Pion (skaak): Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
EmausBot (besprekings | bydraes)
k r2.6.4) (robot Verander: tr:Piyon
JMK (besprekings | bydraes)
sp
Lyn 4:
Pionne word onderskei volgens die gelid (kolom) waarin hulle staan. 'n Mens praat byvoorbeeld van "Wit se f-pion" of "Swart se b-pion" of, minder algemeen, "Wit se koningsloperpion" of "Swart se damesruiterpion". Daar word algemeen na 'n ''toringpion'' verwys, waarmee 'n pion in die a- of h-gelid bedoel word, 'n ''ruiterspion'' (in die b- of g-gelid), 'n ''loperpion'' (in die c- of f-gelid), 'n ''damepion'' (in die d-gelid), 'n ''koningspion'' (in die e-gelid) en 'n ''sentralepion'' (in die d- of e-gelid).
 
Die pion, wat die mees basiese stuk op die skaakbord is, is afkomstig van die oudste weergawe van skaak, [[sjatoeranga]], wat in [[Indië]] gespeel is. Dit is teenwoordig in alle beduidende weergawes van die spel soos soos [[shogi]] en ander nasionale variante. In sjatoeranga en skaak se direkte voorganger wat daaruit onstaan het, [[sjatrandj]], het die stuk reeds soos vandag een blokkie vorentoe geskuif en skuins na links of regs gebuit. Die stuk was 'n metfoor vir die gewone voetsoldate teenoor die offisierstukke. Die vermoeëvermoë om tydens die eerste skuif twee blokkie ver te beweeg en die geppardgaandegepaardgaande ''en passant'' skuif is eers in die 15de eeu in [[Europa]] bekom. Die reël vir promosie as die laaste gelid beriekbereik word het ook oor die spel se geskiednisgeskiedenis heelwat verander.
 
==Beweging==
Lyn 70:
a b c d e f g h
|''En passant'' buit onder die aanname dat die swart pion so pas van c7 na c5 gekruif het. Die wit pion skuif na die c6 blokkie en die swart pion word verwyder.}}
'n Selfs meer ongewone skuif is die ''[[en passant]]'' skuif. Die skuif vind plaas as die teenstander se pion sy opsie uitoefen om om twee blokkies vorentoe te skuif tydens sy eerste skuif en op die manier verby die blokkie wat deur 'n pion aangeval word skuif. 'n Pion wat die teenstander se pion sou kon buit as dit net een blokkie geskuif het kan dit steeds doen al staan die teenstander se pion nie op die blokkie wat aangeval word deur dit "in verbygang" te buit asof dir slegs een blokkie geskuif het. Die pion wat die teenstander se pion buit skuif na die blokkie waar die teenstander se pion sou gestaan het as dit sleg een blokkie vorentoe gekuif het en die gebuite pion word van die bord verwyder.
 
In die diagram na regs het die swart pion so pas van c7 na c5 gekuif. Die wit pion mag dit dus buit deur van d5 na c6 te skuif. Die opsie om ''en passant'' te buit moet onmiddelik na die dubbele-blokkieskuif gemaak is uitgevoer word. Die ''en passant'' skuif is tot die pion se repertoire ingevoer in die laat dertiende eeu om te kompenseer vir die pion se nuwe vermoeë om op sy eerste skuif twee blokkies ver te skuif. Sonder ''en passant'' sou 'n pion eenvoudig verby blokkies wat deur die teensander se pionne beskerm is kon masjeer; ''en passant'' bewaar dus die beperkende vermoee van pionne wat die vyfde ry bereik het.
 
===Promosie===
'n Pion wat tot by die anderkant van die bord vorder (tot by die teensdaer se eerste ry) word gepromoveer tot 'n ander stuk volgens die speler se voorkeur; 'n dame, toring, loper, of ruiter van dieselfde kleur. Die stuk word onmiddelikonmiddellik, voor die teenstander se volgende skuif, met die nuwe stuk vervang.
 
Die promosiekeuse word nie beperk tot gebuite stukke nie. 'n Speler kan soveel as tien ruiters, tien lopers, tien torings of nege dames hê. Hoewel die uiterste gevalle byna nooit in praktyk voorkom nie, het José Raúl Capablanca en Alexander Alekhine in spel 11 van die 1927 wêreldkampioenskapwedstryd elkeen twee dames gehad.<ref>http://www.chessgames.com/perl/chessgame?gid=1270221 Capablanca-Alekhine 1927, game 11</ref> Hoewel sommige skaakstelle 'n ekstra dame insluit het meeste stndaardstellestandaardstelle nie addisionelebykomende stukke nie en word een van die gebuite stukke gebruik om die nuwe stuk voor te stel. Op die wyse word 'n nuwe dame byvoorbeeld deur 'n omgekeerde toring voorgestel.
 
<!--Promosie is often called "queening", because the piece chosen is nearly always a queen. -->Wanneer 'n speler 'n ander stuk as 'n dame kies tydens promosie word dit "onderpromosie" genoem. Dit gebeur gewoonlik as die speler 'n ruiter kies om skaakmat of 'n [[Vurk (skaak|vurk]] uit te voer. Onderpromosie word ook gebruik waar promise na 'n dame tot pat sou lei.
Lyn 157:
 
 
'n Speler kan ná buit met 'n pion met twee pionne in dieselfde gelid land wat ''dubbelpionne'' genoem word. Dubbelpionne is heelwat swakker as pionne wat langsmekaar staan aangesien hulle mekaar nie kan verdedig nie en omdat die voorste pion die ontwikkeling van die agterste pion belemmer. In die diagram na regs het Swart 'n startegiesestrategiese voordeel as gevolg van Wit se dubbelpionne in die c-gelid.
 
Daar is gevalle waar dubbelpionne 'n mate van voordeel het, tipies wanneer dit agtereenvolgende blokkies verdedig om 'n inval deur die opnent se stukke te verhoed.