit nie toe om die mede-klinker te verdubbel nie word 'n kappie gebruik om die lettergreep te vorseer. Bv Môre word nie as m-oo-re uitgespreek nie. maar eerder as die 'o' klank, die woord se word as 'n tweeklank uitgespreek maar sodra daar 'n kappie op kom word hy terugvorseer na sê toe.
In die meervoudsvorm sal die mede-klinker verdubbel by groep 3, kv kat word katte,
Bronnelys:
Afrikanse Taalhandboek - uitgegee aan Hoërskool die Wilgers studente,
a First guide to Afrikaans, Versamelende Werke van C.J. Langenhoven, Boek XIV, Nationale Pers Bpk, 1949
==Grondbeginsel C==
| |||